Pedagogika emancypacyjna a pedagogika specjalna – kluczowe kategorie w emancypacyjnym dyskursie niepełnosprawności

• Authors: Dorota Podgórska-Jachnik

Title variants

EN

Emancipatory pedagogy and special education – the key categories in emancipatory discourse of disability

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Interest of special education in the issue of emancipation emerges from an opres- sion, often experienced by people with disabilities. Emancipation is usually under- stood as liberation from all kinds of dependence, oppression or fear, as the attain- ment of self-reliance and independence. This justifies the importance of stimulating the activity of emancipation by special educators. The issue, however, is a way of shaping emancipation competences. Although the emancipatory paradigm has not yet been fully utilized within this sub-discipline, it seems to be an inspiring research perspective. The article presents the key issues, discourses and concepts associated with the paradigm of emancipation in special education.

EN

Interest of special education in the issue of emancipation emerges from an opres- sion, often experienced by people with disabilities. Emancipation is usually under- stood as liberation from all kinds of dependence, oppression or fear, as the attain- ment of self-reliance and independence. This justifies the importance of stimulating the activity of emancipation by special educators. The issue, however, is a way of shaping emancipation competences. Although the emancipatory paradigm has not yet been fully utilized within this sub-discipline, it seems to be an inspiring research perspective. The article presents the key issues, discourses and concepts associated with the paradigm of emancipation in special education.

Keywords

PL

education; emancipation; special education; disability

EN

education; emancipation; special education; disability; education; emancipation; special education; disability

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Interdyscyplinarne Konteksty Pedagogiki Specjalnej
• Year: 2015
• Issue: 10
• Pages: 15-32

Dates

published

2015-09-15

Contributors

author

Dorota Podgórska-Jachnik

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

References

• Agamben G., Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie, przeł. M. Salwa, Wydawnic- two Prószyński i S-ka, Warszawa 2008.
• Apel RPO do Prezes Rady Ministrów.pdf, www.rpo.gov.pl/pl/content/ratyfikujmy-protokol-fakultatywny-do-konwencji-o-prawach-osob-niepelnosprawnych-apel-rpo [24.01.2016].
• Barnes C., Mercer G., Niepełnosprawność, Wydawnictwo Sic!, Warszawa, 2008.
• Beck U., Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Wydawnictwo Scho- lar, Warszawa 2004.
• Cytowska B., Trudne drogi adaptacji. Wątki emancypacyjne w analizie sytuacji dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną we współczesnym społeczeństwie polskim, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012.
• Chrzanowska I., Zaniedbane obszary edukacji – pomiędzy pedagogiką a pedagogiką specjalną. Wybrane zagadnienia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Chrzanowska I., Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2015.
• Czerepaniak-Walczak M., Między dostosowaniem a zmianą. Elementy emancypacyjnej teorii edukacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 1995.
• Czerepaniak-Walczak M., Pedagogika emancypacyjna. Rozwój świadomości krytycznej człowieka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
• Domańska E., Badania postkolonialne, [w:] Teoria postkolonialna. Wprowadzenie krytyczne, red. L. Gandhi, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2008.
• Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Aletheia, Warszawa 1998.
• Kmieciak B., Rzecznikowski system ochrony praw człowieka w Polsce – rozproszenie w działaniu czy też różnorodność w dążeniu do wspólnego celu?, [w:] Problemy rzecz- nictwa i reprezentacji osób niepełnosprawnych, red. D. Podgórska-Jachnik, Wy- dawnictwo Naukowe WSP w Łodzi, Łódź 2009.
• Krause A., Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2004.
• Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2010.
• Kurowski K., Ewolucja regulacji prawnych Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakre- sie problematyki praw osób niepełnosprawnych, [w:] Problemy rzecznictwa i reprezen- tacji osób niepełnosprawnych, t. 2, pt. Ruch na rzecz lepszej przyszłości osób niepełno- sprawnych, red. D. Podgórska-Jachnik, Wydawnictwo WSP w Łodzi, Łódź 2010.
• Kurowski K., Wolności i prawa człowieka i obywatela z perspektywy osób niepełnospraw- nych, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa, 2014.
• Lemke T., Foucault, rządomyślność, krytyka, „Recykling Idei” 2007.
• Podgórska-Jachnik D., Nowe tendencje w pedagogice specjalnej wobec emancypacji środo- wisk niepełnosprawnych, [w:] Pedagogika alternatywna. Dylematy teorii i praktyki. Tom 1, red. B. Śliwerski, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Łódź-Kraków 1995.
• Podgórska-Jachnik D., Emancypacja ofensywna a perspektywy integracji osób niepełno- sprawnych, [w:] Współczesne problemy pedagogiki specjalnej, red. U. Bartnikowska, Cz. Kosakowski, A. Krause, Wydawnictwo Uniwersytetu Mazursko-Warmiń- skiego, Olsztyn 2008.
• Podgórska-Jachnik D., Historia wychowania i edukacji głuchych z perspektywy surdopedagogiki początku XXI wieku, [w:] Historyczne dyskursy nad pedagogiką specjalną, red. D. Baczała, J. Binnesebel, J. Błeszyński, Wydawnictwo Naukowe WSEZ, Łódź 2008.
• Podgórska-Jachnik D., Głusi. Emancypacje. Wyd. Naukowe WSP w Łodzi, Łódź 2013. Protokół fakultatywny do KPON (wersja angielska).pdf oraz Protokół fakultatywny do KPON (polskie tłumaczenie robocze).pdf, www.rpo.gov.pl/pl/content/ratyfikujmy-pro tokolfakultatywny-do-konwencji-o-prawach-osob-niepelnosprawnych-apel-rpo [24.01.2016].
• Rasiński L. Dyskurs i władza. Zarys polityki agonistycznej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2010.
• Śliwerski B., Współczesna myśl pedagogiczna. Znaczenia, klasyfikacje, badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2009.
• Zielińska-Kostyło H., Pedagogika emancypacyjna, [w:] Pedagogika, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Identifiers

DOI

10.14746/ikps.2015.10.02