DLACZEGO TADEUSZ RÓŻEWICZ PRZETŁUMACZYŁ PIERŚCIEŃ DRAGUTINA TADIJANOVICIA? (O AUTORZE NIEPOKOJU JAKO TŁUMACZU LIRYKI SERBSKIEJ I CHORWACKIEJ)

• Authors: Agata Stankowska

Title variants

EN

WHY DID TADEUSZ RÓŻEWICZ TRANSLATE DRAGUTIN TADIJANOVIĆ’S “RING”? (ABOUT THE AUTHOR OF “NIEPOKÓJ” AS A TRANSLATOR OF SERBIAN AND CROATIAN POETRY)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Pytanie postawione w tytule referatu uznać można za jawnie probalistyczne i prowadzące jedynie do odpowiedzi banalnych w rodzaju: bo miał świadomość wagi twórczości autora Pierścienia dla liryki chorwackiej, bo w 1958 roku uczestniczył w III Festiwalu Poezji Jugosłowiańskiej w Rijece i spotkał tam być może chorwackiego poetę, bo ten właśnie wiersz wydał mu się szczególnie piękny i ważny. Tę niewyjaśnialną dziś już, gdy obaj poeci nie żyją, kwestię uczynić można jednak także retorycznym wprowadzeniem do próby przeczytania wiersza Tadijanovicia jako niewłasnej wprawdzie, ale włączonej na zasadzie cytatu części prowadzonych przez Różewicza rozważań nad kondycją człowieka XX wieku. Wypada wówczas zastanowić się, czy zawarta w Pierścieniu wizja Tadijanovicia odpowiada w pewnej mierze sposobowi, w jakim Różewicz borykał się z doświadczeniem współuczestnictwa w śmierci i historycznej katastrofie. Tym tropem staram się w referacie podążać. Przyglądam się przeto sposobowi, w jaki Różewicz osadza Tadijanovicia we własnej dykcji poetyckiej. Zastanawiam się, w jaki sposób wiersz ten oświetlić można oryginalnymi tekstami Różewicza. Rozważam, wreszcie, czy translatologiczna decyzja autora Niepokoju ma jakiś związek z jego fascynacją klasycystyczną liryką Leopolda Staffa.

EN

The question asked in the title of the paper may be considered as clearly probabilistic and leading only to trivial answers such as: because he was aware of the importance of the work of the author of “Ring” for the Croatian lyric poetry; because in 1958 he took part in the 3rd Yugoslavian Festival of Poetry in Rijeka and, probably, met the Croatian poet there; because that particular poem seemed to him especially beautiful and important. This matter, today unsolved – since both of the poets are deceased – may be, however, a rhetorical introduction to the attempt to read Tadijanović’s poem as not-his-own, in fact, yet included as a quotation, part of contemplations made by Różewicz on the human condition in the 20th century. It is appropriate therefore to consider whether Tadijanović’s vision included in “Ring” reflects to certain extent the way in which Różewicz grappled with the experience of co-participation in death and historical catastrophe. That is the lead I try to follow in the paper. Hence I look at the way in which Różewicz places Tadijanović in his own poetical diction. I ponder how this poem can be illuminated with original texts written by Różewicz. Finally, I consider whether the translatological decision of the author of “Anxiety” is in any way connected with his fascination with the classical lyric poetry of Leopold Staff.

Keywords

PL

Tadeusz Różewicz; Leopold Staff; Draugutin Tadijanović; liryka XX wieku; kondycja ludzka

EN

Tadeusz Różewicz; Leopold Staff; Draugustin Tadijanowić; lyric poetry of the 20th century; human condition; Tadeusz Różewicz; Leopold Staff; Draugustin Tadijanowić; lyric poetry of the 20th century; human condition

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2018
• Volume: 22
• Issue: 1
• Pages: 169-184

Dates

published

2019-03-12

Contributors

author

Agata Stankowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bieńkowski, Zbigniew. Ćwierć wieku intymności. Szkice o poezji i niepoezji. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Agawa”, 1993.
• Eliot, Thomas Stearns. Kto to jest klasyk i inne eseje. Przeł. Magdalena Heydel et al. Kraków: Wydawnictwo „Znak”, 1998.
• Jelčić Dubravko, Suradnici Jukić Suzana., Zrnić Aco, red. Zbornik radova o Dragutinu Tadijanović. 1991.-2007. Zagreb: Školska knjiga, 2007.
• Popa, Vasco. Źródło żywego słowa. Przeł. i opatrzył posłowiem Grzegorz Łatuszyński. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Agawa”, 2011.
• Różewicz, Tadeusz. „Dźwięk i obraz w poezji współczesnej”. Życie Literackie 15 (1958). S. 3.
• Różewicz, Tadeusz. Poezje zebrane, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1976.
• Różewicz, Tadeusz. Przygotowanie do wieczoru autorskiego. Wyd. II rozszerzone. Il. J. Tchórzewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.
• Różewicz, Tadeusz. Wiersze i poematy z „Twórczości” (1946-2005). Zebrał, wstępem i notą opatrzył oraz bibliografię opracował J. Drzewucki. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Warstwy, 2017.
• Staff, Leopold. Kto jest ten dziwny nieznajomy. Wybór poezji. Wybór, układ i posłowie T. Różewicz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964.
• Stankowska, Agata. Kształt wyobraźni. Z dziejów sporu o „wizję” i „równanie”. Kraków: Universitas, 1998.
• Stankowska, Agata. „Wizja przeciw równaniu”. Wokół popaździernikowego sporu o wyobraźnię tworczą. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2013.
• Stoberski, Zygmunt, red. Liryka jugosłowiańska. Warszawa: Iskry, 1960.
• Tadijanović, Dragutin. “Prsten”. Web. 12.09.2018. <https://cuspajz.com/tekstovi-pjesama/pjesma/dragutin-tadijanovic/prsten.html>
• Wyka, Kazimierz. Rzecz wyobraźni. Wyd. II rozszerzone. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2018.22.18185