Epitafium nagrobne jako forma pamięci o zmarłym

• Authors: Paulina Mucha
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przybliżenie trendu w tworzeniu współczesnych epitafiów, rozumianych jako część inskrypcji nagrobnych, która ma charakter sentencji. Językowe formy pamięci ze względu na swój charakter zostały w szkicu podzielone na religijne i świeckie. Analiza napisów umieszczonych w ostatnich 15 latach na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie pozwala stwierdzić, że typową cechą inskrypcji jest tendencja do krótkiego, ujednoliconego i pozbawionego emocji przekazu. Czas, w którym bliscy zmarłego muszą zdecydować o formie napisu, jest najczęściej okresem trudnym, gdyż trzeba się wtedy pogodzić z nowym i jednocześnie traumatycznym stanem rzeczy. Jak już zostało wspomniane, epitafium nagrobne stanowi formę pamięci wyrażoną w sposób skondensowany. Przekaz zawarty w kilku, kilkunastu czy (rzadko) w kilkudziesięciu słowach to odnośnik do historii życia osoby, z którą wiążą się wspomnienia wspólnie przeżytych chwil. To, co wyrażone eksplicytnie, jest zatem tylko bodźcem do przypomnienia sobie najważniejszych momentów z biografii człowieka, który zakończył ziemską egzystencję, ale pozostał w pamięci żyjących. Rodzaj zapamiętanych zdarzeń i obraz zmarłego jest w dużej mierze wyidealizowany i subiektywny.

EN

The aim of this article is to illustrate the trend occurring in modern epitaphs – appearing as part of the inscription – which has the essence of a maxim. These linguistic forms of commemoration have been divided, in terms of their nature, into two groups: a) sacred, b) secular. An analysis of inscriptions made on gravestones over the last 15 years at the Roman Catholic Cemetery at Lipowa Street in Lublin led to the conclusion that the tendency to put short, standardised, detached “in memoria” is a typical feature of these inscriptions. The time in which the relatives of the deceased have to choose the form of the inscription is usually a very difficult one, since they need to come to terms with the new, and particularly traumatic, circumstances. As has been already mentioned, epitaph is a way of commemoration, expressed in a condensed form. The message, expressed usually in a few, a dozen, or (rarely) a few dozen, words constitutes a reference to the life of the person of whom the relatives share memories of the moments spent together. What is expressed clearly constitutes simply a stimulus to recall the most important moments from the person’s biography. The deceased might have ended their lives on Earth, but they are still alive in the memories of their loved ones. Of course, the events and images of the deceased retained in their relatives’ memory are subjective and to a great extent idealised.

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2014
• Volume: 5

Dates

published

2014

online

2015-05-20

Contributors

author

Paulina Mucha

References

• Calba A., Latoń D., Latusek A. [et al.], Nowy słownik wyrazów obcych, Kraków 2009.
• Długosz K., Inskrypcje nagrobne w ujęciu językoznawczym, Gorzów Wielkopolski 2010.
• Kolbuszewski J., Wiersze z cmentarza, Wrocław 1895.
• Linde S.B., Słownik języka polskiego, t. 1, Lwów 1854.
• Nowy słownik języka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2002.
• Rećko J., Literackie epitafium barokowe. Geneza i teoria gatunku, Zielona Góra 1992.
• Słownik 1000 potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005.
• Słownik języka polskiego, oprac. A. Zdanowicz, M. Bohusz Szyszka, J. Filipowicz [et al.], cz. 1, Wilno 1861.
• Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. 1, Warszawa 1900.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, t. 2, Warszawa 1960.
• Słownik staropolski, red. K. Nitsch, t. 2, Warszawa 1956.
• Słownik współczesnego języka polskiego, red. E. Wierzbicka, Warszawa 1998.
• Słownik wyrazów obcych, red. J. Tokarski, Warszawa 1980.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, t. 1, Warszawa 2006.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2014.5.183