Zapach idei. Synestezja i ideastezja w Correspondances Charles’a Baudelaire’a

• Authors: Zuzanna Kozłowska

Title variants

EN

The flavour of ideas. Synaesthesia and ideasthesia in Charles Baudelaire’s Correspondences

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article constitutes a re-reading of Charles Baudelaire’s Correspondences in the light of the controversial concept of ideasthesia. The author proposes that the sonnet operates on three levels of sensory cognition: an initial stage of rational sensory segmentation, a subsequent synaesthetic fusion of odours, sounds and colours, and finally – an ideasthetic synthesis of feeling and knowing.  The final stage of sensory processing triumphantly concludes the Symbolist quest for an elusive “beyond”, approximating the material and the ideal – the mechanism of which resembles an ideasthetic processing of sensory data. The poem mirrors the cognitive optimism characteristic of Baudelaire’s early thinking, soon to dissipate into melancholic (or Manichean) cognitive bankruptcy.

Keywords

PL

ideasthesia; synaesthesia; Correspondences; Charles Baudelaire; The Flowers of Evi

EN

ideasthesia; synaesthesia; Correspondences; Charles Baudelaire; The Flowers of Evi; ideasthesia; synaesthesia; Correspondences; Charles Baudelaire; The Flowers of Evi

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka
• Year: 2015
• Issue: 26
• Pages: 299-316

Dates

published

2016-03-04

Contributors

author

Zuzanna Kozłowska

• Instytut Filologii Polskiej. Uniwersytet Adama Mickiewicza.

