Między konkurencją a współpracą. Relacje miasto centralne–suburbia na przykładzie aglomeracji poznańskiej

• Authors: Tomasz Kaczmarek , Łukasz Mikuła , Radosław Bul , Marzena Walaszek , Justyna Wilk

Title variants

EN

Between competition and cooperation. Core city–suburbs relations on the example of the Poznań agglomeration

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł, odwołując się do współczesnych koncepcji rozwoju obszarów zurbanizowanych i zarządzania terytorialnego na terenach wielkomiejskich (metropolitalnych), ma na celu analizę relacji funkcjonalnych i przestrzennych, jakie zachodzą między miastem centralnym a suburbiami. Podjęta została próba spojrzenia na ich charakter i siłę z punktu widzenia zaawansowania procesów suburbanizacji oraz praktyki zarządzania i planowania w całym regionie miejskim. Jako studium przypadku analizie poddano aglomerację poznańską, gdzie silnej suburbanizacji, rezydencjalnej i gospodarczej, towarzyszą zjawiska zarówno konkurencji jak i współpracy międzygminnej. Głównym celem pracy jest ich identyfikacja w takich dziedzinach, jak: planowanie przestrzenne, transport publiczny i usługi edukacyjne.

EN

The paper, referring to the contemporary concepts of development of urbanized areas and territorial governance in metropolitan areas, aims to analyze the functional and spatial relations that occur between the central city and suburbs. The attempt has been made to look at their character and strength from the point of view of the advancement of suburbanization processes as well as management and planning practices throughout the urban region. As a case study, the Poznań agglomeration was analyzed, where strong residential and economic suburbanization is accompanied by inter-municipal competition and cooperation. The main goal of the work is to identify them in areas such as spatial planning, public transport and educational services.

Keywords

PL

suburbanizacja; zarządzanie terytorialne; planowanie przestrzenne; edukacja; transport; aglomeracja poznańska

EN

suburbanization; territorial governance; spatial planning; transport; education; Poznań agglomeration; suburbanization; territorial governance; spatial planning; transport; education; Poznań agglomeration

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna
• Year: 2020
• Issue: 50
• Pages: 123-157

