Praca oczami etyka. Perspektywa personalistyczna

• Authors: Andrzej Szostek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor, wychodząc od definicji pracy jako działalności zarobkowej, sięga do korzeni pojęcia głębszych niż jej zarobkowy wymiar, przyjmuje za punkt wyjścia perspektywę personalistyczną, szerszą niż chrześcijańska, i stawia pytanie: „Czy i czym praca umacnia i buduje człowieka w jego osobowym człowieczeństwie, czym zaś go może pomniejszać, blokując jego osobowy rozwój?” Odpowiedzi szuka w przekazie biblijnym i antropologii pracy proponowanej przez Jana Pawła II. Przypomina personalistyczny (idealny) model ludzkiej pracy przedstawiony w Księdze Rodzaju i cztery zawarte w nim prawdy-postulaty: by zobowiązanie do „czynienia sobie ziemi poddaną”, czyli kontynuowania „dzieła tworzenia”, nie prowadziło do degradacji środowiska; by uprawiając „ogród Eden”, harmonijnie łączyć technikę z naturą; by misja panowania nad światem służyła rozwojowi samego człowieka i po czwarte, by praca budowała więzi międzyludzkie.W drugiej części artykułu autor omawia niektóre współczesne realne trudności i wyzwania związane z etosem pracy: skłonność do sprowadzania wartości pracy wyłącznie do jej ekonomicznych efektów (błąd kapitalistycznego ekonomizmu kontynuowany dziś w ramach procesu globalizacji); bezrobocie wynikające z postępu naukowo-technicznego i zastępowania człowieka przez roboty, grożące niedającym się zaakceptować wykluczaniem bezrobotnych ze wspólnoty ludzkiej.

EN

After a preliminary definition of work as employment for profit, a more profound sense of work is investigated, one that is personalistic, i.e. broader than Christian. The following questions are asked: Can work strengthen a person and uphold them in their personalistic humanness, and if so, how? Or, how can it belittle a person, blocking their personal development? Answers are sought in the Bible and in John Paul II’s anthropology of work. The ideal personalistic model of human work is recalled, one found in the Book of Genesis, with its four truth-postulates: (i) the permission to “subdue” the earth, i.e. to continue the act of creation, must not lead to the earth’s degradation; (ii) the cultivation of Eden must involve a harmonious coexistence of technology and nature; (iii) the mission of ruling the world must contribute to the development of humans; (iv) work must strengthen human relations.The second part of the article is devoted to selected contemporary problems and challenges connected with the ethos of work: a tendency to reduce the value of work to its mere economic effects (the error of capitalist economism, perservering now in globalization); unemployment, caused by technological development and a greater use of automata, which may lead to unacceptable exclusion of the unemployed from human communities.

Keywords

PL

etyka pracy; biblijny model pracy; personalistyczna koncepcja pracy Jana Pawła II; błąd ekonomizmu w traktowaniu pracy; rodzaje pracy ze względu na jej efekty; bezrobocie

EN

work ethics; Biblical model of work; John Paul II’s personalistic view of work; error of economism with regard to work; kinds of work with regard to their results; unemployment

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2015
• Volume: 27

Dates

published

2015

online

2015-09-07

Contributors

author

Andrzej Szostek

References

• Czerny Mirosław, 2005, Globalizacja a rozwój, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dylus Aniela, 2001, Globalny rynek i jego granice, Warszawa: Centrum im. Adama Smitha.
• Dylus Aniela, 2005, Globalizacja. Refleksje etyczne, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Jan Paweł II, 1981, Encyklika Laborem exercens, Rzym.
• Jan Paweł II, 1986, Mężczyzna i niewiasta stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa, Libreria Editrice Vaticana.
• Owidiusz, Metamorphoseon Libri, 1, 89.
• Papież Franciszek, 2015, Encyklika Laudato si, Rzym.
• Piasecki Ryszard, 2003, Rozwój gospodarczy a globalizacja: ekonomia rozwoju w zderzeniu z rzeczywistością, Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Strzeszewski Czesław, 2003, Katolicka nauka społeczna, Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Szostek Andrzej, 1995, Wokół godności, prawdy i miłości. Rozważania etyczne, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.
• Szostek Andrzej, 2014, Śladami myśli Świętego. Osoba ludzka pasja Jana Pawła II, Lublin: Instytut Jana Pawła II KUL.
• Weber Max, 1994, Etyka protestancka a duch kapitalizmu, przeł. Jan Miziński, Lublin: Test.
• Wojtyła Karol, 1969, Osoba i czyn, Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2015.27.103