Przestrzenie kontestacji w twórczości Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga

• Authors: Emilia Kledzik

Title variants

EN

THE SPACES OF CONTESTATION IN THE WORKS OF BOHUMIL HRABAL, MIRON BIAŁOSZEWSKI AND WOLFGANG HILBIG

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł referuje stan badań nad przestrzenią w literaturze, poczynając od ustaleń strukturalistów, przez semiotykę, po antropologię i spatial turn. Stawia tezę, że współczesny powrót przestrzeni w badaniach literaturoznawczych jest spowodowany popularnością teorii postkolonialnej. Autorka do dotychczasowych reinterpretacji postkolonialnych w badaniach nad literaturą środkowoeuropejską dołącza grupę tekstów powstałych w lub w odniesieniu do czasów socjalistycznych. Omówione teksty autorstwa Bohumila Hrabala, Mirona Białoszewskiego i Wolfganga Hilbiga przy użyciu stylistyki karnawału kreują różne przestrzenie kontestacji oficjalnego dyskursu o subwersywnym potencjale: knajpę, dworce i bazary oraz świat podziemnego Berlina.

EN

The article reports the state of research on the space in literature, starting with the findings of the structuralists, through semiotics, to anthropology and the spatial turn. It argues that the modern return of the space took place due to the popularity of the post-colonial theory in literary studies. The author adds a group of texts created in or in relation to the socialist’ times to the existing post-colonial interpretations of the Central European culture. The texts by Bohumil Hrabal, Miron Białoszewski and Wolfgang Hilbig, discussed using the carnival stylistics, create different spaces of contestation of the official discourse, which posses a subversive potential: a pub, railway stations and bazaars and the underground world of Berlin.

Keywords

PL

spatial turn; postkolonializm; Bohumil Hrabal; Miron Białoszewski; Wolfgang Hilbig

EN

spatial turn; postcolonial studies; Bohumil Hrabal; Miron Białoszewski; Wolfgang Hilbig; spatial turn; postcolonial studies; Bohumil Hrabal; Miron Białoszewski; Wolfgang Hilbig

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2012
• Volume: 11
• Pages: 233-246