Dates

published

2020-10-15

Contributors

author

Tomasz Kaczmarek

• Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-5177-9374

author

Łukasz Mikuła

• Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-9276-4574

author

Radosław Bul

• Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-6617-1473

author

Marzena Walaszek

• Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-7611-3023

author

Justyna Wilk

• Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0003-1495-2910

References

• Adamowicz M. 2008. Konkurencyjność jednostek terytorialnych w skali lokalnej. Rocz. Nauk. Stow. Ekon. Rol. Agrobiz., 10(2).
• Ahrend R., Gamper C., Schumann A. 2014. The OECD Metropolitan Governance Survey: A Quantitative Description of Governance Structures in large Urban Agglomerations. OECD Regional Development Working Papers, 04.
• Allmendinger P., Haughton G.2009. Soft spaces, fuzzy boundaries, and metagovernance: the new spatial planning in the Thames Gateway, Environment and Planning: A, 41: 617–633.
• Antczak B. 2015. Usługi edukacyjne – misja czy komercja? Journal of Modern Science, 1/24: 333–347.
• Bajerski A. 2012. Przemieszczenia uczniów między obwodami szkolnymi a zróżnicowanie wyników publicznych szkół podstawowych. Przypadek Poznania, Studia Regionalne i Lokalne, 2(48): 62–76.
• Bish R.L., Ostrom V. 1974. Understanding urban government: Metropolitan reform reconsidered. American Enterprise Institute for Public Policy Research, Washington.
• Blatter J. 2006. Geographic scale and functional scope in metropolitan governance reform: Theory and evidence from Germany. Journal of Urban Affairs, 28(2): 121–150.
• Budd L., Hirmis A.K. 2004. Conceptual Framework for Regional Competitiveness, Regional Studies 38(9): 1015–1028.
• Boschma R.A. 2004. Competitiveness of Regions from an Evolutionary Perspective. Regional Studies, 38(9): 1001–1014.
• Bul R. 2015. Dojazdy do pracy w aglomeracji poznańskiej. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 32: 147–170.
• Clotfelter Ch.T. 1998. Public school segregation in metropolitan areas. National Bureau of Economic Research, Cambridge.
• De Jong J.K. 2014. New SubUrbanisms. Routledge, London.
• Diller Ch. 2002. Zwischen Netzwerk und Organisation. Raumforschung und Raumordnung, 2: 146–154.
• Dziemianowicz-Bąk A. 2010. Interesy konstytuujące nauczanie. [W:] M. Syska (red.), Komercjalizacja edukacji. Konsekwencje i nowe zagrożenia. Ośrodek Myśli Społecznej im. Ferdynanda Lassalle’a, Wrocław–Warszawa, s. 11–21.
• Fishman r. 2003. Global suburbs. Working papers. The Taubman College of Architecture and Planning, The University of Michigan.
• Gadziński J. 2013. Funkcjonowanie lokalnego systemu transportowego w tle współczesnych procesów urbanizacyjnych. Przykład aglomeracji poznańskiej. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Harasimowicz A. 2018. Suburbanizacja a rola obszarów otaczających miasto – ujęcie teoretyczne. Studia Miejskie, 29: 115–130.
• Harris R. 2010. Meaningful types in a world of suburbs. Suburbanization in Global Society. Research in Urban Sociology, 10: 15–47.
• Heinelt H., Kübler D. (red.) 2005. Metropolitan Governance. Capacity, Democracy and the Dynamics of Place. Routledge, London.
• Herrschel T., Newman P. 2002. Governance of Europe’s. City Regions. Planning, Policy and Politics. Routledge, London.
• Haughton G., Allmendinger P., Counsell D., Vigar G. 2010. The New Spatial Planning: Territorial Management with Soft Spaces and Fuzzy Boundaries. Routledge, London.
• Janas K., Jarczewski W. (red.) 2017. Raport o stanie polskich miast. Zarządzanie i współpraca w miejskich obszarach funkcjonalnych. Obserwatorium Polityki Miejskiej Instytutu Rozwoju Miast, Kraków.
• Jouve B., Lefevre C. (red.) 2002. Local Power, Territory and Institutions in European Metropolitan Regions. Frank Cass, London.
• Kaczmarek T. 2016. Miejskie obszary funkcjonalne – problemy integracji zarządzania. [W:] T. Kudłacz, P. Branka (red.), Teoria i praktyka rozwoju obszarów funkcjonalnych. Studia KPZK PAN, 174: 157–167.
• Kaczmarek T. 2018. Soft planning for soft spaces. Concept of Poznań metropolitan area development – a case study. Miscellanea Geographica, 22(4): 181–186.
• Kaczmarek T. 2020. Różne oblicza suburbanizacji. Od przedmieść w cieniu miasta do postsuburbiów. Prace i Studia Geograficzne, 65,3: 103–113.
• Kaczmarek T., Mikuła Ł. 2007. Ustroje terytorialno-administracyjne obszarów metropolitalnych w Europie. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Keil r., Hamel P. (red.) 2015. Suburban Governance. A Global View. University of Toronto Press, Toronto.
• Koch P. 2013. Overestimating the Shift from Government to Governance: Evidence from Swiss Metropolitan Areas Governance. International Journal of Policy, Administration, and Institutions, 26(3): 397–423.
• Kolipiński B., Szulczewska B. 2010. Zmiany w systemie planowania przestrzennego w Polsce w latach 1994–2004. [W:] J. Radziejowski (red.), Planowanie przestrzenne. Wszechnica Polska, Zeszyty Naukowe, 2: 11–38.
• Koncepcja kierunków rozwoju przestrzennego Metropolii Poznań 2016. Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Poznań.
• Koziński J., Olbrysz A. 2011. Raport o finansowych efektach polskiego systemu gospodarowania przestrzenią. Materiały z konferencji „Finansowe skutki polskiego systemu planowania przestrzennego” (http://www.finansewurbanizacji.pl).
