Duch Święty jako inspiracja twórcza w głoszeniu słowa Bożego a inspiracja artystyczna – podobieństwa i różnice

• Authors: Sikora Jerzy

Title variants

EN

The Holy Spirit as a Creative Inspiration in Proclaiming the Word of God and an Artistic Inspiration – Similarities and Differences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Porównując inspirację pneumatologiczną z artystyczną w głoszeniu słowa Bożego, wchodzimy na teren psychologii twórczości. Dotykamy zagadnienia procesu twórczego. Badamy w kaznodziejstwie związki między komponentem „ludzkim” a „boskim”. Na ambonie głosi się słowo Boga, a nie własne i dlatego Duch Święty jawi się jako inspiracja, a zarazem ontologiczna cecha głoszonego Słowa. Posiada moc ożywczą, a także uświęcającą. To inspiracja bardziej altruistyczna, wspólnotowa niż natchnienie artystyczne. Wprawdzie „Duch Święty wieje, kędy chce” (J 3, 8), jednak natchnienie Ducha Świętego – zwłaszcza wymodlone i wyproszone – jest więcej przewidywalne niż artystyczne. Sztuka może być podstępna, zachłanna, a nawet diaboliczna, o faustowskim obliczu. I natchnienie artystyczne może mieć takowe źródła, co oczywiście nie przystoi kaznodziei. Inspiracja artystyczna i inspiracja pneumatologiczna to raczej nie długotrwały stan, lecz szczególne momenty łaski. Jeśli na ambonie kaznodzieja nie potrafi być natchniony, powinien przyjąć i wypełnić rolę dobrego rzemieślnika.

EN

Comparing pneumatological and artistic inspiration in proclaiming the word of God, we enter the area of psychology of creativity. We touch the issues of the creative process. In the preaching, we examine the relationship between the human and divine components. On the pulpit is preached the word of God, not the own, and therefore the Holy Spirit appears as an inspiration and an ontological quality of the proclaimed Word. It has an invigorating and sanctifying power. This inspiration is more altruistic, communal than artistic inspiration. Although „the Holy Spirit blows wherever it wants” (J 3, 8), the inspiration of the Holy Spirit is more predictable than artistic. The art can be tricky, greedy, even diabolical, about a Faustian face. And artistic inspiration can have such sources, which – of course – is not befitting for preacher. Artistic inspiration and pneumatological inspiration is not a long-term condition, but special moments of grace. If the preacher can not be inspired on the pulpit, he should accept and fulfill the role of a good craftsman.

Keywords

PL

Duch Święty; inspiracja artystyczna; głoszenie słowa Bożego

EN

Holy Spirit; artistic inspiration; proclaiming the word of God

• Publisher: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
• Journal: Polonia Sacra
• Year: 2019
• Volume: 23
• Issue: 3(57)
• Pages: 123-133

Contributors

author

Sikora Jerzy

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• Bergson H., Ewolucja twórcza, przeł. F. Znaniecki, Warszawa 1957.
• Budzik S., Jak mówić o Duchu Świętym, w: Prawdy wiary w przepowiadaniu, red. W. Przyczyna, Kraków 2002, s. 63–73.
• Bukowski J., Postawy wobec sztuki najnowszej, wyd. 2, Warszawa 1986.
• Eco U., Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach współczesnych, przeł. J. Gałuszka, Warszawa 1973.
• Gołaszewska M., Kim jest artysta?, Warszawa 1986.
• Grochowiak S., Poezja i…, w: Pogranicza poezji, red. J. Z. Brudnicki i J. Witan, Warszawa 1983, s. 21–28.
• Franciszek, Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie (24.10.2013), Kraków 2013.
• Ingarden R., Studia z estetyki, t. 3, Warszawa 1970.
• Jan Paweł II, List do artystów, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/listy/do_artystow_04041999.html (5.10.2018).
• Malicka M., Twórczość, czyli droga w nieznane, Warszawa 1989.
• Michałowska T., „Praca” – „wyobraźnia” – „natchnienie”, w: T. Michałowska, Poetyka i poezja. Studia i szkice staropolskie, Warszawa 1982.
• Müller K., Homiletyka na trudne czasy, przeł. M. Mijalska, Kraków 2003.
• Panuś K., Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008.
• Parandowski J., Alchemia słowa, Warszawa 1998.
• Pietrusiński Z., Myślenie twórcze, Warszawa 1969.
• Psychologia twórczości. Wybór tekstów, red. Z. Siwek i D. Zarębska-Piotrowska, Kraków 1980.
• Rudniański J., Homo cogitans. O myśleniu twórczym i kryteriach wartości, Warszawa 1980.
• Schelling F. W. J., Filozofia sztuki, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1983.
• Sikora J., Ks. Józef Tischner na ambonie jako scenie parateatralnej, w: Słowo – kaznodziejskie i literackie, red. ks. J. Sikora, Warszawa 2018, s. 95–108.
• Sławiński H., Język współczesnego przekazu Ewangelii, „Roczniki Teologiczne” 61 (2014) z. 12: „Homiletyka”, s. 53–71.
• Stróżewski W., Dialektyka twórczości, Kraków 1983.
• Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1975.
• Trzebiński J., Twórczość a struktura pojęć, Warszawa 1981.
• Wojnar I., Granice i pogranicza sztuki (z problemów integracji sztuki), w: Ruchome granice – szkice i studia, red. M. Grześczak, Gdynia 1968.

Identifiers

DOI

10.15633/ps.3390