Kary fizyczne jako przejaw przemocy wobec dzieci

• Authors: Szafran Joanna

Title variants

EN

Corporal punishment as violence against children

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istotę artykułu stanowi problematyka przemocy wobec dzieci, a w szczególności zjawisko stosowania wobec nich kar fizycznych. Ponadto celem jest zwrócenie uwagi na pewien dualizm w ocenach i postawach społecznych wobec określonych form dyscyplinowania dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem klapsów. W oparciu o stan współczesnej wiedzy wskazano specyfikę zagadnienia przemocy, wychodząc od definicji, przez regulacje prawne i przegląd statystyczny, po negatywne konsekwencje kar cielesnych. Analizom towarzyszy refleksja nad potencjałem wychowawczym rodziców i opiekunów.

EN

The essence of the article is the issue of violence against children and the phenomenon of corporal punishment in particular. The aim of the paper is to draw attention to a dualism of social attitudes and evaluations concernig disciplinary behaviours towards children, especially spanking. Based on the contemporary knowledge, the peculiarity of the violence problem has been described, starting with the definition, statistical review, and legal regulations to the negative consequences of corporal punishment. The analysis is accompanied by reflection on the carer’s parental potential.

Keywords

PL

przemoc w rodzinie; klapsy; wychowanie; kary fizyczne

EN

Domestic violence; spanking; upbringing; corporal punishment

• Publisher: Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę
• Journal: Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka
• Year: 2017
• Volume: 16
• Issue: 4
• Pages: 55-80

