Forming the Ability of Value Assessment Not Only in Polish Philology Education

• Authors: Barbara Myrdzik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto zagadnienie kształtowania wartościowania w procesie wychowania i kształcenia. Podkreślono rolę empatii w wartościowaniu i ocenianiu oraz uwarunkowań, które sprzyjają jej rozwojowi. W przyjętym przez autorkę rozumieniu empatia tworzy proces emocjonalno-poznawczy, który odgrywa ogromną rolę w edukacji młodego człowieka. Przywołano koncepcję myślenia krytycznego Hannah Arendt, która zwróciła uwagę na to, że warunkiem myślenia jest samoświadomość – w jej przestrzeni dialogujemy nie tylko z innymi ludźmi, lecz również z samym sobą. W skład krytycznego myślenia wchodzi też umiejętna, jasna prezentacja własnego stanowiska. W niniejszym opracowaniu autorka podkreśliła rolę literatury i języka w kształtowaniu umiejętności wartościowania oraz odpowiedzialność polonisty, który otrzymuje do dyspozycji bogaty warsztat metodyczny, a także rolę gier i zabaw w kształtowaniu umiejętności wartościowania. Przygotowanie ucznia na spotkanie z wartościami i kształtowanie umiejętności wartościowania jest zaś postrzegane w szerszej perspektywie aksjologicznej, uwzględniającej wiek ucznia, jego możliwości rozwojowe, wpływ środowiska rodzinnego i edukacji.

EN

In the article, the author addresses the issue of shaping valuation in the process of upbringing and education. It is emphasized the role of empathy in valuation and evaluation, as well as the conditions that contribute to its development. According to the author, empathy creates an emotional and cognitive process that plays a huge role in the education of a young person. She recalls the concept of critical thinking examined by Hannah Arendt, which draws attention to the fact that the condition of thinking is self-awareness, in its space we dialogue not only with other people, but also with ourselves. Critical thinking also includes a skilful, clear presentation of the author’s own position. There has been paid attention to the role of literature and language in shaping valuation skills, the responsibility of a Polish philologist who has a rich methodological workshop at his disposal. The role of games and play in shaping valuation skills have been emphasized. The author perceives the student’s preparation for meeting values and shaping valuation skills in a broader axiological perspective, taking into account the age of the student, his development opportunities, the impact of the family environment and education.

Keywords

PL

wartościowanie; wychowanie; empatia; ocenianie; kompetencja emocjonalna; trening wyobraźni; dialog; myślenie krytyczne; perswazja narracyjna; wrażliwość; autonomia

EN

evaluation; upbringing; empathy; assessment; emotional competence; imagination training; dialogue; critical thinking; narrative persuasion; sensitivity; autonomy

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
• Year: 2019
• Issue: 4

Dates

published

2019

online

2019-12-31

Contributors

author

Barbara Myrdzik

References

• Arendt H., Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła, Kraków 2002.
• Arendt H., Kryzys edukacji, [w:] eadem, Między czasem minionym a przyszłym. Osiem ćwiczeń z myśli politycznej, Warszawa 1994.
• Arendt H., Myślenie, Warszawa 2002.
• Bauer J., Empatia. Co potrafią lustrzane neurony, Warszawa 2008.
• Brock T.C., Green M.C., Perswazja, Kraków 2007.
• Czerniawska M., Empatia a system wartości, „Przegląd Psychologiczny” 2002, nr 1.
• Davis M.H., Empatia. O umiejętności współodczuwania, Gdańsk 1999.
• Dąbrowski A., Wpływ emocji na poznawanie, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2012, nr 3.
• Goleman D., Inteligencja emocjonalna, Poznań 2007.
• Goleman D., Inteligencja emocjonalna w praktyce, Poznań 1999.
• Hoffman M.L., The Contribution of Empathy to Justice and Moral Judgment, [w:] Empathy and Its Development, eds. N. Eisenberg, J. Strayer, Cambridge 1990.
• Jaworski K., „Wybór należy do Ciebie”. Gry paragrafowe – druga młodość zapomnianej formy rozrywki, „Studia Filologiczne” 2015, nr 28.
• Kliś M., Pojęcie empatii we wcześniejszych oraz współczesnych koncepcjach psychologicznych, „Psychologia Wychowawcza” 1998, nr 1.
• Kliś M., Kossewska J., Rola empatii oraz innych cech osobowości w zapobieganiu objawom syndromu wypalenia zawodowego u nauczycieli, [w:] Rozwój człowieka i jego zagrożenia w świetle współczesnej psychologii, red. Z. Łoś, A. Oleszkiewicz, Wrocław–Lublin 1997.
• Kłoczowski J.A., Co znaczy: wychowywać w zgodzie z własnym sumieniem, „W drodze” 1984, nr 7.
• Kozak S., Patologia analfabetyzmu emocjonalnego. Przyczyny i skutki braku empatii w rodzinie i środowisku pracy, Warszawa 2012.
• Markowski M.P., Polityka wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki, Kraków 2013.
• Markowski M.P., Sztuka intensywności, „Tygodnik Powszechny” 2016, nr 37 (dodatek „Conrad” 2016, nr 1).
• Mikoś E., Empatia w hermeneutycznej interpretacji tekstu literackiego, „Polonistyka” 2008, nr 2.
• Narrative Impact: Social and Cognitive Foundations, eds. C. Green, J.J. Strange, T.C. Brock, Mahwah 2002.
• Nussbaum M.C., Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów, Warszawa 2016.
• Proust M., W poszukiwaniu straconego czasu, t. 7: Czas odnaleziony, Warszawa 1992.
• Puchalska-Wasyl M., Nasze wewnętrzne dialogi. O dialogowości jako sposobie funkcjonowania człowieka, Toruń 2016.
• Puchalska-Wasyl M., Wyobrażeni rozmówcy – typy i funkcje, „Przegląd Psychologiczny” 2005, nr 1.
• Rembowski J., Empatia, Warszawa 1989.
• Segit M., Co to jest RPG? Wprowadzenie dla początkujących, https://polter.pl/rpg/Co-to-jest-RPG-c298 [dostęp: 10.10.2019].
• Steinmann D.R., Sawin D.B., Moderators of Boys Aggressive Relations to Violence: Empathy and Interest, New York 1979.
• Stróżewski W., O wielkości. Szkice z filozofii człowieka, Kraków 2002.
• Stróżewski W., Wokół piękna. Szkice z estetyki, Kraków 2002.
• Szeja J., Co to jest RPG?, www.gildia.com/teksty/jerzy_szeja/cotojestrpg [dostęp: 10.10.2019].
• Szymborska W., Wszystko, [w:] eadem, Chwila, Kraków 2002.
• Uchnast Z., Empatia jako postawa egzystencjalna, „Roczniki Filozoficzne” 1996, nr 4.
• Uchnast Z., Empatia osobowa: metoda pomiaru, „Przegląd Psychologiczny” 2001, nr 2.
• Taylor Ch., Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, Warszawa 2001.
• Tomczuk J., Dialogowy model empatii, [w:] Studia z psychologii w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, red. P. Francuz, P. Oleś, W. Otrębski, t. 12, Lublin 2005.
• Trzebińska E., Empatia jako forma komunikacji interpersonalnej, „Przegląd Psychologiczny” 1985, nr 2.
• Żylińska M., Neurodydaktyka. Nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Toruń 2013.

Identifiers

DOI

10.17951/en.2019.4.263-275