Samorząd terytorialny a administracja rządowa – administrowanie w warunkach niepewności

• Authors: Irena Lipowicz

Title variants

EN

Local self-government and government administration – administration in conditions of uncertainty

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Rok 2020, rok pandemii, stał się symbolem nagłych zagrożeń zmieniających zasadniczo życie społeczne i gospodarcze. Jest on jednak tylko przykładem nowych nawarstwiających się niepewności, takich jak zmiany klimatyczne, które silnie wpływają na system administracji publicznej. Przedmiotem opracowania jest odpowiedź na pytanie, jaki ustrój administracji publicznej i jakie prawne formy działania będą sprzyjać zwiększeniu odporności państwa na wstrząsy i większej elastyczności działania jego administracji. Możemy tu ukazać trzy sposoby ujęcia posiadające swoich zwolenników również w nauce prawa, a więc: scentralizowanego państwa rozbudowującego wobec zagrożeń tylko struktury eksperckie i doradcze; państwa minimalnego, w którym wzmacnia się głównie sieć współdziałania z obywatelami, podmiotami gospodarczymi i administracją, takiego, które prowadzi ograniczone działania zarządzania kryzysowego, i trzeciej koncepcji współpracującego systemu modułów administracji rządowej i samorządowej przy dużej niezależności samorządu, dobrej koordynacji i otwarciu na innowacji społeczne. Autorka wypowiada się za wyborem trzeciego modelu dla stworzenia elastycznego, odpornego na wstrząsy państwa, ukazując zalety takiego rozwiązania oraz słabości modelu pierwszego, ku któremu dąży postępująca obecnie recentralizacja.

EN

The year 2020, the year of the COVID-19 pandemic, has become a symbol of sudden threats that fundamentally change social and economic life. However, the pandemic is only one example of the new accumulating uncertainties, such as climate change, which are strongly affecting the public administration system. The aim of the study is to answer the question of what kind of public administration system and what legal forms of action will contribute to increasing the resistance of the State to shocks, and fostering greater flexibility of its administration. Three approaches will be presented that have their supporters in the legal sciences, namely: a centralized state that only expands expert and advisory structures in order to counter threats; a minimal state, in which the network of interaction with citizens, business entities and the administration is mainly strengthened, being one that conducts limited crisis management activities; and, lastly, the concept of a cooperative system of central and local government administration modules, with local self-government having a high level of independence, good coordination, and openness to social innovation. The author advocates the choice of the third model to create a flexible, shock-resistant state, showing the advantages of such a solution and the weaknesses of the first model, towards which the current recentralization is striving.

Keywords

PL

samorząd terytorialny; administrowanie w warunkach niepewności; elastyczność struktur administracyjnych; decentralizacja; pandemia; model administrowania; administracja rządowa; demokratyczna legitymacja

EN

local self-government; administration in conditions of uncertainty; flexibility of administrative structures; decentralization; pandemic; administrative model; government; local self-government; administration in conditions of uncertainty; flexibility of administrative structures; decentralization; pandemic; administrative model; government

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2020
• Volume: 82
• Issue: 4
• Pages: 49-63

