Wyzwolenie czy inkulturacja? – zbieżne czy rozbieżne nurty afrykańskiej teologii?

• Authors: Stanisław Grodź

Title variants

EN

Liberation or Inculturation – convergent or divergent trends of African Theology?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Eurocentryczne podejście do sposobu uprawiania teologii i podejmowanych przez nią zagadnień powodowało, że w powstającej w afrykańskich wspólnotach chrześcijańskich akademickiej teologii wyodrębniano dwa główne nurty – tzw. czarną teologię skoncentrowaną na wyzwoleniu się z ucisku spowodowanego apartheidem i tzw. teologię afrykańską, którą określano też jako teologię kulturową albo teologię inkulturacji. Przy takim ujęciu zagadnienia nawet Afrykanie mieli skłonność do przeciwstawiania sobie obu nurtów. Jednak nowe spojrzenie na problematykę wyzwolenia, przyjmowane zwłaszcza przez kolejne pokolenia afrykańskich teologów, sprawia, że antagonizm między nurtami afrykańskiej teologii w zasadzie zanika. Wydaje się, że nieporozumienia wynikają z różnych sposobów pojmowania wyzwolenia, które niekoniecznie muszą być sobie przeciwstawne, a mogą być postrzegane jako komplementarne. Żeby uzasadnić tak postawioną tezę, zacznę od krótkiej ogólnej prezentacji afrykańskiej teologii, która zostanie rozwinięta w przedstawienie założeń i zagadnień rozwijanych w obu głównych nurtach i podsumowana ukazaniem skutków zmiany paradygmatu podejścia do afrykańskiej teologii oraz wypunktowaniem emancypacyjnego charakteru afrykańskich teologii.

EN

With the shift of the centres of Christianity towards the South it hasbeen increasingly noticeable that talking about Christian theology characterized bya geographical adjectives different from “European /Western” becomes acceptable.However, Christianity in Africa has still been considered by many Europeans asa hybrid of secondary importance. It will take some time before the EuropeanChristians will come fully to terms with accepting the contribution of Africantheology to the world Christianity.In describing African theology, especially its origins, quite a lot depends on theinitial assumptions taken by the researcher – whether one would consider onlyacademic theology as theology as such (then there is no African theology before1960s) or one would consider as theology also African oral and ritual input (thenthe Africans have been theologizing almost from the moment they became Christians).Application of European standards and perceptions led to seeing two major trendsin African theology – black theology and African theology (cultural/inculturation theology). With the work of African theologians of the younger generations one can discover that both trends have not been so much antagonistic to each other as rather complementary because both have been concerned with liberation, though approached from different angles and understood in different ways.

Keywords

PL

chrześcijaństwo w Afryce; czarna teologia; teologia afrykańska; teologia wyzwolenia

EN

Christianity in Africa; Black theology; African theology; liberation theology; Christianity in Africa; Black theology; African theology; liberation theology

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2013
• Volume: 8
• Issue: 2
• Pages: 121-137

