Między teorią a praktyką przekładu. O tłumaczeniu jednego wiersza Charlesa Baudelaire`a

• Authors: Karolina Szymczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu stało się porównanie wiersza Charlesa Bauelaire’a Femmes damnées (Potępione) oraz jego dwu tłumaczeń: autorstwa Kazimiery Zawistowskiej i Bohdana Wydżgi. Opis różnic, wynikających z odmiennej wrażliwości poetyckiej tłumaczy oraz ich uwikłań genderowych, zostaje poprzedzony krótką informacją na temat wpisanych w kontekst współczesnych teorii przekładoznawczych sposobów kształtowania relacji między dziełem oryginalnym i tłumaczonym. Choć utwór Zawistowskiej nie jest tak wierny francuskiemu oryginałowi jak tekst Wydżgi, to przewyższa go pod względem artystycznym. Przyjęte w artykule tło badań kulturowych, w którego obrębie istotną rolę zyskuje kategoria płci, umożliwia odnalezienie w przekładzie młodopolskiej poetki typowej dla tej twórczości specyfiki „głosu kobiecego”. Jej wersję tłumaczenia można uznać za rodzaj manifestu kobiecej seksualności i kobiecych doświadczeń ciała, zmysłowej miłości oraz cierpienia.

EN

The subject matter of the article is a comparison of Charles Bauelaire's poem Femmes damnées (Damned) and its two translations by Kazimiera Zawistowska and Bohdan Wydżga. Although Zawistowska's literary work is not as accurate to the French original as Wydżga's, it surpasses it in artistic terms. The description of the differences resulting from different poetic sensibilities of the writers and their gender involvement is preceded by brief information about context-appropriate, contemporary translational theories of the possible ways of shaping relations between original and translated works.

Keywords

PL

Kazimiera Zawistowska; Bohdan Wydżga; przekład poetycki; „sygnatura kobieca”; gender studies

EN

Kazimiera Zawistowska; Bohdan Wydżga; poetic translation; feminine signature; gender studies

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Acta Humana
• Year: 2017
• Volume: 8

Dates

published

2017

online

2018-08-20

Contributors

author

Karolina Szymczak

References

• Baudelaire Ch., Femmes damnées, [w:] Idem, Les fleurs du mal, Paris 1868, s. 312–313.
• Baudelaire Ch., Potępione, [w:] Idem, Kwiaty zła, przeł. B. Wydżga, Warszawa [et al.] 1927, s. 146–147.
• Baudelaire Ch., Potępione, przeł. K. Zawistowska, „Chimera” 1902, t. 5, s. 440–441.
• Baudelaire Ch., Potępione, przeł. K. Zawistowska, [w:] K. Zawistowska, Poezje, oprac. S. Wyrzykowski, Warszawa 1923, s. 147–148.
• Baudelaire Ch., Potępione, przeł. K. Zawistowska, [w:] K. Zawistowska, Utwory zebrane, oprac. L. Kozikowska-Kowalik, Kraków 1982, s. 188–189.
• Boy-Żeleński T., Tłumaczenia jako kariera, [w:] Pisarze polscy o sztuce przekładu: 1440–1974. Antologia, oprac. E. Balcerzan, E. Rajewska, Poznań 2007, s. 125.
• Cirlot J.E., Słownik symboli, przeł. I. Kania, Kraków 2000.
• Heydel M., Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem, „Teksty Drugie” 2009, nr 6, s. 21–33.
• Jarniewicz J., „Horror vacui”, czyli poetyka nadmiaru w przekładzie literackim, [w:] Przekładając nieprzekładalne. O wierności, red. O. Kubińska, W. Kubiński, Gdańsk 2007, s. 139–151.
• Kaczorowska M., Przekład jako kontynuacja twórczości własnej. Na przykładzie wybranych translacji Stanisława Barańczaka z języka angielskiego, Kraków 2002.
• Kopaliński W., Słownik symboli, Warszawa 1990.
• Kozak J., Przekład literacki jako metafora. Między „logos” a „lexis”, Warszawa 2009.
• Kozikowska-Kowalik L., Dialektyka oryginalności i typowości. (O poezji Kazimiery Zawistowskiej), [w:] K. Zawistowska, Utwory zebrane, oprac. L. Kozikowska-Kowalik Kraków 1982, s. 5–44.
• Legeżyńska A., Tłumacz jako drugi autor – dziś, [w:] Przekład literacki. Teoria, historia, współczesność, red. A. Nowicka-Jeżowa, D. Knysz-Tomaszewska, Warszawa 1997, s. 40–50.
• Marx J., Kazimiera Zawistowska, [w:] Idem, Młoda Polska, Warszawa 1997, s. 427–471.
• Miller N.K., Subject to Change. Reading Feminist Writing, New York 1988.
• Peyre H., Co to jest symbolizm?, przeł. M. Żurowski, Warszawa 1990.
• [Przesmycki Z.] Miriam, Przedmowa, [w:] K. Zawistowska, Poezje, Warszawa 1923, s. 15–18.
• Różańska G., Świat zmysłów w poezji erotycznej Kazimiery Zawistowskiej, [w:] Kulturowy obraz zmysłów, red. J. Bujak-Lechowicz, Szczecin 2014, s. 31–42.
• Skucha M., „Młodopolskie kurtyzany”. Witalizm, cielesność i erotyka w twórczości Kazimiery Zawistowskiej, [w:] Młodopolski witalizm. Modernistyczne witalizmy, red. A. Czabanowska-Wróbel, U.M. Pilch, Kraków 2016, s. 155–169.
• Święch J., Tłumacz i jego działania na tekście, [w:] Działania na tekście. Przekład – redagowanie – ilustrowanie, red. S. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, T. Piekot, Lublin 2015, s. 9–17.
• Trześniowski D., Doświadczenie cielesności w tekstach młodopolskich poetek, „Etnolingwistyka” 2006, nr 18, s. 329–348.
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2003.
• Wydżga K., Cień poety, Gdańsk 2011.
• Wyrzykowski S., Wstęp, [w:] K. Zawistowska, Poezje, Warszawa 1923, s. 5–14.

Identifiers

DOI

10.17951/ah.2017.8.167