Chrzest i dedykacja – między sacrum a profanum

• Authors: Gabriela Olchowa

Title variants

EN

Baptism and dedication – between the sacred and the profane

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest chrzest i nadanie imienia w kontekście dualizmu sacrum – profanum. Autorka ukazuje walkę władz komunistycznych z Kościołem, spychanie religii na margines i laicyzowanie Polaków i Słowaków poprzez działania o charakterze administracyjnym. Zarówno w Polsce, jak i na Słowacji miały one na celu odciągnięcie wiernych od uroczystości religijnych i przyjmowania sakramentów świętych poprzez przejęcie przez administrację państwową organizacji świeckich obrzędów. W artykule został przedstawiony scenariusz i oprawa dedykacji (uvítanie detí do života) w czasach komunistycznych. Następnie autorka prezentuje stan obecny w obu krajach. Zwraca uwagę, że po upadku komunizmu współcześnie w polskich urzędach nie organizuje się tej uroczystości w przeciwieństwie do Słowacji, gdzie przetrwała i funkcjonuje w społeczeństwie słowackim. W tekście został zawarty opis współczesnej ceremonii uvítanie detí do života, która niewiele różni się od tej z czasów komunistycznych. Podkreśla się, że z kolei w Polsce pojawiają się uroczystości alternatywne dla chrztu, wzorowane na zachodnich zwyczajach – naming party, które budzą zainteresowanie pewnych grup.

EN

The article presents baptism and dedication in the context of the duality of the sacred profane. The author shows the struggle between the Communist authorities with the Church, pushing religion to the margins and secularizing Poles and Slovaks through administrative actions. Both in Poland and Slovakia they had to divert the faithful from religious ceremonies and reception of the sacraments, by taking over the administrative organization of secular ceremonies. The article presents the script and setting of the dedication Uvitanie detí to života in the communist era. Then the author presents the current state in both countries. She notes that after the fall of communism, today in Polish offices this event is not organized, contrary to Slovakia, where it survived and operates in Slovak society. The text includes a description of the contemporary Uvitanie detí to života ceremony, which is not that different to those of communist times. It emphasizes that, in turn, in Poland there are alternative baptism ceremonies, modeled on Western habits – naming party, which draws the interest of certain groups.

Keywords

PL

sacrum; profanum; Słowacja; dedykacja; chrzest

EN

the sacred; the profane; Slovakia; dedication; baptism; the sacred; the profane; Slovakia; dedication; baptism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2017
• Issue: 33

Dates

published

2018-11-26

Contributors

author

Gabriela Olchowa

• Filozofická faculta, Univerzita Mateja Bela v Banskej Bystrici, Tajovského 55, 974 01 Banská Bystrica, Slovenská republika

References

• (www 1) http://kobieta.onet.pl/dziecko/naming-party-alternatywa-dla-chrzcin/vszkx [dostęp: 7.01.2016].
• (www 2) http://nasabystrica.sme.sk/c/6445070/mesto-sa-vratilo-k-uvitaniam-deti-do-zivota.html#ixzz4DEsQv2sv [dostęp: 7.01.2016].
• (www 3) http://nowahistoria.interia.pl/historia-na-fotografii/swieckie-obrzedy-w-prl-zdjecie, iId,1505705,iAId,120047 [dostęp: 7.01.2016].
• (www 4) https://www.modrykonik.sk/forum/rodinne-slavnosti/ako-prebieha-uvitanie-do-zivota-na-matrike/ [dostęp: 7.01.2016].
• (www 5) https://www.postoj.sk/8476/ako-rodicia-obchadzali-system-ked-chcel-stat-prerobit-deti [dostęp: 7.01.2016].
• Caillois R., 1995, Człowiek i sacrum, tłum. A. Tatarkiewicz, E. Burska, Kraków.
• Dudek A., Gryz R., 2003, Komuniści i Kościół w Polsce (1945–1989), Kraków.
• Kłoczkowski J., 2003, Sacrum, w: Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, Warszawa, s. 24.
• Marek Ł., 2008, Życie codzienne katolika w PRL, część 5: Przez Morze Czerwone. Kościół w Polsce pod rządami komunistów, Warszawa.
• Marek Ł., Bortlik-Dźwierzyńska M., 2015, Za Marksem bez Boga. Laicyzacja życia społecznego w Polsce w latach 1945–1989, Katowice.
• Nowak A., 2011, Czas walki z Bogiem. Kościół na straży polskiej wolności, t. 4, Kraków.
• Osęka P., 2016, Osęka P., 2016, Państwowy chrzest, „Newsweek Plus”, nr 5, http://www.newsweek.pl/plus/historia/peryskop/cywilny-chrzest-dla-kogo-wymyslano-swieckie-odpowiedniki-koscielnych-rytualow-,artykuly,384134,1,z.html [dostęp: 7.01.2016].
• Przybylska L., 2014, Sakralizacja przestrzeni publicznych w Polsce, Gdańsk.
• Semik T., 2015, Władze PRL do chrztu Polski się nie przyznały. Polski Ludowej walka z religią, „Dziennik Zachodni“ 30.05.2015, http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/3882007,wladze-prl-do-chrztu-polski-sie-nie-przyznaly-polski-ludowej-walka-z-religia historia-dz,id,t.html [dostęp: 7.01.2016].
• Świątkiewicz W., 2016, Zamiast chrztu?, „Idziemy” nr 2 (536), http://idziemy.pl/polityka/zamiast-chrztu-/ [dostęp: 7.01.2016].

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2017.33.6