Contributors

author

Szafran Joanna

• Zakład Polityki Oświatowej i Edukacji Obywatelskiej Wydziału Studiów Edukacyjnych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Ammerman, R. T., Hersen, M. (1990). Treatment of Family Violence. Nowy Jork: Wiley. Andrejew, I. (1964). Oceny prawne karcenia nieletnich. Warszawa: PWN.
• Bee, H. (2004). Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka. Black, D. S., Sussman, S., Unger, J. B. (2010). A Further Look at the Intergenerational Transmission of Violence: Witnessing Interparental Violence in Emerging Adulthood. J Interpers Violence, 25(6), 1022–1042.
• Bołdyrew, A. (2009). Kara i strach w wychowaniu dzieci w polskich rodzinach w XIX w. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(3), 33–39.
• Browne, K., Herbert, M. (1999). Zapobieganie przemocy w rodzinie. Warszawa: WSiP. Bussmann, K. D., Schroth, A. (2009). The Effect of Banning Corporal Punishment in Europe: A Five-Nation Comparison. Halle–Wittenberg: Martin-Luther-Universität.
• Butchart, A. Mikton, C. (2014). Global status report on violence prevention, 2014. Technical Report. World Health Organization. Pobrane z: http://eprints.uwe.ac.uk/30034.
• CBOS (2008). Społeczne przyzwolenie na bicie dzieci. Komunikat z badań. CBOS nr BS/106/2008. Warszawa: CBOS.
• CBOS (2009). Przemoc i konflikty w domu. Komunikat z badań. CBOS nr BS/39/2009; BS/35/2009.Warszawa: CBOS.
• CBOS (2012). O dopuszczalności kar cielesnych i prawie chroniącym dzieci przed przemocą. BS/74/2012, Warszawa: CBOS.
• Ciepły, F. (2009). Partnerstwo w rodzinie a prawnokarny kontratyp karcenia małoletnich. W: J. Truskolaska (red.), Partnerstwo w rodzinie (s. 257–266). Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Czumbil, M. R., Hyman I. (1997). What happens when Corporal Punishment is Legal? Journal of Interpersonal Violence, 12(2), 209–315.
• Durrant, J. E. (2003). Ocena skuteczności zakazu stosowania kar cielesnych w Szwecji. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 2(2), 88–103.
• Dutton, D. (2001). Przemoc w rodzinie. Warszawa: Diogenes.
• Dz.U.1964.9.59 ze zmian.
• Dz.U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526.
• Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483; Nr 88, poz. 553.
• Dz.U. z 2000.2.11.
• Dz.U. 2005 r. Nr 180, poz. 1493 ze zm.
• Dz.U.2010 r. Nr 125, poz. 842.
• Dz.U. z 2017 r. poz. 773.
• Erikson, E. H. (1985). Childhood and Society. Nowy Jork: W. W. Norton & Co.
• Finkelhor, D. (1983). Common features of family abuse. W: D. Finkelhor, R. Gelles, G. Hotaling, M. Straus (red.), The Dark Side of Families: Current Family Violence Research (s. 17–28). Beverly Hills: Sage.
• Fluderska, G., Sajkowska, M. (2001). Problem krzywdzenia dzieci. Postawy i doświadczenia dorosłych Polaków. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
• Fluderska, G., Sajkowska, M. (2003). Kary fizyczne w dzieciństwie – retrospekcje dorosłych Polaków. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania. praktyka, 2(2), 72–87.
• Frude, N. (1991). Understanding Family Problems: A Psychological Approaches. Chichester: Wiley.
• Fundacja Dzieci Niczyje (2009). Problem krzywdzenia dzieci. Postawy i doświadczenia w siedmiu krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Pobrane z: www.fdn.pl/badania-fdn.
• Fundacja Dzieci Niczyje (2012). Ogólnopolska diagnoza problemu przemocy wobec dzieci. Pobrane z: www.fdn.pl/badania-fdn.
• Gelles, R. J. (1987a). Family Violence, wyd. 2. Newbury Park: Sage Publications.
• Galles, R. J. (1987b). The Violent Home. Beverly Hills: Sage.
• Galles, R. J. (1994). Through a sociological lens: social structure and family violence. W: R. J. Gelles, D. R. Loseke (red.), Current Controversies in Family Violence, (s. 31–46). Newbury Park: Sage.
• Gelles, R. J., Straus, M. (1979). Determinants of violence in the family: toward a theoretical integration. W: W. Burr, R. Hill, I. Nye, I. Reiss (red.), Contemporary Theories about the Family. Nowy Jork: Free Press.
• Gershoff, E. T., Grogan-Kaylor, A. (2016). Spanking and child outcomes: Old controversies and new meta-analyses. Journal of Family Psychology, 30, 453–469.
• Gil, D. G. (1970). Violence Against Children: Physical Child Abuse in the United States. Cambridge: Harvard University Press.
• Gil, D. G. (1971). Violence against Children. Journal of Marriage and Family, 33, 4.
• Grabowiec, A. (2011). Samoocena dzieci krzywdzonych w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Halemba, K., Izdebska, A. (2009). Kary fizyczne w wychowaniu dzieci – uwarunkowania i konsekwencje. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(3), 6–31.
• Herman, J. (1998). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Herzberger, S. D. (2003). Przemoc domowa: perspektywa psychologii społecznej. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
• Indecki, K., Liszewska, A. (2002). Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, karze i środkach penalnych. Warszawa: Wolters Kluwer S.A.
• Izdebska, A., Lewandowska, K. (2009). Znaczenie profilaktyki krzywdzenia małych dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(2), 12–47.
• Jarosz, E. (2015). Przemoc w wychowaniu, Między prawnym zakazem a społeczną akceptacją, Monitoring Rzecznika Praw Dziecka. Warszawa. Pobrane z: www.researchgate.net/publication/295702670_Przemoc_w_wychowaniu_Miedzy_prawnym_zakazem_a_spoleczna_akceptacja_Violence_in_upbringing_Between_the_official_ban_and_social_acceptance.
• Jundzieł, I. (1993). Dziecko – ofiara przemocy. Warszawa: WSiP. Kingston, P., Penhale, B. (1995). Family Violence and the Caring Profession. Londyn: MacMilan.
• Kmiecik-Baran, K. (1998). Przemoc wobec dzieci – diagnoza i interwencja. W: J. Papież, A. Płukis (red.), Przemoc dzieci i młodzieży w perspektywie polskiej transformacji ustrojowej (s. 363–385). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kolko, D. J. (2002). Child Physical Abuse. W: J. E. B. Myers i in. (red.), The APSAC Handbook on Child Maltreatment. Second Edition, Thousand Oaks. Londyn, New Dehli: Sage Publications.
