Między kosmopolityzmem a nazizmem – konteksty przestrzeni symbolicznych czterech filmów nakręconych przez niemieckiego operatora Franza Weihmayra

• Authors: Daria Mazur

Title variants

EN

Between cosmopolitanism and Nazism: the contexts of the symbolic space in four movies by the German cinematographer Franz Weihmayr

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The paper is a comparative analysis of the circumstances influencing symbolic spaces in four movies by Franz Weihmayr in the years 1931–1942: Dzikie Pola [Wild Fields], Halutzim, La Habanera and The Great Love. The analysis allows for delineating the development of the German cinematographer Franz Weihmayr’s career, which, in the context of historical-political and ideological-artistic circumstances, can serve as an example of a broader phenomenon: a particular fluctuation of choices made by German cinematographers over the Weimar, Nazi, and post-war periods. This analysis is of pioneering importance because of the paucity of publication heretofore dedicated to Weihmayr’s works, who at the time worked together with, among others, Leni Riefenstahl, Frank Wysbar, and Hans Detlef Sierck, as well as Polish directors, such as Józef Lejtes and Aleksander Ford. The framework for semiotic analyses of the symbolic spaces of the movies mentioned above are two groups of contexts connected with ideas stemming from contradictory bases: the idea of cosmopolitism and the idea of Nazism.

Keywords

PL

symbolic space; cosmopolitism; nazizm; cinema of nazi Germany; German cinematographers; Polish cinema of 1930s

EN

symbolic space; cosmopolitism; nazizm; cinema of nazi Germany; German cinematographers; Polish cinema of 1930s; symbolic space; cosmopolitism; nazizm; cinema of nazi Germany; German cinematographers; Polish cinema of 1930s

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication
• Year: 2020
• Volume: 27
• Issue: 36
• Pages: 21-40

Dates

published

2020-12-15

Contributors

author

Daria Mazur

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Instytut Nauk o Kulturze i Religii