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Irena Lipowicz

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000-0001-6794-6683

References

• Augustyniak, M. (2014). Budżet partycypacyjny jako instrument uczestnictwa mieszkańców w sprawowaniu władzy na poziomie lokalnym – wnioski i postulaty, [w:] I. Niżnik-Skrzydło (red.), Zastosowanie idei public governance w prawie administracyjnym. Warszawa: 10–14.
• Biela (2020). Koronawirus szykuje się do drugiego uderzenia, a w sanepidzie dramat. <https://www.fakt.pl/wydarzenia/polityka/koronawirus-w-polsce-sanepid-nie-jest-przygotowany-na-druga-fale-glowny-inspektorat/lzm29k7#slajd-1> [dostęp: 31.08.2020].
• Cieślak, R. (2020). Wpływ pandemii COVID-19 na realizację projektów w modelu partnerstwa publiczno-prywatnego i koncesji na roboty budowlane lub usługi. Finanse Komunalne 3: 42–55.
• Crozier, M., Friedberg, E. (1982). Człowiek i system. Ograniczenia działania systemowego. Tłum. K. Bolesta-Kukułka. Warszawa.
• Dolnicki, B. (2014). Wstęp, [w:] B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 15–18.
• Dolnicki, B. (red.) (2019a). Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego. Warszawa.
• Dolnicki, B. (red.) (2019b). Pozycja ustrojowa organów jednostek samorządu terytorialnego. Warszawa.
• Dolnicki, B. (2019c). Samorząd terytorialny. Warszawa
• Dziuban, E. (2019). Przejawy recentralizacji na przykładzie konstrukcji zespolenia powiatowych służb, inspekcji i straży, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 529–547.
• Florkowski, R. (2019). O potrzebie rekapitulacji, rewitalizacjii rekontekstualizacji pojęcia kontroli społecznej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(3): 267–279.
• Hennecke, H.G. (2008). Selbstverwaltung in Gemeinden und Keisen als Pluralisierungsfaktor, [w:] H.H. Trute,T. Gross, H.Ch. Roehl (red.), Allgemeines Verwaltungsrecht-Zur Tragfaehigkeit eines Konzepts. Ch. Moellers:
• Jakubek-Lalik, J. (2019). Decentralizacja czy recentralizacja? Kilka uwag o regulacji konstytucyjnej i praktyce funkcjonowania samorządu terytorialnego w Polsce, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 105–118.
• Jaworska-Dębska, B. (2019). Współdziałanie jednostek samorządu terytorialnego w wybranych formach publicznoprawnych a ich samodzielność, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 202–223.
• Jaworska-Dębska, B. (2020), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Przemiany koncepcji prawnej i praktyki w latach 1990–2020. Zagadnienia wybrane. Samorząd Terytorialny 3: 49–64.
• Kasiński, M. (2009). Monizm i pluralizm władzy lokalnej. Studium prawno-polityczne. Łódź.
• Kierzkowska, J.S. (2019). Praktyczny wymiar decentralizacji oraz scentralizowania części zadań w sytuacji kryzysowej na przykładzie działań podejmowanych po nawałnicach w Borach Tucholskich, [w:] B. Jaworska-Dębska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 373–392.
• Korczak, J. (2019). Jednolitość administracji samorządowej w państwie unitarnym, [w:] M. Stec, K. Małysa-Sulińska (red.), Unitarny charakter państwa a samorząd terytorialny. Warszawa: 192–212.
• Krastew, I. (2013). Demokracja nieufnych. Tłum. M. Sutowski. Warszawa.
• Krawczyk, J. (2019). Postulat deglomeracji administracji publicznej – kilka uwag natury prawnoadministracyjnej i konstytucyjnej. Przegląd Prawa Publicznego 12: 48–63.
• Kruś, M. (2019). Wody Polskie – nowy podmiot w prawie wodnym, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 615–629.
• Kudra, A., Karciarz, M. (2015). Niedofinansowanie zadań zleconych w świetle wyzwań reformy samorządowej [w:] A. Łaga, O samorządzie terytorialnym z okazji jego 25-lecia. Bielsko-Biała:
• Lipowicz, I. (2019). Standardy samorządu terytorialnego, [w:] Z. Duniewska, A. Rabiega-Przyłęcka, M. Stahl (red.), Standardy współczesnej administracji i prawa administracyjnego, Warszawa–Łódź 2019: 230–247.
