Curiosity and coincidentia oppositorum: on the legacy of Aleksander Sapieha as an author of Journey around the Slavic countries in the years 1802 and 1803

• Authors: Magdalena Połczyńska

Title variants

PL

Ciekawość i coincidentia oppositorum: o spuściźnie Aleksandra Sapiehy jako autora Podróży w krajach słowiańskich odbywanych w latach 1802gim i 1803cim

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Aleksander Antoni Sapieha has gone down in the history of Polish science, he is one of the episodic figures in the political history of our country in the Napoleonic era; and in the history of Polish literature he appears as the author of the Enlightenment travelogue. The reading of Journey around the Slav countries in the years 1802 and 1803 and the semantically defined narrator-hero-real author on the basis of hermeneutic interpretation is an attempt to supplement the ways in which both, the travel book and its creator, are discussed in Polish scientific and popular science literature about those aspects that can be derived from the text itself. Among them, attention is paid to the specificity of a research attitude stretched, so to speak, between its two complementary pars, rational and idealistic, combined in a particular pragmatism of knowledge, in which the pursuit of cognition accompanies the pursuit of common good. The result of the hermeneutic experience of reading Sapiehaʼs travelogue is an attempt to capture his scientific and social heritage which takes into consideration the plane of this internally doubled, yet coherent research attitude, which in a broader sense seems to be surprisingly fresh and inspiring.

PL

Aleksander Antoni Sapieha has gone down in the history of Polish science, he is one of the episodic figures in the political history of our country in the Napoleonic era; and in the history of Polish literature he appears as the author of the Enlightenment travelogue. The reading of Journey around the Slav countries in the years 1802 and 1803 and the semantically defined narrator-hero-real author on the basis of hermeneutic interpretation is an attempt to supplement the ways in which both, the travel book and its creator, are discussed in Polish scientific and popular science literature about those aspects that can be derived from the text itself. Among them, attention is paid to the specificity of a research attitude stretched, so to speak, between its two complementary pars, rational and idealistic, combined in a particular pragmatism of knowledge, in which the pursuit of cognition accompanies the pursuit of common good. The result of the hermeneutic experience of reading Sapiehaʼs travelogue is an attempt to capture his scientific and social heritage which takes into consideration the plane of this internally doubled, yet coherent research attitude, which in a broader sense seems to be surprisingly fresh and inspiring.

Keywords

EN

Aleksander Antoni Sapieha; moderate Enlightenment; Slavophilism; Aleksander Antoni Sapieha; moderate Enlightenment; Slavophilism

PL

Aleksander Antoni Sapieha; moderate Enlightenment; Slavophilism; idealization; hermeneutic interpretation

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Studia Slawistyczne
• Year: 2018
• Issue: 15

