Statystyki amputacji a powstanie chirurgii jako dyscypliny akademickiej (ze szczególnym uwzględnieniem kliniki chirurgicznej w Wilnie) w pierwszej połowie XIX wieku

• Authors: Magowska Anita

Title variants

EN

Statistics of amputation and the rise of surgery as an academic discipline (considering the surgical clinic in Vilnius especially) in the first half of the 19th century

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia znaczenie statystycznego opracowywania wyników amputacji w pierwszej połowie XIX w. dla powstania chirurgii jako dyscypliny akademickiej. W oparciu o przegląd dziewiętnastowiecznego piśmiennictwa lekarskiego w języku angielskim rozpoznano najstarsze statystyki oddziałów chirurgicznych, ich metodologię i okoliczności powstania. Wykazano, że pierwsze statystyki oddziałów chirurgicznych obejmowały przede wszystkim amputacje, które długo przed nastaniemery znieczulenia ogólnego i antyseptyki stanowiły uznaną metodę postępowania ze złamaniami złożonymi, urazami kończyn oraz leczenia gruźlicy i złośliwych nowotworów kości. Ponadto omówiono statystyki i historie przypadków z kliniki chirurgicznej Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie (zlikwidowanej w 1842 r.). W końcowych wnioskach stwierdzono, że statystyki operacji były pomocne w rozwiązywaniu problemów klinicznych, ale w pierwszej połowie XIX w. część chirurgów wyżej ceniła dobrze udokumentowane historie przypadków.

EN

The article presents the influence of statistical summarizing of the results of amputations in the first half of the 19th century on the rise of surgery as an academic discipline. The survey of nineteenth-century medical academic literature in English allowed the author to recognize the oldest statistics of surgical wards, their methodology and the circumstances of occurrence. The early statistics concerned limb amputations, which were the mainstay of treatment of bone tuberculosis, compoundfractures, limb injuries and malignant bone cancer even before the era of general anaesthesia and antiseptics.Moreover, some statistics and case reports from the surgical clinic of the Medical-Surgical Academy in Vilnius (closed in 1842) were investigated. The article concluded that although these statisticssupported clinical problems solving, in the first half of the 19th century some surgeons preferred well-documented case reports.

Keywords

PL

historia chirurgii,; statystyki chirurgiczne,; amputacja,; Wilno

EN

history of surgery,; surgical statistics,; amputation,; Vilnius

• Publisher: Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
• Journal: Acta Medicorum Polonorum
• Year: 2017
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 25-37

Dates

received

2017-05-07

accepted

2017-09-20

printed

2017-12-28

Contributors

author

Magowska Anita

• Katedra i Zakład Historii Nauk Medycznych - Uniwersytet Medyczny w Poznaniu

References

• Archiwum Polskiej Akademii Nauk, Oddział w Poznaniu, Spuścizna prof. Adama Wrzoska, sygn. P III – 70, Gabryel Alexandrowicz, Historia Ganglionis in antibrachio sinistro (1829)
• Anderton Ch., Case of amputation of the arm, performed under the influence of aether: abnormal distribution of the brachial artery, “Prov MedSurg J” 1847
• Berry Torr T., Case of amputation performed under the influence of chloroform, “Prov Med Surg J” 1848, s. 61-62
• Bierkowski L., Anatomisch-chirurgische Abbildungen nebst Darstellung und Beschreibung der Chirurgischen Operationen nach den Methoden von v. Graefe, Kluge und Rust (...), Mit einer Vorrede von Dr. JohannNep. Rust, Berlin 1827
• Bilguer J. U., A Dissertation on the Inutlity of the Amputation of Limbs, tłum. Samuel August Tissot, London 1764
• Bransby B. C., Alarming syncope, from the admission of air into a vein during an amputation of the shoulder-joint, “Med Chir Trans” 1844, s. 41-51
• Bulley F. A., Ulceration of cartilages of the knee-joint – amputation, “Prov Med Surg” 1841, s. 13-15.
• Caesareae Academiae Medico-Chirurgicae cura et impensis edita: Collectanea medico-chirurgica, Vilnae 1838
• Cutting J. H., Case of Amputation of the Shoulder Joint, “Med Chir Trans” 1811, s. 266-285
• Dodd A. T. S., Case of successful amputation in spreading gangrene, “Prov Med Surg J” 1842, s. 328-330
• Domański W., Wykaz operacyi chirurgicznych w klinice stałej i ambulatoryjnej, „Rocznik obejmujący zdanie sprawy z czynności kliniki chirurgicznej i położniczej Uniwersytetu Jagiellońskiego od 1 października 1831 do 1 lipca 1832”, 1832
• Frogley R. A., Lane Samuel, Two cases of osteosarcoma of the tight bone, requiring amputation of the limb in both instances, “Med Chir Trans” 1843, s. 133-141
• Henley W. E., A Book of Verses, New York 1889
• Langley Browne H., Statistics of ten years’ surgery at the West Bromwich Hospital, “The British Medical Journal” 1882
• Lawrence L., A new method of tying the arteries in aneurism, amputation, and other surgical operations, “Med Chir Trans” 1815, s. 156-208
• Malgaigne M., Statistics of amputations performed in the Parisian Hospitals, “Prov Med J Retrosp Med Sci”, 1842, s. 148–149
• Orton J., Case of amputation of the tigh at the hip-joint, successfully performed, “Med Chir Trans” 1827, s. 605-639
• Otis G. A., Barnes J. K., A report on amputations at the hip-joint, in military surgery, Washington 1867
• Porcyanko T., Dissertatio inauguralis chirurgio-practica de Encephaloide, Vilnae 1821
• Thomson J.. Report of observations made in the British Military Hospitals in Belgium after the Battle of Waterloo, Edinburgh, 1816
• Wardrop J., Account of a case where a severe nervous affection came on after a punctured wound of the finger, and in which amputation was successfully performed, “Med Chir Trans” 1817, s. 246-251
• Wiblin J., Amputation at the shoulder-joint, “Prov Med Surg J” 1840, 1, s. 79-80
• Wickens West J., Case of partial amputation of the right foot, “Prov Med Surg J”, 1847, 11
• Arnold L. D. i in., Statistical trends in the Journal of the American Medical Association and implications for training across the continuum of medical education, “PLoS One” 2013, 8, e77301
• Bieliński J., Uniwersytet Wileński 1579-1831, t. 1, t. 2, Kraków 1899-1900
• Kirkup J. R., A History of Limb Amputation, London 2007
• Kwaśnicki J., Stankiewicz W., Wszebor J., Chirurgia operacyjna, t. 1, Warszawa 1868
• Magowska A., Empirycznie czy racjonalistycznie? Dylematy i praktyka medycyny uniwersyteckiej w Wilnie w latach 1781-1842, Poznań 2015
• Michael Sachs i in., Historical evolution of limb amputation, “World J Surg” 1999, s. 1088-1093
• Wangensteen O., Wangensteen S., The Rise of Surgery: From Empiric Craft to Scientific Discipline, Saint Paul Minnesota 1978