• Łukasiewicz, J. (2006). Zasada organizacyjnej elastyczności aparatu administracji publicznej. Warszawa.
• Mager, U. (2008). Die Europaeische Verwaltung zwischen Hierarchie und Netzwerk, [w:] H.H. Trute, T. Gross, H.Ch. Roehl (red.), Allgemeines Verwaltungsrecht-Zur Tragfaehigkeit eines Konzepts. Ch.Moellers.
• Maj, K., Skarż yń ska, K. (2020). Społeczeństwo wobec epidemii. Raport z badań , Fundacja Batorego <https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/04/Badanie-spoleczenstwo-wobec-epidemii-fin.pdf> [dostęp: 26.08.2020].
• Marchaj, R. (2016). Samorządowe konsultacje społeczne. Warszawa.
• Marczewski, P. (2020). Epidemia nieufności. Zaufanie społeczne w czasie kryzysu zdrowotnego. Fundacja Batorego. <https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2020/08/Epidemia-nieufnosci.pdf> [dostęp: 26.08.2020]
• Matan, A. (1996). Aspekty strukturalne administracji [w:] E. Knosala, A. Matan, L. Zacharko, Zarys nauki administracji. Katowice.
• Mażewski, L. (2020). Państwo unitarne, państwo regionalne czy w kierunku federacji? Trzy koncepcje rozwiązania problemu budowy administracyjno-terytorialnej RP. Samorząd Terytorialny 1/2: 7–18.
• Mędrzycki, R. (2015). Młodzieżowe organy konsultacyjne samorządu terytorialnego. Kwartalnik Prawa Publicznego 1: 67–80.
• Molga, T. (2020). Koronawirus w Polsce. Będzie zmiana strategii walki z epidemią, <https://wiadomosci.wp.pl/koronawirus-w-polsce-bedzie-zmiana-strategii-walki-z-epidemia-6547675605502656a> [dostęp: 28.08.2020].
• Niżnik-Dobosz, I. (2014). Partycypacja jako pojęcie i instytucja demokratycznego państwa prawnego i prawa administracyjnego, [w:] B. Dolnicki (red.), Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Warszawa: 21–43.
• Pegram, T. (2020). Coronavirus is a failure of global governance – now the world needs a radical transformation. <https://theconversation.com/coronavirus-is-a-failure-of-global-governance-now-the-world-needs-a-radical-transformation-136535> [dostęp: 28.08.2020].
• Przedańska, J., Szwast, M. (2019). Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego – w stronę upodmiotowienia samorządu terytorialnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(4): 165–178.
• Sługocki, J. (2012). Prawo administracyjne. Zagadnienia ustrojowe. Warszawa.
• Stankiewicz, R. (2019). Koordynacja w prawie administracyjnym. Warszawa.
• Szlachetko, J. (2016). Udział podmiotów spoza systemu administracji publicznej w stanowieniu aktów prawa miejscowego przez organy jednostek samorządu terytorialnego. Gdańsk.
• Szlachetko, J. (2017). Partycypacja społeczna w lokalnej polityce przestrzennej. Warszawa.
• Szlachetko, J., Szlachetko, K. (2019). Udział interesariuszy w kształtowaniu i prowadzeniu polityki rewitalizacyjnej. Gdańsk.
• Szlachetko, J. (2020). Raport Instytutu Metropolitalnego w sprawie zakresu działania i formy organizacyjnej samorządu metropolitalnego. Gdańsk.
• Szmyt, A. (2020). Samorządowa podmiotowość Senatu RP – wizja zmian konstytucyjnych,
• [w:] K. Małysa-Sulińska, M. Stec (red.), Podmiotowość samorządu terytorialnego – ustrojowe pytania i dylematy. Warszawa: 15–34.
• Wituska, E. (2019). W kierunku centralizacji państwowych służb bezpieczeństwa żywności, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź: 661–677.
• Ziemski, K., Karciarz, M. (2019). Zasada decentralizacji ustroju terytorialnego państwa jako wartość w świetle przepisów Konstytucji RP i prawa międzynarodowego, [w:] B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, R. Budzisz (red.), Decentralizacja i centralizacja administracji publicznej. Współczesny wymiar w teorii i praktyce. Warszawa–Łódź 2019: 131–149.
• Ziemski, K., Kiełbus, M. (2020). Ewolucja publicznoprawnych form współpracy jednostek samorządu terytorialnego. Samorząd Terytorialny 4: 82–96.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2020.82.4.5