• Kontakt24.tvn24.pl (2014). Dawanie klapsów ma sens? To dobra metoda wychowawcza? Pobrane z: www.kontakt24.tvn24.pl/dawanie-klapsow-ma-sens-to-dobra-metoda-wychowawcza,74,gt.
• Korczak, J. (2001). O biciu... i innych sprawach. W: J. Bińczycka (red.), Bici biją (s. 78–98). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Krahe, B. (2005). Agresja. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Krajewski, R. (2006). Karcenie jako okoliczność uchylająca bezprawność. Prokuratura i Prawo, 7–8.
• Lewandowska, K., Rożen, M. (2011). Przemoc wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania praktyka, (10)3, 127–145.
• Maccoby, E. E., Martin, J. A. (1983). Socialization in context of family: Parent-child interaction. W: E. M. Hetherington (red.), Handbook of child psychology. Nowy Jork: Wiley.
• Millward Brown SMG/KRC, MPiPS (2011). Diagnoza dotycząca osób stosujących przemoc w rodzinie: przemoc w rodzinie z perspektywy dorosłej populacji Polski. Raport z badania zrealizowanego dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
• Pacewicz, A. (1996). Przemoc wobec dzieci. Warszawa: PARPA.
• Palmerus, K., Scarr, S. (1995). How Parents Discipline Young Children: Cultural Comparisons and Individual Differences. Pobrane z: www.eric.ed.gov/?id=ED393601.
• Piaget, J. (1952). The Origin of Intelligence in Children. Nowy Jork: International University Press, Inc.
• Piaget, J. (1970). Science of Education and the Psychology of the Child. Nowy Jork: Orion Press.
• Piaget, J. (1977). The Grasp of Consciousness: Action and Concept in the Young Child. Londyn: Routledge and Kegan Paul Ltd.
• Piekarska, A. (1991). Przemoc w rodzinie. Agresja rodziców wobec dzieci. Przejawy i psychologiczne uwarunkowania. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.
• Pinheiro, P. S. (2006). World Report on Violence against Children. Genewa: United Nations.
• Pospiszyl, K. (1994). Przemoc w rodzinie. Warszawa: WSiP.
• Rada Europy (2005). Eliminating Corporal Punishment: a Human Rights Imperative for Europe’s Children. Council of Europe.
• Rosiano, A. (2002). Przemoc wobec dzieci. Kraków: eSPe.
• Różyńska, J. (2013). Niezbędnik nauczyciela. Przemoc wobec dzieci w rodzinie. Warszawa: Centrum Praw Kobiet.
• Rudniański, J. (1997). Klasyfikacja, źródła i ocena przemocy w stosunkach międzyludzkich. W: B. Hołyst (red.), Przemoc w życiu codziennym. Warszawa: Cinderella Books.
• Rzecznik Praw Dziecka (2003). Opinia w sprawie stosowania kar cielesnych wobec dzieci. Pobrane z: www.rpd.gov.pl.
• Rzecznik Praw Dziecka (2012). Raport z badań. Postawy społeczne wobec bicia dzieci. Pobrane z: www.brpd.gov.pl/badania/postawy_spoleczne_wobec_bicia_dzieci_2012.pdf.
• Sajkowska, M. (2009a). Bicie dzieci. Postawy i doświadczenia dorosłych Polaków. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
• Sajkowska, M. (2009b). Myślałam, że mi serce pęknie – refleksje rodziców stosujących kary fizyczne wobec dzieci. Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 8(3), 103–108.
• Sajkowska, M. (2010). Wiktymizacja dzieci i młodzieży. Raport z badań. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
• Sajkowska, M. (2011). Dzieci się liczą. Informacje o stanie zagrożenia bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce. Warszawa: Fundacja Dzieci Niczyje.
• Sobkowska, A. (1999). Przemoc wobec dzieci w rodzinie. Edukacja i Dialog, 8, 61–66.
• Straus, M. A., Gelles, R. J. (1986). Societal change and family violence from 1975 to 1985 as revealed by two national surveys. Journal of Marriage and the Family, 48, 465–479.
• Straus, M. A., Gelles, R. J., Steinmetz, S. K. (1980). Behhind Closed Doors: Violence in the American Family. Nowy Jork: Anchor Press.
• Szymańczyk, M. (1999). Pojęcie krzywdzenia dzieci, Niebieska Linia, 99, 1. Tazbir, J. (2001). Stosunek do dziecka w okresie staropolskim. W: J. Bińczycka (red.), Bici biją (s. 19–33). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• TNS OBOP, MPiPS (2008). Krzywdzenie dzieci w Polsce. Raport. Pobrane z: www.mpips.gov.pl/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie-nowa/ogolne/przeciwdzialanie-krzywdzeniu-dzieci/art,5457,prezentacja-raportu-krzywdzenie-dzieci-w-polsce.html.
• Van Hasselt, V. B. (1987). Handbook of Family Violence. Nowy Jork: Plenum.
• Warylewski, J. (2008). Opinia Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów o projekcie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz niektórych innych ustaw. RL-0303-80/08, 17 listopada 2008 r. Pobrane z: www.radalegislacyjna.gov.pl.
• WHO (1999). Report on Consultation of Child Abuse Prevention. Genewa: World Health Organisation.
• WHO (2002). World Report on Violence and Health. Genewa: World Health Organisation.
• WHO (2006). Preventing child maltreatment: a guide to taking action and generating evidence. Genewa: World Health Organisation and International Society for Prevention of Child Abuse and Neglect.
• Winiarz, J. (1973). Odpowiedzialność cywilna z tytułu nadzoru nad dzieckiem. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
• Witkowski, L. (2000). Rozwój i tożsamość w cyklu życia. Studium koncepcji Erika H. Eriksona. Toruń: Wydawnictwo WIT-GRAF.
• Wójcik, Sz. (2012). Przemoc fizyczna wobec dzieci. Dziecko krzywdzone. Teoria, badania, praktyka, 11(2), 7–28.
• WYG PSDB, MPiPS (2014). Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie i przemocy ze względu na płeć, w ramach Projektu „Rodzina polska wolna od Przemocy” dla Programu Operacyjnego PL 14 współfinansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 20092014. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Pobrane z: www.mpips.gov.pl/gfx/mpips/userfiles/_public/1_NOWA%20STRONA/Pomoc%20spoleczna/przemoc%20w%20rodzinie/RC2.pdf.