Polscy aktorzy a międzywojenne kino jidysz

• Authors: DARIA MAZUR

Title variants

EN

Polish actors and Yiddish cinema of the inter-war period

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Polish actors and Yiddish cinema of the inter-war period The author presents the thesis that despite the cloistered character of the interwar era Yiddish cinema, Polish actors left their mark on Yiddish productions. Their participation in two silent films, which didn’t survive the war - Jeden z 36 and W lasach polskich were connected to the topic of assimilation, the community of faith and the historical experience of fighting with the invaders, as well as the main idea of rapprochement between the two nations. Polish actors’ roles were connected to non-Jewish characters, although one very important exception to this rule was the role of Berek Joselewicz. The Yiddish cinema of the late-1930’s, which was dominated by escapist stories detached from the contemporary social-political reality, does not contain any trace of cooperation with Polish actors. As the public press from the interwar era as well as from the years after the Second World War shows, its subject-matter was, however, rendered taboo by some Polish participants of interwar-period Jewish film productions, even though the initiative for creating the films ostensibily to break down prejudices and stereotypes was in, in fact, Polish.

Keywords

PL

Yiddish cinema; assimilation; national criteria of film characters; tabooisation of roles

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
• Year: 2016
• Volume: 19
• Issue: 28
• Pages: 157-170

Dates

published

2016-11-03

Contributors

author

DARIA MAZUR

• Department of Contemporary Culture, Institute of Polish Philology and Culture Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland

