Młyn biopolityki

• Authors: Wiktor Marzec , Agata Zysiak

Title variants

EN

Biopolitical mills. Topographies of Power in Early Peripheral Capitalism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Łódź stanowi wyjątkowy przykład miasta przemysłowego, w którym skoncentrowały się różne rodzaje i mechanizmy władzy typowe dla przemysłowego kapitalizmu dziewiętnastego wieku. Dyscyplinarna władza precyzyjnie parcelująca ciała, władza nad biologicznym życiem zapewniająca populacyjną stabilność, paternalistyczne spojrzenie właściciela i monarchiczna suwerenność caratu spotkały się w łódzkiej fabryce Zakłady Włókiennicze K. Scheiblera i L. Grohmana i towarzyszącym jej kompleksie osiedla robotniczego Księży Młyn. Łódzki peryferyjny kapitalizm pozwala nieco inaczej spojrzeć naFoucaultowskie analizy władzy. Przede wszystkim wyłania się tu nowy wzór wzajemnych relacji technik władzy, które nie są już osadzone w stałej matrycy temporalno-zakresowej; władza jest raczej ciągłą transformacją labilnych rozkładów sił i nie jest prostą funkcjonalną odpowiedzią na wymogi kapitalistycznej produkcji. Odpowiada temu paradygmat myślenia o władzy opracowany przez Foucaulta w okresie, gdy nie zajmowałsię już bezpośrednio problematyką, z którą mamy tu do czynienia, a którą S. J. Collier nazwał analizą topologiczną.

EN

City of Lodz is an exceptional case of industrialsettlement, a focal point of di}erent kinds and techniquesof power typical for nineteenth century industrial capi-talism. Disciplinary power parceling bodies, biopowerproviding with population stability, paternalistic gaze ofthe factory owner and monarchic sovereignty of the tsa-rist rule once met in the Scheibler and Grohman’s indu-strial establishment and nearby workers’ housing estate.{is peripheral capitalism and relations accompanyingit let us verify Foucaultian analysis of power and have anew look at it. Di}erent and less stable pattern of corre-lation of power techniques emerges here; power is nolonger strictly related to the temporal matrix or a func-tional demands of capitalist production, and temporarilyossi/es in relocated and contingent con/gurations. It isan implicit illustration of a new paradigm of power ana-lysis, which Foucault presented when his interest was notan industrial city any more, namely the „topologicalanalysis”, as S. J. Collier aptly called it.

Keywords

PL

Łódź; Księży Młyn; fabryka; miasto przemysłowe – władza dyscyplinarna; biowładza; biopolityka; carat; Foucault; Collier; topologia; peryferia.

EN

Lodz - Ksiezy Mlyn; factory; industrial city; disciplinary power; biopower; biopolitics; tsarist rule; Foucault; Collier; topology; peripheries.; Lodz - Ksiezy Mlyn; factory; industrial city; disciplinary power; biopower; biopolitics; tsarist rule; Foucault; Collier; topology; peripheries.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2011
• Volume: 2
• Pages: 65-86

Dates

published

2011-01-01

Contributors

author

Wiktor Marzec

author

Agata Zysiak

References

• Ajdukiewicz K. 1983. Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa: Antyk.
• Althusser L. 2010. Ideologie i aparaty ideologiczne państwa. http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article279.
• Bauman Z. 2000. Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Sic!.
• Certeau M. 2008. Wynaleźć codzienność: sztuki działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Flatt O. 2002. Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym wydana w 1853 roku. Łódź.
• Foucault M. 1980. Body/Power. W Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings 1972-1977. New York: Vintage.
• Foucault M. 1995. Wola wiedzy. W Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.
• Foucault M. 1998. Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.
• Foucault M. 1998. Trzeba bronić społeczeństwa: wykłady w College de France. 1976. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Foucault M. 2000. The Subject and Power. W Power: essential Works 1954-1984. New York: The New Press.
• Foucault M. 2010. Bezpieczeństwo, terytorium, populacja: wykłady w College de France 1977-1978. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gąsiorowska N. 1957. Przedmowa. W Źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego. Warszawa.
• Howard E. 2009. Miasta ogrody przyszłości [1902]. Milanówek.
• Jay M. 1999. Nowoczesne władze wzroku. W Przestrzeń. filozofia i architektura. Poznań: Fundacja Humaniora.
• Karwacki W. L. 1975. Łódź w latach rewolucji 1905-1907. Łódź.
• Kesan J., Shah R. 2007. “How Architecture Regulates”. Journal of Architectural and Planning Research 24 (4) : 350-359.
• Kobojek G. 1998. Księży Młyn. Łódź.
• Kołodziejczyk R. 1974. Pochodzenie i źródła rekrutacji klasy robotniczej. W Polska klasa robotnicza: zarys dziejów. Warszawa.
• Kurowski M. 2010. I cóż po Foucault?. http://mmkurowski.republika.pl/foucault_mmk_1.pdf.
• Missalowa G. 1957. Materiały do historii miast. przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim: źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego. Warszawa.
• Missalowa G. 1966. Kształtowanie się klasy robotniczej przemysłu włókienniczego Łodzi w latach 1815-1870. W Włókniarze łódzcy: monografia. Łódź.
• Podgórska E. 1966. Szkolnictwo elementarne w Łodzi w latach 1808-1914. Łódź.
• Polanyi K. 2010. Wielka transformacja: polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów. Warszawa : PWN.
• Puś W., Pytlas S. 1979. Dzieje ŁZPB im. Obrońców Pokoju „Uniontex” 1827-1977. Warszawa-Łódź.
• Ranciere J. 1989. The Nights of Labour: the Workers’ Dream in Nineteenth-century France. Philadelphia: Temple University Press.
• Rosin R., Bandurka M. 1974. Łódź 1423-1823-1973: zarys dziejów i wybór dokumentów. Łódź.
• Rudowska M. 1971. „Świadomość społeczna a architektoniczna koncepcja miasta w XIX wieku”. Przegląd Socjologiczny 24 : 75–103.
• Scholz M. 2010. Public Housing in France. http://www.ohio.edu/chastain/ip/pubhous.html.
• Singer B. 2009. „Sensacyjność” i świat wielkomiejskiej nowoczesności. W Rekonfiguracje modernizmu: nowoczesność i kultura popularna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Stefański K. 2001. Jak zbudowano przemysłową Łódź: architektura i urbanistyka miasta w latach 1821-1914. Łódź.
• Szram A. 1998. Inicjatywy budowlane I. K. Poznańskiego jako wyraz mecenatu artystycznego łódzkiego przemysłowca. Łódź.
• Woycicki A. 1922. Robotnik polski w życiu rodzinnem – monografia społeczna. Warszawa.
• Żarnowska A. 1974. Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870-1914. Warszawa.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2011.2.5