References

• Barker Jennifer M. (2008), Out of Sync, Out of Sight: Synaesthesia and Film Spectacle, „Paragraph”, vol. 31, nr 2, s. 236-251, [dostęp: 7 stycznia 2016], http://dx.doi.org/10.3366/E0264833408000229.
• Baudelaire Charles (1964), L’Art romantique: suivi de Fusées, Mon Coeur mis à nu et Pauvre Belgique, red. Hervé Falcou, Julliard, Paris.
• Baudelaire Charles (1965), Ryszard Wagner i „Tannhauser” w Paryżu, przeł. Halina Ostrowska-Grabska, w: Juliusz Starzyński, O romantycznej syntezie sztuk. Delacroix, Chopin, Baudelaire, PIW, Warszawa.
• Baudelaire Charles (1973), Correspondance. 1: (janvier 1832 – fevrier 1860), red. Claude Pichois, Jean Ziegler, Éditions Gallimard, Paris.
• Baudelaire Charles (1990), Kwiaty zła, wybór Maria Leśniewska i Jacek Brzozowski, red. Jacek Brzozowski, przeł. Zbigniew Bieńkowski i in., Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Baudelaire Charles (2001), Oeuvres completes, Édition Robert Laffont, Paris.
• Baudelaire Charles (2003), Sztuka romantyczna, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Baudelaire Charles (2014), Les fleurs du mal (edition posthume et Les epaves), Arvensa editions, [b.m.].
• Bonneville Georges (1973), Les Fleurs du Mal, Baudelaire: analyse critique, Hatier, Paris.
• Brang David, Rouw Romke, Ramachandran Vilayanur S., Coulson Seana (2011), Similarly shaped letters evoke similar colors in grapheme-color synesthesia, „Neuropsychologia”, vol. 49, s. 1355-1358.
• Bugajski Marian (2001), Klasyfikacja zapachow i słownictwa olfaktorycznego, w: Sensualność w kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłow człowieka w języku, piśmiennictwie i sztuce od średniowiecza do wspołczesności, kierownik projektu Włodzimierz Bolecki, [dostęp: 1 czerwca 2015], http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/articles/klasyfikacja-zapachow-i-slownictwa-olfaktorycznego-120/.
• Bugajski Marian (2004), Jak pachnie rezeda? Lingwistyczne studium zapachow, Atut, Wrocław.
• Burzyńska Anna, Markowski Michał P. (2006), Teorie literatury XX wieku, Znak, Kraków.
• Carter Rita (1999), Tajemniczy świat umysłu, „Atena”, Poznań.
• Chiou Rocco, Rich Anina N. (2014), The role of conceptual knowledge in understanding synaesthesia: Evaluating contemporary findings from a ‘hub-and-spoke’ perspective, „Frontiers in Psychology”, vol. 5, nr 105, [dostęp: 4 stycznia 2016], http://journal.frontiersin.org/article/10.3389/fpsyg.2014.00105/full.
• Friedrich Hugo (1978), Struktura nowoczesnej liryki: od połowy XIX do połowy XX wieku, PIW, Warszawa.
• Galand René (1969), Baudelaire: poetiques et poesie, A. G. Nizet, Paris.
• Gautier Théophile (1929), Souvenirs romantiques, Librairie Garnier Freres, Paris.
• Hassan Ihab H. (1954), Baudelaire’s Correspondances: The dialectic of a poetic affinity, „The French Review”, vol. 27, nr 6, s. 437-445.
• Holcombe Alex O., Altschuler Eric L., Over Harriet (2009), A developmental theory of synesthesia with long historical roots: A comment on Hochel and Milan, „Cognitive Neuropsychology”, vol. 26, nr 2, s. 227-229, [dostęp: 4 stycznia 2016], http://www.daysyn.com/Holcombeetal2009.pdf.
• Jay Martin (2004), Kryzys tradycyjnej władzy wzroku. Od impresjonistów do Bergsona, w: Odkrywanie modernizmu: przekłady i komentarze, red. Ryszard Nycz, Universitas, Kraków, s. 295-330.
• Mroczko Aleksandra, Metzinger Thomas, Singer Wolf, Nikolić Danko (2009), Immediate transfer of synesthesia to a novel inducer, „Journal of Vision”, vol. 9, nr 12, s. 1-8, [dostęp: 4 stycznia 2016], http://www.daysyn.com/Mroczkoetal2009.pdf.
• Newberg, Andrew, D’Aquili Eugene, Rause Vince (2001), Why God Won’t Go Away: Brain Science and the Biology of Belief, Ballantine, New York.
• Nikolić Danko (2009), Is synaesthesia actually ideasthesia? An inquiry into the nature of the phenomenon, [dostęp: 1 czerwca 2015], http://www.danko-nikolic.com/wpcontent/uploads/2011/09/Synesthesia2009-Nikolic-Ideaesthesia.pdf.
• Nikolić Danko, Jürgens Uta M., Rothen Nicolas, Meier Beat, Mroczko Aleksandra (2011), Swimming-style synesthesia, „Cortex”, vol. 47, s. 874-879.
• Pichois Claude (1967), Baudelaire: etudes et temoignages, Éditions de la Baconniere, Neuchâtel.
• Pisarkowa Krystyna (1972), Szkic pola semantycznego zapachow w polszczyźnie, „Język Polski”, t. 52, s. 330-339.
• Platon (1918), Fajdros, przełożył, wstępem, objaśnieniem i ilustracjami opatrzył Władysław Witwicki, Książnica Polska Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, Lwów.
• Podraza-Kwiatkowska Maria (1994), Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski, Universitas, Kraków.
• Prévost Jean (1953), Baudelaire. Essai sur l’inspiration et la creation poetiques, Mercure de France, Paris.
• Przerwa-Tetmajer Kazimierz (1999), Ogrody… erotyki, Wydawnictwo Astrum, Wrocław.
• Ramachandran Vilayanur S., Hubbard Edward M. (2001), Synaesthesia – A window into perception, thought and language, „Journal of Consciousness Studies”, vol. 8, nr 12, s. 3-34.
• Rembowska-Płuciennik Magdalena (2001), Fokalizacja zmysłowa, w: Sensualność w kulturze polskiej, kierownik projektu Włodzimierz Bolecki, [dostęp: 1 czerwca 2015], http://sensualnosc.ibl.waw.pl/pl/articles/fokalizacja-zmyslowa-19/.
• Starzyński Juliusz (1965), O romantycznej syntezie sztuk: Delacroix, Chopin, Baudelaire, PIW, Warszawa.
• Śniedziewski Piotr (2008), Mallarme – Norwid: milczenie i poetycki modernizm we Francji oraz w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Tsur Reuven (2007), Issues in Literary Synaesthesia, „Style”, vol. 41, nr 1, s. 30-52.
• Ullmann Stephen (1963), Panchronistic Tendecies in Synaesthesia, w: tegoż, The Principles of Semantics, Blackwell, Oxford.
• Woronow Ilona (2008), Romantyczna idea korespondencji sztuk. Stendhal, Hoffmann, Baudelaire, Norwid, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/pspsl.2015.26.16