Leksem cud i jego derywaty w historii polszczyzny

• Authors: Zuzanna Krótki

Title variants

EN

Lexeme cud (miracle) and his derivatives in history of Polish language

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

In the article the fifty lexical units were analysed and attributed to the word family of the noun – cud (miracle). The general scope of the analysis was created by the semasiological method. Stemming from the etymology, upon investigation by which methods the particular wordforms acquired new senses it was characterized by movements and objective, which these modifications served. As it turned out the researched lexical units concentrated around such semantic fields as: WONDER and STRANGENESS. The second category (field) developed not until the 18th century. Earlier the analyzed derivatives implied such words as: ‘beauty’, ‘perfectness’, ‘politeness’, ‘magic’, ‘wizardry’ and ‘fraud’. The life changing events and the developing knowledge caused the eradication of last written material and as it happened nobody correlates the jugglers with the miracle makers.

Keywords

PL

history of Polish language; the changing in meanings; semantics; lexeme cud (miracle) and its derivatives; diachronic

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
• Year: 2018
• Volume: 25
• Issue: 1
• Pages: 93-108

Dates

published

2018-08-28

Contributors

author

Zuzanna Krótki

References

• Źródła
• ESJPBań – Bańkowski Andrzej (2000), Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2, PWN, Warszawa.
• SBor – Boryś Wiesław (2005), Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• SBr – Brückner Aleksander (1927), Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Warszawa.
• SD – Doroszewski Witold, red. (1958–1969), Słownik języka polskiego, t. 1–11, PWN, Warszawa.
• SKras – Krasiński Adam Stanisław (1888), Słownik synonimów polskich, Akademia Umiejętności w Krakowie, Kraków.
• SL – Linde Samuel Bogumił (1807–1814), Słownik języka polskiego, t. 1–6, Zakład Ossolińskich, Warszawa.
• SSław – Sławski Franciszek (1955–1983), Słownik etymologiczny języka polskiego, Nakładem Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Kraków.
• SStp – Urbańczyk Stanisław, red. (1966–2000), Słownik staropolski, t. 1–11, Ossolineum, Warszawa.
• SWil – Zdanowicz Aleksander, Bohusz-Szyszko Michał, red. (1861), Słownik języka polskiego, t. 1–2, wydano nakładem i kosztem Maurycego Orgelbranda, Wilno.
• SXVI – Mayenowa Maria Renata, red. (1966), Słownik polszczyzny XVI wieku, Ossolineum, Wydawnictwo PAN, Wrocław.
• SXVII – Bańko Mirosław i in., red. (1999–2014), Elektroniczny słownik XVII i pierwszej połowy XVIII wieku, http://sxvii.pl/ [dostęp: 15 maja 2015].
• USJP – Dubisz Stanisław, red. (2003), Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN, Warszawa.
• Literatura
• Apresjan Jurij D. (1980), Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, przeł. Andrzej Markowski, Zofia Kozłowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Handke Kwiryna (1976), Budowa morfologiczna i funkcje compositów polskich (z uwzględnieniem innych języków zachodnioeuropejskich), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Janowska Aleksandra (2000), Związki frazeologiczne w funkcji podstaw słowotwórczych, w: Słowotwórstwo a inne sposoby nominacji, red. Krystyna Kleszczowa, Ludwig Selimski, Wydawnictwo Naukowe i Artystyczne Gnome, Katowice.
• Kamper-Warejko Joanna (2009), „Gęśli” Jana Rybińskiego – świadectwo normalizacji polszczyzny renesansowej Torunia, „Linguistica Copernicana”, nr 2, s. 223–241.
• Kiklewicz Aleksander (2016), Granice i pogranicza (bezgranicza?) językoznawstwa, „Prace Językoznawcze”, 18/2, s. 67–81.
• Klemensiewicz Zenon (1985), Historia języka polskiego, t. 2, PWN, Warszawa.
• Krótki Zuzanna (2016), Sztuka iluzji w dawnych polskich jednostkach leksykalnych, „Kwartalnik Językoznawczy”, s. 1–18.
• Krótki Zuzanna (2016), CZARY w leksyce dawnej polszczyzny, „Słowo. Studia językoznawcze”, t. 7, s. 36–50.
• Puzynina Janina (1961), „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.

Identifiers

DOI

10.14746/pspsj.2018.25.1.6