Trudniejsza Arkadia – wizja natury w gwarowej poezji gorczańskiej poetki Antoniny Zachary-Wnękowej

• Authors: Anna Mlekodaj
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podhale jest regionem, które może poszczycić się ponadstuletnią tradycją literacką. Zainspirowani nurtem podhalańskim w literaturze polskiej wykształceni górale na już na początku XX wieku zainicjowali niefolklorowy nurt gwarowej prozy i poezji. Rodzimemu dialektowi nadali rangę języka poezji. Podhalańską literaturę do naszych czasów współtworzyło pięć generacji poetów. Ich twórczość stanowi unikatowy i oryginalny obraz percepcji świata przez mikrospołeczność o silnej tożsamości kulturowej oraz głębokim przywiązaniu do tradycji. Radykalne zmiany, jaki nastąpiły na góralskiej wsi w ostatnich dekadach, wpłynęły na kondycję życia górali. Już w latach 70 XX wieku dawne, proste życie wiejskie zostało wyparte przez nowoczesność, która chociaż przyniosła z sobą dobrobyt, stała się przyczyną wyobcowania człowieka ze świata przyrody. Podhale – niegdyś zagubiona wśród gór i lasów kraina pasterzy i rolników – pod wpływem zmian cywilizacyjnych stopniowo zagubiło więź z naturą. Jego współcześni mieszkańcy nie żyją już zgodnie z jej rytmem ani też nie mają czasu na jej kontemplację.  Przedmiotem referatu będzie analiza arkadyjskiej wizji natury stworzonej w gwarowej poezji Antoniny Zachary-Wnękowej, która w powrocie do natury i życiu z nią w harmonii upatruje podstawowy warunek ludzkiego szczęścia.

EN

Podhale is a region that can boast over a century-long literary tradition. Inspired by the Podhale's current Polish literature, educated Highlanders, at the beginning of the twentieth century, initiated a non-folkloric trend of dialect prose and poetry. They elevated the native dialect to the level of the language of poetry. The Podhale literature has therefore been created by five generations of poets. Their work is a unique and original reflection of the perception of the world through a micro-society with a strong cultural identity and a deep attachment to the tradition of Podhale. The radical changes that have taken place in the Highlander villages in recent decades have always enhanced the tendency of the Podhale literature to idealize the past. Already in the 1970s, the old simple rural life was supplanted by modernity, which both brought prosperity and became the reason for alienating people from the natural world. Under the influence of civilizational changes, Podhale - once a land of shepherds and farmers living in the mountains and forests - gradually lost its connection with nature. Its contemporary inhabitants are no longer living according to natural rhythms, nor do they have time to contemplate nature. The article focuses on the analysis of the Arcadian vision of nature created in the dialect poetry of Antonina Zachara-Wnękowa, who sees the basic condition for human happiness in returning to nature and living in harmony with it.

Keywords

PL

poezja gwarowa; arkadia; natura; współczesność; góralska wieś

EN

dialect poetry; arcadia; nature, present day; highlander village

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
• Journal: Literatura Ludowa
• Year: 2019
• Volume: 63
• Issue: 4-5

Dates

published

2019

online

2020-04-30

Contributors

author

Anna Mlekodaj

Identifiers

DOI

10.12775/LL.4-5.2019.007