EN
Aleksandr Bogdanov was one of the major representatives of neo-Marxism and positivism in Russian philosophy at the turn of the 19th and 20th centuries. He left a diverse scientific output, which so far has not been subjected to detailed and systematic research. In consequence, on the one hand, there is a multiplication of rather inadequate interpretations of his scientific views, which should not be identified with God-Building, and on the other hand, a tendency to downplay his contribution both to the development of Russian thought and contemporary science. The purpose of this paper is to reconstruct Bogdanov’s methodological concept - tektology, the universal science of organization, accounting for the philosophical sources of its particular theses. On this basis, I will try to show why the universal science of organization may be considered as an early form of Tadeusz Kotarbiński’s general theory of efficient activity.
PL
Aleksandr Bogdanow był jednym z głównych przedstawicieli marksizmu i pozytywizmu w filozofii rosyjskiej na przełomie dziewiętnastego i dwudziestego wieku; jego zróżnicowany dorobek naukowy nie był jak dotąd systematycznie ani szczegółowo badany, czego konsekwencją jest z jednej strony powielanie w literaturze przedmiotu nie do końca adekwatnych interpretacji jego stanowiska, którego nie należy utożsamiać bogotwórstwem, zaś z drugiej umniejszanie jego wkładu zarówno w rozwój myśli rosyjskiej, jak i współczesnej nauki. Celem niniejszego artykułu jest rekonstrukcja koncepcji metodologicznej Bogdanowa – tektologii, uniwersalnej nauki organizacji, z uwzględnieniem źródeł filozoficznych poszczególnych jej tez. Na tej podstawie postaram się wykazać, dlaczego uniwersalna nauka organizacji może być rozpatrywana jako wczesna forma ogólnej teorii sprawnego działania Tadeusza Kotarbińskiego.