• https://orcid.org/0000-0003-1096-6338

References

• Alroz, Niespodziewany wywiadowca, „Kino” 1932, nr 8
• Armatys L., Stradomski W., Historia filmu polskiego, t. 2, Warszawa 1988
• Beck U., Grande E., Europa kosmopolityczna. Społeczeństwo i polityka w drugiej nowoczesności, przeł. A. Ochocki, Warszawa 2009
• Bergfelder T., Love beyond the nation. Cosmopolitanism and transnational desire in cinema, [w:] Europe and Love in Cinema, red. L. Passerini, J. Labanyi, K. Diehl, Bristol, Chicago 2012
• Brockmann S., A Critical History of German Film, Rochester 2010
• Brun L., Dzikie pola (Szkic scenariusza do filmu dźwiękowego. Prawa autorskie zastrzeżone), cz. 1, „Kino” 1930, nr 21
• Brun L., Dzikie pola (Szkic scenariusza do filmu dźwiękowego. Prawa autorskie zastrzeżone), cz. 2, „Kino” 1930, nr 22
• Bruns J.F., Nazi Cinema’s New Women. Marika Rokk, Zarah Leander, Kristina Soderbaum, Stanford 2002
• Cirlot J.E., Słownik symboli, przeł. I. Kania, Kraków 2001
• Danielewicz M., Ford reżyser, Warszawa 2019
• Drewniak B., Teatr i film III Rzeszy. W systemie hitlerowskiej propagandy, Gdańsk 2011
• Ford R., Tajne bronie III Rzeszy, przeł. P. Butkiewicz, Warszawa 2000
• Gross N., Film żydowski w Polsce, przeł. A. Ćwiakowska, Kraków 2002
• Grunberger R., Historia społeczna Trzeciej Rzeszy, przeł. W. Kalinowski, Warszawa 1994
• Gwóźdź A., Zaklinanie rzeczywistości. Filmy niemieckie i ich historie 1933–1949, Wrocław 2018
• Hake S., Popular Cinema of the Third Reich, Austin 2001
• Helker R., Lenssen C., Der Tschechow-Clan. Die Geschichte einer deutsch-russischen Künstlerfamilie, Berlin 2001
• Helker R., Die Tschechows. Wege in die Moderne, Berlin 2005
• Heywood A., Ideologie polityczne wprowadzenie, przeł. M. Habura, N. Orłowska, D. Stasiak, Warszawa 2007
• Holliday J., Sirk on Sirk. Conversations with Jon Holliday, London 2010
• Housden M., Hitler: Study of a Revolutionary?, Routlege 2000
• I, Nowy film polski „Dzikie pola”, „Kurier Nowogródzki” 1931, nr 40
• Klinger B., Melodrama and Meaning: history, culture, and the films of Douglas Sirk, Bloomington 1994
• Kłys T., Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do roku 1945, Łódź 2013
• Knoph V., Martens S., Görings Reich. Selbstinszenierungen in Carinhall, Berlin 2006
• Korczyński T.M., Kiedy dom zaczyna płonąć. Swój, obcy, wróg w Trzeciej Rzeszy z perspektywy konstruktywistycznej socjologii wiedzy, Gdańsk 2019
• Kracauer S., Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, przeł. E. Skrzywanowa, W. Wertenstein, Gdańsk 2009
• Kreimeier K., The UFA Story: A History of Germany’s Greatest Film Company, 1918–1945, przeł. R. Kimber, R. Kimber, Berkeley 1996
• Luba I., Berlin. Szalone lata dwudzieste – nocne życie i sztuka, Warszawa 2013
• Mazur D., Pacyfistyczny duch nad Dzikimi polami, [w:] Europa Środkowo-Wschodnia. Trudny dialog, red. J. Getka, R. Kramar, Warszawa 2015
• McCormick R.W., Gender and Sexuality in Weimar Modernity. Film, Literature, and “New Objectivity”, London 2001
• Nicolella H., Frank Wisbar. The Director of Ferryman Maria, from Germany to America and Back, Jefferson 2017
• Od poetyki przestrzeni do geopoetyki, red. E. Konończuk, E. Sidoruk, Białystok 2012
• Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1945. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej imigracji żydowskiej, Kraków 2009
• Petz A., „Sto szabel błysnęło w słońcu”. Warszawska premiera filmu Dzikie pola Józefa Lejtesa, [w:] 1918 – kino polskie wobec odzyskania niepodległości, red. M. Guzek, P. Zwierzchowski, Bydgoszcz 2020
• Porter A.K., Rentschler E., The Ministry of Illusion: Nazi Cinema and its Afterlife, Harvard 1996
• Preizner J., Aleksander Ford – car PRL-owskiego kina, [w:] Autorzy kina polskiego, t. 2, red. G. Stachówna, B. Zmudziński, Kraków 2007
• Pryt K., Polskie elementy w nazistowskiej polityce filmowej 1933–1939, „Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu” 2019, nr 1
• Rachwald T., „Aleksander Ford” człowiek zmyślony. Tożsamość i polityka w Sabrze (1933) i Drodze młodych (1936), „Kwartalnik Filmowy” 2015, nr 92
• Rother R., Leni Riefenstahl. The Seduction of Genius, London, New York 2002
• Ryan T., The Films of Douglas Sirk: Exquisite ironies and magnificent obsessions, Jackson 2019
• Rybicka E., Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich, Kraków 2014
• Rybicka E., Geopoetka, geokrytyka, geokulturologia. Analiza porównawcza pojęć, „Białostockie Studia Literaturoznawcze” 2011, nr 2
• Schindler Z., Rozmowa o „Dzikich Polach” w Berlinie (Korespondencja własna), „Kino” 1931, nr 38
• Schulte-Sasse L., Entertaining the Third Reich. Illusions of wholeness in Nazi cinema, Durham 1996
• Spielhofer H., An der Kamera. Franz Weihmayr, “Der Deutsche Film” 1938, nr 4 (April)
• Thompson K., Narodziny i schyłek „Filmowej Europy”, [w:] Kino Europy, red. P. Sitarski, Kraków 2001
• Wspomnienia Józefa Lejtesa (cz. I), „Tygiel Kultury” 1997, nr 5
• Zahorska S., Kronika filmowa, „Wiadomości Literackie” 1932, nr 13
• Źródła internetowe:
• <https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Paneuropa;3953811.html>, dostęp: 12.03.2020
• <https://www.filmportal.de/en/person/franz-weihmayr_f303075915672226e03053d50b375262> dostęp: 12.03.2020
• <http://www.fn.org.pl/page/index.php?str=521>, dostęp: 12.03.2020
• <https://www.imdb.com/name/nm0005925/>, dostęp: 12.03.2020

Identifiers

DOI

10.14746/i.2020.36.02