Pojęcie nieruchomości rolnej, gospodarstwa rolnego i działalności rolniczej w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego – wybrane kwestie z praktyki notarialnej

• Authors: Aneta Suchoń

Title variants

EN

Concept of agricultural property, an agricultural holding and agricultural activity in the act on shaping the agricultural system – selected issues from notarial practice

IT

Il concetto di fondo agricolo, azienda agricola e attività agricola nella legge sul regime agricolo: questioni scelte provenienti dalla pratica notarile

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem rozważań jest próba rozwiązania problemów interpretacyjnych związanych z pojęciem nieruchomości rolnej, gospodarstwa rolnego, działalności rolniczej w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego (UKUR) przy dokonywaniu czynności notarialnych. Po wejściu w życie UKUR, a szczególnie nowelizacji z 14 kwietnia 2016 r., pojawiły się problemy interpretacyjne związane z pojęciem nieruchomości rolnej, gospodarstwa rolnego oraz działalności rolniczej, ale praktyka i doktryna starały się znaleźć rozwiązanie. Modyfikacje wprowadzone na podstawie nowelizacji UKUR z 26 kwietnia 2019 r. były w pewnym zakresie odpowiedzią na zgłaszane dylematy. Nie ulega wątpliwości, że zróżnicowane wykładnie wspomnianych pojęć nie służyły stabilizacji obrotu nieruchomościami rolnymi. Dlatego zmiany należy ocenić pozytywnie. Jednocześnie nadal występują kwestie dyskusyjne. Przykładem jest chociażby wpływ zmiany przeznaczenia nieruchomości rolnych na cele nierolnicze na 5-letni obowiązek prowadzenia gospodarstwa rolnego.

IT

L’articolo si propone di risolvere i problemi di interpretazione relativi al concetto di fondo agricolo, azienda agricola, attività agricola presenti nella legge sul regime agricolo nel contesto della pratica notarile. A seguito della sua entrata in vigore, e in particolare della revisione del 14 aprile 2016, si sono verificati problemi di interpretazione legati ai concetti menzionati, ai quali la pratica e la dottrina hanno cercato di ovviare. Le modifiche introdotte, basate sulla revisione del 26 aprile 2019, hanno dato, almeno in parte, una risposta ai dilemmi segnalati. Non vi è dubbio che le varie interpretazioni in circolazione non erano d’aiuto nelnormalizzare la compravendita in oggetto. Pertanto, le modifiche andrebbero valutate positivamente,anche se le controversie continuano a sorgere. Ne è un esempio l’impatto, esercitato dalla modifica della destinazione d’uso dei fondi agricoli a fini non agricoli, sull’obbligo di svolgere un’attività agricola per la durata di 5 anni.

EN

The aim of the considerations is an attempt to solve problems related to the interpretation of the concepts of agricultural property, an agricultural holding and agricultural activity as defined in the Act on shaping the agricultural system experienced by notaries in their practice. After the entry of the Act into force, and especially after the amendment of 14 April 2016, there emerged interpretation problems related to the concept of agricultural property, an agricultural holding and agricultural activity, but the practice and doctrine strived to find interpretative solutions despite the difficulties. As a result, however, diverse interpretations of the concepts or terms in question did not serve the stability of the trading in agricultural property. The modifications introduced on the basis of the amendment of the Act of 26 April 2019 were to some extent a response to the dilemmas reported, and as such they must be assessed positively. At the same time, certain controversial issues remain, and example of which is the impact of a change from the designation of agricultural property for non-agricultural purposes into a 5-year obligation to operate an agricultural holding.

Keywords

PL

prawo rolne; nieruchomość rolna; gospodarstwo rolne; działalność rolnicza; obrót nieruchomościami rolnymi; praktyka notarialna

IT

diritto agrario; fondo agricolo; azienda agricola; attività agricola; compravendita di fondi agricoli; pratica notarile

EN

agricultural law; agricultural property; farm; agricultural activity; trading in agricultural property; notarial practice; agricultural law; agricultural property; farm; agricultural activity; trading in agricultural property; notarial practice

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Prawa Rolnego
• Year: 2019
• Issue: 2(25)
• Pages: 91-111