• Lever W.F. 1999. Competitive Cities in Europe. Urban Studies, 36: 5–9.
• Lefèvre C. 1998. Metropolitan government and governance in western countries: a critical review. International Journal of Urban and Regional Research, 22(1): 9–25.
• Logan J., Burdick-Will J. 2017. School segregation and disparities in urban, suburban, and rural areas. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 674/1: 199–216.
• Malecki E.J. 2000. Knowledge and Regional Competitiveness. Erdkunde Band, 54.
• Michałowska D.M. 2013. Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne. Seria Psychologia i Pedagogika, Poznań.
• Mikuła Ł. 2011. Funkcjonowanie i integracja aglomeracji poznańskiej w opinii mieszkańców i polityków lokalnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Mikuła Ł. 2018. Adaptacja polityki przestrzennej gmin Metropolii Poznań do nowych regulacji prawnych i metropolitalnej koncepcji rozwoju. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 44: 107–134.
• Mikuła Ł. 2019. Zarządzanie rozwojem przestrzennym obszarów metropolitalnych w świetle koncepcji miękkich przestrzeni planowania. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Oberti M., Savina Y. 2019. Urban and school segregation in Paris: The complexity of contextual effects on school achievement: The case of middle schools in the Paris metropolitan area. Urban Studies, 56.
• Ostrom E. 1972. Metropolitan Reform: Propositions Derived from Two Traditions. Social Science Quaterly, 53: 474–493.
• Ostrom V., Tiebout C.M., Warren R. 1961. The Organisation of Government in Metropolitan Areas: A Theoretical Inquiry. American Political Science Review, 55: 831–842.
• Pacione M. 2009. Urban Geography. A Global Perspective. Routledge, New York.
• Parks R.B., Oakerson R.J. 2000. Regionalism, Localism and Metropolitan. Governance: Suggestions from the Research Program on Local Public Economies. State and Local Government Review, 32: 169–179.
• Parysek J. 2008. Procesy suburbanizacyjne w aglomeracji poznańskiej. [W:] T. Kaczmarek, A. Mizgajski (red.), Powiat poznański. Jakość przestrzeni i jakość życia. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 71–90.
• Payne A.A. 2010. Competition and student performance. [W:] D.J. Brewer, P.J. McEwan (red.), Economics of Education. Elsevier, s. 331–336.
• Phelps N.A., Wu F. (red.) 2011. International perspectives on suburbanization: A post-suburban world? Palgrave Macmillan, Basingstoke.
• Raczyk A., Dołzbłasz S., Leśniak-Johann M. 2012. Relacje współpracy i konkurencji na pograniczu polsko-niemieckim. Wydawnictwo Gaskor, Wrocław.
• Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce 2013. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa.
• Raport z badania warunków życia w powiecie poznańskim 2016. Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Poznań.
• Romanowska M., Cygler J. (red.). 2014. Granice zarządzania. Szkoła Główna Handlowa, Warszawa.
• Salet W., Savini F. 2015. The political governance of urban peripheries. Environment and Planning C: Government and Policy, 33: 448–456.
• Savitch H.V., Vogel R.K. 2000. Paths to new regionalism. State and Local Government Review, 32(3): 158–168.
• Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020 (z perspektywą do 2030 r.). Rada Ministrów, 14 lutego 2017 r.
• Studium uwarunkowań i kierunków rozwoju aglomeracji poznańskiej. 2012. Centrum Badań Metropolitalnych UAM, Poznań.
• Strategia rozwoju aglomeracji poznańskiej. Metropolia Poznań 2020 2011. Centrum Badań Metropolitalnych, Poznań.
• Szaja M. 2013. Konkurencyjność gmin pod względem struktury przestrzennej: na przykładzie gmin nadmorskich województwa zachodniopomorskiego, Ekonomiczne Problemy Usług, 108: 273–289.
• Sztando A. 2001. Konkurencyjność gospodarcza a dochodowy fragment gminnej polityki budżetowej. [W:] Konkurencyjność miast i regionów. Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Kraków.
• Śleszyński P., Górczyńska M., Zielińska B. 2013. Szacunek prognozowanych i realizowanych wpływów i wydatków w Polsce wynikający z uchwalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
• Tiebout C. 1956. A pure theory of local expenditures. Journal of Political Economy, 64: 416–424.
• Topp H.H. 2006. Trends, innovative Weichenstellungen und Hebel für Mobilität und Verkehr – von 2030 aus gesehen. Technikfolgenabschätzung. Theorie und Praxis, 3, 15: 12–20.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2015 r., poz. 199 ze zm.).
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz.U. z 2015 r., poz. 1777).
• Walaszek M. 2016. Dostępność przestrzenna szkół oraz warunki i wyniki nauczania w aglomeracji poznańskiej. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 28.
• Walaszek M. 2019. Obszary integracji zarządzania publicznego w sferze usług edukacyjnych – doświadczenia Metropolii Poznań. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 47: 125–140.
• Walaszek M., Kaczmarek T., Karczewicz-Lamparska, Bul R. 2019. Sieć szkół ponadpodstawowych w Metropolii Poznań wobec reformy edukacji. Organizacja przestrzenna, dojazdy i preferencje uczniów. Biblioteka Aglomeracji Poznańskiej, 33.
• Welch A.R. 1997. All change? The professoriate in uncertain times. Higher Education, 34.

Identifiers

DOI

10.14746/rrpr.2020.50.08