Dates

published

2012-12-02

Contributors

author

Emilia Kledzik

References

• Sławiński Janusz, Przestrzeń w literaturze: elementarne rozróżnienia i wstępne oczywistości, w: Przestrzeń i literatura. Red. M. Głowiński, A. Okopień-Sławińska. Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1978.
• ---
• Sławiński Janusz, Próby teoretycznoliterackie. Warszawa 1992.
• ---
• Łebkowska Anna, Narracja, w: Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy. Red. M. P. Markowski, R. Nycz. Kraków, Universitas 2006, s. 183.
• ---
• Bartoszyński Kazimierz, Problem konstrukcji czasu w utworach epickich, w: Problemy teorii literatury. Seria 2. Red. H. Markiewicz. Wrocław 1976.
• ---
• Yi-Fu Tuan, Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Warszawa, Biblioteka Myśli Współczesnej 1987.
• ---
• Foucault Michel, O innych przestrzeniach. Heterotopie. „Teksty Drugie” 2005, nr 6, s. 120.
• ---
• Soja Edward W., Postmodern geographies. The Reassertion of Space in Critical Social Theory. London 1989.
• ---
• Franck Michael C., Die Literaturwissenschaften und der spatial turn, w: W. Hallet, B. Neumann (Hrsg.), Raum und Bewegung in der Literatur. Die Literaturwissenschaften und der Spatial Turn. Bielefeld 229, s. 58.
• ---
• Wharf Barney, Arias Santa (red.), The Spatial Turn. Interdisciplinary perspectives. New York 2008.
• ---
• Döring Jörg, Thielmann Tristan, Spatial turn: Das Raumparadigma in den Kultur- und Sozialwissenschaften. Bielefeld 2008.
• ---
• Schögel Karl, W przestrzeni czas czytamy… O historii cywilizacji i geopolityce. Przeł. Ł. Musiał, I. Drozdowska, Poznań 2009.
• ---
• Weigel Sigrid, Zum „tophigraphical turn”. Kartographie, Topographie und Raumkonzepte in den Kulturwissenschaften, „KulturPoetik” 2002, nr 2, s. 160.
• ---
• Augé Marc, Od miejsc do nie-miejsc, w: idem, Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Warszawa 2010, s. 53.
• ---
• Skórczewski Dariusz, Dlaczego Paweł Huelle napisał „Castorpa”?, „Teksty Drugie” 2006, nr 3.
• ---
• Bakuła Bogusław, Kolonialne i postkolonialne aspekty polskiego dyskursu kresoznawczego [zarys problematyki], „Teksty Drugie" 2006, nr 6.
• ---
• Ewertowski Tomasz, Ahnelli Juliusza Słowackiego – próba odczytania postkolonialnego, w: Słowacki postkolonialny. Red. M. Kuziak. Bydgoszcz 2010.
• ---
• Nycz Ryszard, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Wrocław, Leopoldinum 1997, s. 47.
• ---
• Hrabal Bohumil, Czym jest knajpa, w: idem, Piękna rupieciarnia. Przeł. J. Stachowski. Wołowiec, Czarne 2006, s. 147.
• ---
• Kaczorowski Aleksander, Praski elementarz. Wołowiec, Czarne 2001.
• ---
• Zgustová Monika, Bohumil Hrabal. Przeł. Z. Tarajło-Lipowska. Wrocław, Wydawnictwo Dolnośląskie 2000, s. 156.
• ---
• Soja Edward W., Thirdspace: Journeys to Los Angeles and Other Real-and-Imagined Places. Oxford 1996.
• ---
• Bhabha Homi, Miejsca kultury. Przeł. T. Dobrogoszcz. Kraków, Wydawnictwo UJ 2010, s. 22.
• ---
• Hrabal Bohumil, Praskie jasełka. Przeł. H. Gruszczyńska-Dębska, w: idem: Perełka na dnie. Warszawa, Czuły Barbarzyńca 2011, s. 206–207.
• ---
• Barańczak Stanisław, Rzeczywistość Białoszewskiego, w: idem: Poezja i duch Uogólnienia. Wybór esejów 1970–1995. Kraków, Znak 1996, s. 286.
• ---
• Kunz Tomasz, „Ja: pole do przepisu”. Miron Białoszewski jako forma istnienia, „Teksty Drugie” 2006, nr 5, s. 39.
• ---
• Białoszewski Miron, Wiersze. Warszawa, PIW 1976.
• ---
• Rutkowski Krzysztof, Przeciw [w] literaturze. Esej o „poezji czynnej” Mirona Białoszewskiego i Edwarda Stachury. Bydgoszcz 1987, s. 117.
• ---
• Legeżyńska Anna, Dom Mirona Białoszewskiego, w: eadem, Dom i poetycka bezdomność w liryce współczesnej. Warszawa, PWN 1996, s. 75.
• ---
• Burmeister Brigitte, Unter dem Namen Norma. Stuttgart 1994.
• ---
• Wolf Christa, Co pozostanie (fragm.). Przeł. S. Błaut, „Literatura na Świecie” 1991, nr 7, s. 78–103.
• ---
• Hilbig Wolfgang, „Ja”. Przeł. R. Wojnakowski. Wrocław, Atut 2006, s. 36.
• ---
• Steiner Andre, Das narrative Selbst. Studien zum Erzählwerk Wolfgang Hilbigs. Bern 2008, s. 61.
• ---
• Bordaux Sylvie Marie, Literatur als Subversion. Eine Untersuchung des Prosawerkes von Wolfgang Hilbig. Göttingen 2000, s. 99.
• ---
• bell hooks, Margines jako miejsce radykalnego otwarcia. „Literatura na Świecie” 2008, nr 1–2, s. 109.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2012.11.11226