References

• Adamczyk-Garbowska M., 2004, Odcienie tożsamości. Literatura żydowska jako zjawisko wielojęzyczne, Lublin.
• Aleksander Maniecki, 2015, http://www.e-teatr.pl/pl/osoby/34306.html> [dostęp:4.09.2015].
• Almanach sceny polskiej 1981/1982, 1985, (t. XXIII), red. K.A. Wysiński, Warszawa.
• Bella, 1933a, Jerzy Leszczyński chciałby zagrać w filmie historycznym, „Kino” 45, s. 5.
• Bella, 1933b, Leszczyński lubi „Kino” a Jur Gretę Garbo, „Kino” 34, s. 11.
• Borzymińska Z., Świderska E., Żbikowski A., 1993, Dzieje Żydów w Polsce. Kalendarium, Warszawa.
• Czajka K., 2013, Kina żydowskie w Warszawie w dwudziestoleciu międzywojennym, „Kwartalnik Historii Żydów” 3, s. 561–569.
• Film o tematyce żydowskiej poświęcony walce z przesądami, 2015, http://filmpolski.pl/fp/index.php?fi lm=22185> [dostęp: 4.09.2015]).
• Gajl T., 2007, Herbarz polski od średniowiecza do XX wieku. Ponad 4500 herbów szlacheckich 37 tysięcy nazwisk 55 tysięcy rodów, Gdańsk.
• Goldman E., 1983, Visions, Images, and Dreams. Yiddish Film Past and Present, Ann Arbor.
• Gross N., 2002, Film żydowski w Polsce, tłum. A. Ćwiakowska, Kraków.
• Halberda M., 1988, „Swoi” i „nasi”. Kwestia żydowska w publicystyce fi lmowej lat trzydziestych, „Iluzjon” 1, s. 5–55.
• Hamor [Hanna Mordkowiczówna?], 1925, „Jeden z 36”. Wytwórnia L. Forberta i inż. Steinwurcela, Warszawa, kino Nowy, „Kino. Teatr dla Wszystkich” 7.
• Hoberman J., 1995, Bridge of Light. Yiddish Film between Two Worlds, Philadelphia.
• Jeden z 36, 2015a, http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?fi lm=22252> [dostęp:4.09.2015].
• Jeden z 36, 2015b, http://www.imdb.com/title/tt0969283/> [dostęp: 4.09.2015].
• Jerzy Leszczyński, 2015, http://www.e-teatr.pl/pl/osoby/14517.html> [dostęp:4.09.2015].
• Józef Zaremba, 2015, http://www.eteatr.pl/pl/osoby/65242,karierateatr.html>[dostęp: 4.09.2015].
• Kałuski M., Wołyń w dziejach teatru polskiego, 2013, http://www.malanowicz.eu/family/biogramy/MM-NS/MMNS-08.html> [dostęp: 4.09.2015].
• Kanfer M. Dr, 1925, Z Bagateli „Dybuk”, „Nowy Dziennik” 147, s. 147.
• l. c., 1929, Żydowska produkcja filmowa ”W lasach polskich” (Wodewil), „Gazeta Warszawska” 15.
• Landau-Czajka A., 2006, Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa.
• Leszczyński J., 1958, Z pamiętnika aktora, Warszawa.
• Leszczyński Jerzy Józef, 1973, w: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765-1965, t. 1, oprac. red. Z. Raszewski, Warszawa, s. 378–379.
• Łabowicz (Filimoniuk) L., Podlaskie nazwiska, 2015, s. 31, http://nadbuhom.pl/art_2545.html> [dostęp: 4.09.2015].
• (m.), 1932, Tadeusz Wesołowski, „Kino” 39, s. 2.
• Madej A., 1997, Jest źle, ale musi być lepiej, „Kwartalnik Filmowy” 18.
• Mazur D., 2007, Dybuk, Poznań.
• Mazurkiewicz J., Śmierć czy zmartwychwstanie? Współczesny teatr jidysz w Europie na tle historycznym, Wrocław 2014.
• Miszewska K., 2015, Historia dzielnicy – kalendarium do 1938 r., http://www.gdynia-srodmiescie.info/index.php/osrodmiesciu/historia-dzielnicy/158-historia-dzielnicy-kalendarium-do-1938-r> [dostęp: .09.2015].
• Najnowsze dzieje Żydów w Polsce. W zarysie (do 1950 roku), 1993, red. J. Tomaszewski, oprac. J. Adelson i in., Warszawa.
• Petrovsky-Shtern Y., 2014, Sztetl. Rozkwit i upadek żydowskich miasteczek na Kresach Wschodnich, Kraków.
• Poskuta-Włodek D., 2012, Dzieje teatru w Krakowie w latach 1918–1939. Zawodowe teatry dramatyczne, Kraków.
• Program Franciszek Lehar „Wesoła Wdówka”, http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2013_11/49617/wesola_wdowka_operetka_slaska_gliwice_1953.pdf [dostęp: 4.09.2015].
• Roman Polański, w: H. Czerwiński, Leksykon sztuki filmowej, http://ebuw.uw.edu.pl/Content/367/P7.htm>, [04.09.2015].
• Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965 (t. 1), 1973 oprac. red. Z. Raszewski, Warszawa.
• Stern A., 1925, Dusza filmów. Film polski – krytyka, czy szkodnictwo? Brak nam scenariusza! – „Jeden z 36-ciu” i jego realizacja, „Kino. Teatr dla Wszystkich” 7.
• Tadeusz Wesołowski, 1985, w: Almanach sceny polskiej 1981/1982, (t. XXIII), red.
• K.A. Wysiński, Warszawa, s. 228.
• Tajemnice Nalewek, 2015, http://filmpolski.pl/fp/index.php?fi lm=22185> [dostęp:4.09.2015].
• Trzywdar-Rakowski G., 1929, Z dni krwi i chwały. Wybór wiersz o komendancie, wojnie i żołnierzach, Warszawa.
• (W.), 1925, Jeden z 36, „Kinema i Nowości Filmowe” 60.
• W lasach polskich, 2015a, http://www.imdb.com/title/tt1064797/fullcredits?ref_=tt_cl_sm#cast> [dostęp: 4.09.2015].
• W lasach polskich, 2015b, http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?fi lm=22331>[dostęp: 4.09.2015].
• Włodek R., 2011a, Film o mężach sprawiedliwych, „Midrasz” 1, s. 64–67.
• Włodek R., 2011b, „W lasach polskich” Josefa Opatoszu na ekranie, „Midrasz” 5, s. 22–29.
• Włodek R., 2012, „Meir Ezofowicz” w kinematografie, „Midrasz” 2.
• Włodek R., 2013, Na początku było Le’chajim. Bardzo krótka historia kina żydowskiego, Szczecin.
• Zajiček E., 1992, Poza ekranem. Kinematografia polska 1918-1991, Warszawa.
• Zawistowski W, 1971, Teatr warszawski między wojnami (wybór recenzji), Warszawa.
• Żbikowski A., 1997, Żydzi, Wrocław.
• Żydzi bojownicy o niepodległość Polski, 1939, red. N. Getter, J. Schall, Z. Schipper, Lwów.

Identifiers

DOI

10.14746/i.2016.28.13.