Dates

published

2019-03-28

Contributors

author

Magdalena Połczyńska

• https://orcid.org/0000-0002-8185-3181

References

• Abramowicz, A. (1970). Podróżnicy po przeszłości. Szkice z dziejów archeologii. Łódź–Wrocław: Łódzkie Towarzystwo Naukowe-Ossolineum.
• Beauvois, D. (1978). Revue Études Slaves. Paris: Institute d'études slaves.
• Boroń, P. (2007). Myśl historyczna w "Podróżach w krajach słowiańskich" Aleksandra Sapiehy. W: Sapiehowie epoki Kodnia i Krasiczyna. Red. K. Stępnik. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Bourguet, M.-N. (2001). Odkrywca. W: Człowiek oświecenia. Red. M. Vovelle. Przeł. M. Gurgul. Warszawa: Volumen.
• Chaniecki, Z. (2014). Książę Aleksander Sapieha był pierwszy. Refleksje o narodzinach polskiego ludoznawstwa. "Polski Rocznik Muzykologiczny" nr 12, s. 97–107.
• Czapik-Lityńska, B. (2005). Teza o podmiocie, podmiotowości, tożsamości – perspektywa przełomu wieków. W: Literatury słowiańskie po roku 1989: nowe zjawiska, tendencje, perspektywy, t. 3: Podmiotowość. Red. B. Czapik-Lityńska. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
• Durković-Jakšić, Lj. (1977). Z dziejów stosunków jugosłowiańsko-polskich 1772––1840. Wrocław: Ossolineum.
• Gadamer, H.G. (1993). Aktualność piękna. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Im Hof, U. (1995) . Europa Oświecenia. Warszawa: Krąg-Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Israel, J. (2006). Enlightenment Contested. Philosophy, Modernity and the Emancipation of Man 1670–1752. New York: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199279227.001.0001
• Jakóbiec-Semkowowa, M. (2016). Bałkański tygiel kultur i konfesji w dziewiętnastowiecznych relacjach polskich podróżników. "Slavica Wratislaviensia" nr 162, s. 7–22.
• Jezernik, B. (2004). Dzika Europa. Bałkany w oczach zachodnich podróżników. Kraków: Universitas.
• Łaguna, P. (1984). Ironia jako postawa i jako wyraz. Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie.
• Maver, G. (1962). Alessandro Sapieha e il suo "Viaggo nelle terre Slave". W: Munera litteraria. Księga ku czci profesora Romana Pollaka. Red. W. Dworzaczek. Poznań: Wydawnictwo PWN.
• Mycielski, M. (1993). Aleksander Sapieha: książę paradoksalny. "Nowe Książki" nr 4, s. 19–21.
• Nawrocka, E. (2000). Osoba w podróży (o podróżach Marii Dąbrowskiej). W: Osoba w literaturze i komunikacji literackiej. Red. E. Balcerzan, W. Bolecki. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
• Pęgierska-Piotrowska, R. (1972). Aleksandra Sapiehy "Podróże po krajach słowiańskich odbywane…". W: Polsko-jugosłowiańskie stosunki literackie. Red. J. Śliziński. Wrocław: Ossolineum.
• Prokop-Janiec, E. (2010). Polskie podróże po Słowiańszczyźnie. W: Południowa Słowiańszczyzna w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Red. K. Stępnik, M. Gabryś. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Rapacka, J. (2001). X. A Sapieha, czyli podróże przez Chorwację polskiego słowianofila. "Pamiętnik Słowiański" nr 51, s. 65–73.
• Reychman, J. (1972). Dubrownik w oczach podróżników polskich w XVIII i na początku XIX wieku. W: Polsko-jugosłowiańskie stosunki literackie. Red. J. Śliziński. Wrocław: Ossolineum.
• Rosner, K. (1992). Hermeneutyczny model obcowania z tekstem literackim. W: Problematyka aksjologiczna w nauce o literaturze: studia. Red. S. Sawicki, A. Tyszczyk. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Sapieha, A. (2005). Podróże w krajach słowiańskich odbywane. Wrocław: Ossolineum-De Agostini Polska.
• Skowronek, J. (1992). Z magnackiego gniazda do napoleońskiego wywiadu: Aleksander Sapieha. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Szołucha, A. (2010). Aleksander Sapieha i jego rozważania o narodach w świetle "Podróży po krajach słowiańskich odbywanych". W: Południowa Słowiańszczyzna w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Red. K. Stępnik, M. Gabryś. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Vovelle, M. (2001). Wstęp. W: Człowiek oświecenia. Red. M. Vovelle. Przeł. M. Gurgul. Warszawa: Volumen.
• Wielka Encyklopedia Polski (2000). Red. W. Słowakiewicz. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra.
• Witkowska, A. (1972). Sławianie, my lubim sielanki. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Wójcik, Z. (1970). Aleksander Sapieha i warszawskie środowisko przyrodnicze końca XVIII i początku XIX w., Warszawa: Muzeum Ziemi.
• Zlodi, Z. (2008). Put kojim su stoljećima prolazili. Aleksander Antoni Sapieha – X*** S*** 1773–1812. Zagreb: Hrvatski institut za povijest.
• Żurek, P. (2007). Chorwatki i Chorwaci w tradycji rodu Sapiehów. W: Sapiehowie epoki Kodnia i Krasiczyna. Red. K. Stępnik. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Identifiers

DOI

10.14746/pss.2018.15.11