Dates

published

2020-06-29

Contributors

author

Aneta Suchoń

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-5410-7853

References

• Bednarek M. (1997), Mienie. Komentarz do art. 44–55(3) Kodeksu cywilnego, Kraków.
• Bieluk J. (2019), Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa.
• Bieniek G., Rudnicki S. (2009), Nieruchomości. Problematyka prawna, Warszawa.
• Borkowski M. (2007), Pojęcie „nieruchomości rolnej” oraz „nieruchomości leśnej” w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, „Rejent” nr 7–8.
• Budzinowski R. (1991), Pojęcie gospodarstwa rolnego według Kodeksu cywilnego (rozważania na tle art. 553 k.c.), „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 3.
• Budzinowski R. (2002), Nowa definicja przedsiębiorcy rolnego we włoskim kodeksie cywilnym, „Studia Iuridica Agraria” t. III.
• Budzinowski R. (2002), Zmiany prawa rolnego. Tendencje rozwoju, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” nr 2.
• Budzinowski R. (2003), Prawne pojęcie działalności rolniczej, „Prawo i Administracja”.
• Budzinowski R. (2005), Gospodarstwo rolne i przedsiębiorstwo rolne, w: A. Stelmachowski (red.), Prawo rolne, Warszawa.
• Budzinowski R. (2008), Problemy ogólne prawa rolnego. Przemiany podstaw legislacyjnych i koncepcji doktrynalnych, Poznań.
• Budzinowski R. (2019), Prawo rolne, jego przedmiot i definicja, w: P. Czechowski (red.), Prawo rolne, Warszawa.
• Czerwińska-Koral K. (2016), Pojęcie nieruchomości rolnej jako wyznacznik zasad obrotu nieruchomościami rolnymi, „Rejent” nr 6.
• Czerwińska-Koral K. (2018), Zasady obrotu nieruchomościami rolnymi w postępowaniach sądowych po 29.04.2016 r. – wybrane zagadnienia praktyki sądowej. Część 1 i część 2, „Przegląd Sądowy” nr 9.
• Fortuński W., Kupis M. (2019), Pojęcie nieruchomości rolnej i gospodarstwa rolnego z uwzględnieniem wybranego orzecznictwa, „Nowy Przegląd Notarialny” nr 2.
• Gniewek E. (red.) (2011), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa.
• Gniewek E., Machnikowski P. (red.) (2017), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa.
• Grykiel J. (2016), Ograniczenia obrotu nieruchomościami rolnymi oraz prawami udziałowymi w spółkach po nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, „Monitor Prawniczy” nr 12.
• Gutowski M. (red.) (2018), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1–449, Warszawa.
• Jeżyńska B., Status produkcji rolnej w systemie działalności gospodarczej, http://www.ksow.pl/.../Dr_hab._Beata_Jeżyńska_prof._nadzw._-_Status_produkcji_rolnej.doc [dostęp: 10.10.2019].
• Katner W.J. (2012), Przedmiot stosunku cywilnoprawnego, w: M. Safjan (red.), System prawa prywatnego, t. I: Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa.
• Klat-Górska E. (2014), Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa.
• Korzycka M., Wojciechowski P. (2019), Pojęcie gospodarstwa rolnego i gospodarstwa rodzinnego w: M. Korzycka (red.), Instytucje prawa rolnego, Warszawa.
• Lichorowicz A. (2004), Przedsiębiorstwo handlowe a przedsiębiorstwo rolne we włoskim kodeksie cywilnym, w: Księga pamiątkowa ku czci Profesora Janusza Szwaji. Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej, Kraków.
• Lichorowicz A., Glosa do wyroku SN z 2.06.2000 r., II CKN 1067/98.
• Łobos-Kotowska D., Stańko M. (2020), Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego. Komentarz, Warszawa.
• Marciniuk K. (2017), Pojęcie nieruchomości rolnej jako przedmiotu reglamentacji obrotu własnościowego, „Studia Iuridica Lublinensia” t. XXVI, nr 1.
• Marciniuk K. (2019), Prawne instrumenty ingerencji władzy publicznej w obrót nieruchomościami rolnymi jako środek kształtowania ustroju rolnego, Białystok.
• Panowicz-Lipska J. (2004), Najem, w: J. Panowicz-Lipska (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa, t. 8, Warszawa.
• Pańko W. (1975), Dzierżawa gruntów rolnych, Warszawa.
• Pańko W. (1978), Własność gruntowa w planowanej gospodarce przestrzennej. Studium prawne, Katowice.
• Pisuliński J. (2016), O niektórych osobliwościach obrotu nieruchomościami rolnymi, „Rejent” nr 5.
• Skowrońska-Bocian E., Warciński M. (2018), w: K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny, t. I, Komentarz. Art. 1–44910, Warszawa.
• Stefańska K. (1992), Model indywidualnego gospodarstwa rolnego w świetle znowelizowanego kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” nr 3.
• Stefańska K. (1997), Darowizna gospodarstwa rolnego na rzecz małoletniego, w: Obrót nieruchomościami w praktyce notarialnej, Kraków.
• Stempka-Jaźwińska C. (1981), Umowa dzierżawy nieruchomości, Toruń.
• Suchoń A. (2017), Jeszcze o pojęciu działalności rolniczej, „Rejent” nr 12.
• Truszkiewicz Z. (2007), Wpływ planowania przestrzennego na pojęcie nieruchomości rolnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego, „Studia Iuridica Agraria” t. VI.
• Waligórski M.A. (2006), Działalność gospodarcza w ujęciu prawa administracyjnego, Poznań.
• Wierzbowski B. (2005), Pojęcie nieruchomości rolnej w prawie polskim, „Studia Iuridica Agraria” t. IV.
• Wojciechowski P. (2019), Pojęcie nieruchomości rolnej, w: M. Korzycka (red.), Instytucje prawa rolnego, Warszawa.
• Postanowienie SN z 28.01.1998 r., III CKN 140/98, LEX nr 50652.
• Stanowisko KRN, http://www.anr.gov.pl/web/guest/stanowisko-krajowej-rady-notarialnej-i-agencji-nieruchomosci-rolnych-ukur [dostęp: 10.11.2016].
• Uchwała SN z 14.12.1984 r., III CZP 78/84, OSN 1985/10, poz. 149.
• Uchwała SN z 20 lipca 1995 r., III CZP 88/95, OSN 1995/11/163.
• Ustawa z 14 kwietnia 2016 r. o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. poz. 585 ze zm.).
• Ustawa z 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1256, 1309).
• Ustawa z 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1080 ze zm.).
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 293 ze zm.).
• Uzasadnienie wyroku SN z 14 listopada 2001 r., II CKN 440/01, OSNC 2002/7-8/99.
• Wyrok NSA z 12 grudnia 2017 r., I OSK 1174/17.
• Wyrok SN z 14.11.2001 r., II CKN 440/01, OSN 2002/7–8, poz. 99.
• Wyrok SN z 2.06.2000 r., II CKN 1067/98, OSP 2001/2, poz. 27.
• Wyrok WSA z 9 kwietnia 2009 r., II SA/Sz 865/08, LEX nr 554853.

Identifiers

DOI

10.14746/ppr.2019.25.2.6