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Stanisław Grodź

References

• Appiah-Kubi, K., S. Torres. 1979. African Theology en Route. Maryknoll.
• Baëta, C.G. 1962. Prophetism in Ghana. A Study of Some of Some Spiritual Churches. London.
• Baëta, C.G. 1968. Christianity in Tropical Africa. London.
• Baëta, C.G. 1955. Christianity and African Culture. Accra.
• Baur, J. 1994. 2000 Years of Christianity in Africa: An African History 62-1992. Nairobi.
• Becken, H.J. 1973. Relevant Theology for Africa. Durban.
• Boesak, A. 1976. Farewell to Innocence. Maryknoll.
• Dickson, K.A. and P. Ellingworth, eds. 1969. Biblical Revelation and African Beliefs. London.
• Ela, J.M. 1980. Le cri de l’homme africain. Paris.
• Fasholé-Luke, E. 1978. Introduction. W Christianity in Independent Africa. London.
• Grodź, S. 2001. ,,Mercy Amba Oduyoye: afrykańska teologia feministyczna.” W Leksykon wielkich teologów XX/XXI wieku, t. 3. Lublin-Kraków.
• Grodź, S. 2005. Afrykańska chrystologia w jej rodzimym kontekście kulturowym. Lublin.
• Grodź, S. 2011. ,,Badania nad chrześcijaństwem w Afryce.” W Badania religiologiczne w Polsce, Lublin.
• Hastings, A. 1979. A History of African Christianity 1950-1975. Cambridge.
• Hastings, A. 1994. The Church in Africa, 1450-1950. Oxford.
• Hastings, A. 1997. ,,Christianity: Overview.” W Encyclopedia of Africa South of the Sahara, vol. 1. New York.
• Idowu, B.E. 1962. Olodumare: God in Yoruba Belief. London.
• Idowu, B.E. 1965. Towards an Indigenous Church. London.
• Jenkins, P. 2009. Chrześcijaństwo przyszłości: nadejście globalnej Christianitas. Warszawa.
• Kalu, O. 2008. African Pentecostalism: An Introduction. Oxford.
• Kagame, A. 1956. La philosophie Bantu rwandaise de l’être. Brussels.
• Kibicho, S. 1978. The Continuity of the African Conception of God into and through Christianity: a Kikuyu Case-Study. W Christianity in Independent Africa, ed. E. Fasholé-Luke et al. London.
• Mbiti, J.S. 1969. African Religions and Philosophy. London.
• Mbiti, J.S. 1971. New Testament Eschatology in an African Background. Oxford 1971.
• Mbiti, J.S. 1972. ,,Church and State: A Neglected Element in Christianity in Contemporary Africa”. Africa Theological Journal 5.
• Mbiti, J.S. 1974. ,,An African Views American Black Theology”. Worldview 17.
• Mbiti, J.S. 1979. ,,‘Cattle Are Born with Ears, Their Horns Grow Later’: Towards an Appreciation of African Oral Theology”. Africa Theological Journal 8.
• Moore, B. ed. 1973. Black Theology, the South African Voice. London.
• Martey, E. 1993. African Theology: Inculturation and Liberation. Maryknoll.
• Moore, B., ed. 1973. Black Theology: The South African Voice. London.
• Mosala, I., and B. Thlagale, eds. 1986. The Unquestionable Right to Be Free. Braamfontein.
• Mulago, V. 1962. Un visage africain du christianisme: L’union vitale bantu face à l’unité ecclésiale. Paris.
• Muzorewa, G. 1985. The Origins and Development of African Theology. Maryknoll.
• Ngindu, A. 1968. ,,La 4ème Semaine Théologique de Kinshasa et la problématique d’une théologie africaine.” Cahiers des Religions Africaines 24.
• Nyamiti, Ch. 1991. African Christologies Today. W Faces of Jesus in Africa, Maryknoll.
• Oduyoye, M. A. 1995. Daughters of Anowa: African women andpatriarchy. Maryknoll.
• Parratt, J. 1995. Christianity Rediscovered: African Theology Today. Grand Rapids.
• Parratt, J. 1995. Reinventing Christianity. Grand Rapids: WB Eerdmans.
• Pobee, J.S. 1979. Toward an African Theology. Nashville.
• Sawyerr, H. 1969. Creative Evangelism, towards a New Christian Encounter. London.
• Serfontein, J.H.P. 1982. Apartheid, Change, and the NG Kerk. Emmarentia.
• Szymczycha, K. 2006. Jean-Marc Ela: Ewangelia i wyzwolenie w Afryce. W Leksykon wielkich teologów XX/XXI wieku, t. 3. Warszawa.
• Tempels, P. 1945. La philosophie bantoue. Elisabethville.
• The Kairos Document. 1985. Challenge to the Church: A Theological Comment on the Political Crisis in South Africa. Braamfontein.
• The Kairos Document. 1986. The Challenge to the Church. New York-Grand Rapids-London.
• Torres, S., and V. Fabella eds. 1978. Emergent Gospel: Theology from Underside of History. Maryknoll.
• Tshibangu, T. 1960. ,,Vers une théologie de couleur africaine”. Revue du Clergé Africaine 15.
• Tutu, D. 1975. ,,Black Theology and African Theology – Soulmates or Antagonists?” Journal of Religious Thought 2.
• Tutu, D. 1978. Whither African Theology? W Christianity in Independent Africa, ed. E. Fasholé-Luke et al. London.
• Uzukwu, E.E. 2009. From Nobody to Somebody: The Pertinence of African Liberation Theology. W Movement or Moment?: Assessing Liberation Theology Forty Years after Medellin. Oxford.
• Young, J.U. 1986. Black and African Theologies: Siblings or Distant Cousins? Maryknoll.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2013.2.6