Dialog geografii humanistycznej z muzykologią: rozważania na temat Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie na tle analogii muzycznych

• Authors: Bartosz Barański

Title variants

EN

The dialogue of human geography with musicology: reflections on the Palace of Culture and Science in Warsaw in the context of musical analogies

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje efekt „dialogu” geografii humanistycznej z muzykologią. Poprzez warszawskie studium przypadku przedstawiono autorskie podejście do nazywania i opisywania zjawisk występujących w przestrzeni miejskiej z wykorzystaniem muzycznych analogii. Pokazanie tego sposobu myślenia o mieście, czyli transpozycji zjawisk muzycznych na miejską przestrzeń wraz z wyjaśnieniem wybranych analogii między kompozycją muzyczną a urbanistyczną, jest głównym celem artykułu. Wybranymi do rozważań elementami konstrukcyjnie wspólnymi dla muzyki i urbanistyki są dominanta oraz tonika. W tekście pokazano, że centralność Pałacu Kultury i Nauki można przyrównać do muzykologicznej prawidłowości odniesienia dośrodkowego. Autorskie podejście przedstawiono także w krytycznym ujęciu, tzn. omówiono jego ograniczenia oraz podjęto próbę dyskusji nad jego uniwersalnością w różnych skalach przestrzennych.

EN

The article is the effect of “dialogue” of human geography and musicology. It presents the author’s approach of analysis and description of urban space with the using of musical analogies through the Warsaw case study. The main goal of this article is to present this approach, which is transposition of musical phenomena into the urban space, and to explain selected analogies between the musical and urban composition. The elements chosen for consideration are dominant and tonic. They are constructively common to music and urban planning. In this article the author presented that the centrality of the Palace of Culture and Science can be compared to the musicological regularity of the centripetal reference. The author presented also the approach’s deficiency and discussed its universality in various spatial scales.

Keywords

PL

muzyczne analogie; geografia humanistyczna; dominanta; tonika

EN

musical analogies; human geography; dominant; tonic; musical analogies; human geography; dominant; tonic

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
• Year: 2019
• Issue: 46
• Pages: 121-132

Dates

published

2019-05-09

Contributors

author

Bartosz Barański

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Katedra Geografii Miast i Planowania Przestrzennego

References

• Barański B. 2018a. Widoczność Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji urbanistycznej Warszawy (perspektywa przechodnia). Prace i Studia Geograficzne, 63, 4: 53–68.
• Barański B. 2018b. Dominanta i tonika w kompozycji miasta. Przestrzenne rozważania na tle analogii muzycznych. Polski Rocznik Muzykologiczny, 16: 116–130.
• Budrewicz B. 2005. Wieżowiec zwany Pałacem. Renowacje i Zabytki, 3: 55–60.
• Chojnicki Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Chomątowska B. 2015. Pałac. Biografia intymna. Znak, Kraków.
• Gyurkovich J. 1999. Znaczenie form charakterystycznych dla kształtowania i percepcji przestrzeni. Wybrane zagadnienia. Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki, Kraków.
• Gyurkovich J. 2010. Architektura w przestrzeni miasta. Wybrane problemy. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków.
• Ingarden R. 2005. Wybór pism estetycznych. Kraków.
• Jałowiecki B. 1986. Społeczne funkcje i znaczenie centrum miasta. [W:] Centrum miasta – centrum Wrocławia. Materiały konferencji naukowej zorganizowanej w dniach 5–7 grudnia 1984 r. we Wrocławiu. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, s. 171–176.
• Jarzębska A. 2002. Strawiński. Myśli i muzyka. Kraków.
• Jędrzejczyk D. 2004. Geografia humanistyczna miasta. Dialog, Warszawa.
• Le Corbusier. 2012. W stronę architektury. Warszawa.
• Madurowicz M. 2008. Miejska przestrzeń tożsamości Warszawy. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Rasmussen S.E. 2015. Odczuwanie architektury. Karakter, Kraków.
• Satkiewicz-Parczewska A. 1993. Rytm w architekturze jako główny element kompozycji na tle analogii z muzyką. Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
• Satkiewicz-Parczewska A. 2013. Autorska metoda transpozycji muzyki na architekturę. Przestrzeń i Forma, 20: 95–110.
• Szmidt B. 1981. Ład przestrzeni. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Targosz J. 2011. Podstawy harmonii funkcyjnej. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
• Wesołowski F. 2006. Zasady muzyki. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków.
• Wejchert K. 1984. Elementy kompozycji urbanistycznej. Arkady, Warszawa.
• Akt prawny: Uchwała nr XCIV/2749/2010 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.

Identifiers

DOI

10.14746/rrpr.2019.46.08