Rola Ducha Świętego w kaznodziejstwie protestanckim

• Authors: Kalbarczyk Adam

Title variants

EN

The Role of the Holy Spirit in the Protestant Preaching

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W obrębie protestantyzmu kaznodziejstwo traktowane jest jako główne zadanie Kościoła. Teologia luterańska widzi w kazaniu uobecnienie Chrystusa i źródło usprawiedliwiającej wiary rodzącej się ze słuchania i przyjęcia głoszonego słowa, jak też miejsce działania Ducha Świętego, który wznieca wiarę w tych, którzy słuchają Ewangelii. Dla ojca reformacji, Marcina Lutra, działanie Ducha Świętego jest ściśle związane z Ewangelią, która została przez Niego natchniona i dzięki Jego wsparciu może być w ogóle głoszona i słyszana. Zaś według Jana Kalwina, to Duch Święty jest prawdziwym nauczycielem (magister) i sprawcą (effector), który jako właściwy Autor kazania czyni zeń zbawcze wydarzenie. Przypisanie Trzeciej Osobie Boskiej istotnej roli w głoszeniu słowa Bożego zrodziło pytanie o to, co w kazaniu jest dziełem Boga, a co dziełem człowieka. Poszukiwania w tej materii takich dwudziestowiecznych teologów protestanckich jak Rudolf Bohren, Manfred Josuttis czy (późny) Karl Barth, doprowadziły do stworzenia teorii kaznodziejstwa opartej na paradygmacie pneumatologicznym. Jest ona próbą teologicznego uzasadnienia połączenia elementu boskiego i ludzkiego w kazaniu. To w Duchu Świętym, który chce działać w nas i poprzez nas (zasada teonomicznej obopólności), kaznodziejstwo, widziane jako leżące całkowicie w możliwościach Boga, staje się całkowicie rzeczą kaznodziei i rzeczą słuchacza, leży całkowicie w możliwościach człowiekazarówno w sztuce, jak i technice – pod warunkiem, że zarówno kaznodzieja, jak i słuchacz będą otwarci na Jego działanie. Homiletyka pneumatologiczna dała nie tylko odpowiedź na pytanie o stopień aktywności Boga i człowieka w procesie kazania, lecz także jeszcze wnikliwiej opisała przemożną rolę Ducha Świętego w kaznodziejstwie.

EN

Within Protestantism preaching is regarded as the main task of the Church. Lutheran theology sees in the sermon the presence of Christ and the source of the justifying faith born of hearing and accepting the word proclaimed, as well as the place of the Holy Spirit who promotes faith in those who hear the Gospel. For the father of the Reformation, Martin Luther, the work of the Holy Spirit is closely related to the Gospel which was inspired by Him and thanks to His support can be preached and heard at all. And according to John Calvin, the Holy Spirit is a true teacher (magister) and perpetrator (effector) who, as the proper author of the sermon, makes it a saving event. Assigning the Third Person of God a vital role in proclaiming the word of God gave birth to a question about what is the work of God in the sermon and what is the work of man. The search for such Protestant theologians in the 20th century as Rudolf Bohren, Manfred Josuttis and (late) Karl Barth led to the creation of the theory of preaching based on the pneumatological paradigm. It is an attempt to theologically justify the connection of the divine and human elementsin the sermon. It is in the Holy Spirit who wants to act in us and through us (the principle of the theonomical reciprocity), preaching, seen as completely lying in God’s possibilities, becomes the preacher’s thing and the thing of the listener, lies entirely in the possibilities of man (both skills and technique) – provided that both the preacher and the listener are openfor His actions. The pneumatological homiletics gave not only an answer to the question about the level of God’s and man’s activity in the process of preaching, but also even more insightfully described the overwhelming role of the Holy Spirit in preaching.

Keywords

PL

Duch Święty; kaznodziejstwo protestanckie

EN

Holy Spirit; Protestant preaching

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2019
• Volume: 23
• Issue: 3(57)
• Pages: 149-162

Contributors

author

Kalbarczyk Adam

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Barth K., Das Wort Gottes und die Theologie, München 1924.
• Barth K., Homiletik. Wesen und Vorbereitung der Predigt, Zürich 1966.
• Bohren R., Predigtlehre, München 1971.
• Bohren R., Das Gott schön werde. Praktische Theologie als theologische Ästhetik, München 1975.
• Chrzanowski D., Zwiastowanie Słowa Bożego w świetle dokumentów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, „Roczniki Teologiczne” 64 (2017) nr 12, s. 19–30.
• Dorosz K., Jan Kalwin, czyli mądrość poznania, „Znak” 657 (2010) nr 2, s. 84–90.
• Josuttis M., Einführung in das Leben, Gütersloh 1996.
• Josuttis M., Offene Geheimnisse. Predigten, Gütersloh 1999.
• Konik T., Urząd kościelny w księgach wyznaniowych luteranizmu do 1537 roku, w: Teologia wiary. Teologia ks. Marcina Lutra i ksiąg wyznaniowych Kościoła Luterańskiego, red. M. Uglorz, Bielsko-Biała 2007, s. 234–249.
• Księgi Wyznaniowe Kościoła Luterańskiego, Bielsko-Biała 1999.
• Luter M., Postylla domowa, Cieszyn 1883.
• Lämmlin G., Die Lust am Wort und der Widerstand der Schrift. Homiletische Re-Lektüre des Psalters, Münster 2002.
• Mały i Duży Katechizm Doktora Marcina Lutra, tłum. A. Wantuła, Warszawa 1973.
• Ruler A. A. van, Structuurverschillen tussen het christologische en het pneumatologische Gezichtspunt, w: De spritu sancto. Bijdragen tot de leer van de Heilige Geest bij gelegenheid van de 2e eeuwfeest van het Stipendium Bernardinum, Utrecht 1964, s. 205–227.
• Simon H., Kaznodziejstwo w Kościołach protestanckich, w: Encyklopedia katolicka, t. 8, red. B. Migut, Lublin 2000, k. 1316–1319.
• Uglorz M., Sola scriptura. Teologia wiary. Teologia ks. Marcina Lutra i ksiąg wyznaniowych Kościoła Luterańskiego, red. M. Uglorz, Bielsko-Biała 2007, s. 272–285.
• Wantuła A., Zarys homiletyki ewangelickiej, Warszawa 1974.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.3392