Segmentacja tygodnia w świadomości współczesnych Polaków

• Authors: Joanna Szadura
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka omawia zmiany w konceptualizacji tygodnia, jakie dokonują się współcześnie w świadomości Polaków i są świadectwem istotnych przemian społecznokulturowych. Poddaje analizie definicje leksykograficzne nazw tygodnia oraz wyniki ankiety, jaką przeprowadzono w okresie 2010--2012 wśród 100 mieszkańców Lubelszczyzny w wieku od 18--85 lat. Przedmiotem analizy były odpowiedzi na pytanie: Który dzień jest początkiem tygodnia? Zarówno dane leksykograficzne, jak wypowiedzi respondentów potwierdziły istnienie dwóch sposobów liczenia początku tygodnia – od niedzieli albo od poniedziałku. Odpowiadają one dwóm postawom: religijnej oraz obecnie dominującej – świeckiej. Traktowanie niedzieli jako dnia siódmego, finalnego, jest współcześnie skutkiem rozluźnienia związków z Kościołem i liberalizacji życia społecznego.

EN

The study concerns contemporary changes in the Polish conceptualization of the week. They result from the socio-cultural transformations in the country. Analyzed are lexicographic definitions of the names of tydzień (the week) and the results of the questionnaire administered in the years 2010--2012 to a hundred inhabitants of the Lublin region, aged 18--85. The question asked was: “Which day is the beginning of the week?”. Both the lexicographic data and the subjects’ responses point to two days: Sunday or Monday. These correspond to two attitudes: religious and secular, respectively, of which the latter currently predominates. The treatment of Sunday as the final, seventh day of the week results from the loosening of the ties between many people and the Catholic Church, as well as from a more liberal social lifestyle.

Keywords

PL

czas; nazwy dni tygodnia; językowy obraz świata

EN

time; days of the week; linguistic worldview

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2013
• Volume: 25

Dates

published

2013

online

2013-01-06

Contributors

author

Joanna Szadura

References

• Danka Ignacy Ryszard, 1999, Wprowadzenie nazw dni tygodnia na indoeuropejskim i ugrofińskim obszarze językowym, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” z. LV, s. 107--121.
• Matuszewski Józef, 1978, Słowiański tydzień. Geneza, struktura i nomenklatura, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Wrocław: ZNiO Wydaw.
• Miklosich Franz, 1876, Die christliche Terminologie der slavischen Sprachen. Eine sprachgeschichtliche Untersuchung, [w:] Denkschriften der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften, Philosophisch-historiche Classe, 24, Wien.
• Moszyński Kazimierz, 1939, Kultura ludowa Słowian, cz. 2, z. 2, Kraków.
• Moszyński Leszek, 1985, Kto i kiedy ustalił słowiańskie nazwy dni tygodnia, „Sagners Slavistische Sammlung” VIII: Litterae Slavicae Medii Aevi, München, s. 223--230.
• Schrader Otto, 1901, Reallexicon der indogermanischen Altertumskunde, Strassburg.
• Tarkowska Elżbieta, 1992, Czas w życiu Polaków, Warszawa: PAN Instytut Filozofii i Socjologii.
• Uspienski Borys A., 1993, W kwestii symboliki czasu u Słowian: „czyste” i „nieczyste” dni tygodnia, [w:] Semiotyka dziejów Rosji, wybór i przekład Bogusław Żyłko, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, s. 83--100.
• Waniakowa Jadwiga, 1998, Nazwy dni tygodnia w językach indoeuropejskich, [seria: Prace Instytutu Języka Polskiego 107], Kraków: Wydaw. Nauk. DWN.
• Vilkuna Kustaa, 1957--1958, Zur ältesten Geschichte der Woche, „Folk-liv” XXI--XXII, s. 197–215.
• Zimbardo Philip G., Boyd John, 2011, Paradoks czasu. Psychologia postrzegania czasu, Warszawa: Wydaw. Nauk PWN.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2013.25.239