Память народнокультурной традиции в современном ритуальном дискурсе

• Authors: Irina Aleksandrovna Sedakova
• Languages of publication: RU

Abstracts

RU

Pamięć jest jednym z konceptów najczęściej używanych we współczesnym dyskursie zarówno rosyjskim, jak i bułgarskim. Traktowana jest jako najwyższa wartość w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, jako nieodłączna cecha humanistycznego, intelektualnego i duchowego rozwoju społeczeństwa. W artykule szczególną uwagę poświęcono badaniom folklorystycznym i etnograficznym oraz rozpatrzono podstawowe procesy, w których pamięć tradycji ludowej traktowana jest jako wartość społeczno-kulturowa. Na materiale rosyjskiej i bułgarskiej kultury szczegółowo przeanalizowano powody wariantywności pamięci i problem wybiórczości materiału faktograficznego podczas rewitalizacji. Na przykładzie obrzędów kalendarzowych i związanych z upamiętnieniem zmarłych zbadano podstawowe modele aktualizacji pamięci ludowej (modyfikacja starych i powstawanie nowych tradycji) oraz fakty związane z komercjalizacją pamięci (atrakcje turystyczne, show i widowiska)

EN

Memory belongs to the most frequently used concepts in contemporary Russian and Bulgarian discourses. It is treated as the highest individual and collective value, an inalienable feature of the society’s humanistic, intellectual, and spiritual development.Special attention is paid to research on folklore and ethnography, with a focus on the processes in which the memory of folk tradition is viewed as a sociocultural value. Data from Russian and Bulgarian culture have been carefully examined to discover the reasons why memory comes in variants and why facts in the process of revitalization are treated selectively. Cyclic annual rituals and those commemorating the deceased have been analysed to discover the basic models of actualizing folk memory (modification of old and emergence of new traditions) and shed light on the commercial aspect of memory (tourist attractions, shows, and performances).

PL

Pamięć jest jednym z konceptów najczęściej używanych we współczesnym dyskursie zarówno rosyjskim, jak i bułgarskim. Traktowana jest jako najwyższa wartość w wymiarze indywidualnym i zbiorowym, jako nieodłączna cecha humanistycznego, intelektualnego i duchowego rozwoju społeczeństwa. W artykule szczególną uwagę poświęcono badaniom folklorystycznym i etnograficznym oraz rozpatrzono podstawowe procesy, w których pamięć tradycji ludowej traktowana jest jako wartość społeczno-kulturowa. Na materiale rosyjskiej i bułgarskiej kultury szczegółowo przeanalizowano powody wariantywności pamięci i problem wybiórczości materiału faktograficznego podczas rewitalizacji. Na przykładzie obrzędów kalendarzowych i związanych z upamiętnieniem zmarłych zbadano podstawowe modele aktualizacji pamięci ludowej (modyfikacja starych i powstawanie nowych tradycji) oraz fakty związane z komercjalizacją pamięci (atrakcje turystyczne, show i widowiska).

Keywords

RU

pamięć; upamiętnienie zmarłych; etnolingwistyka; kultura ludowa; święta; prawosławie; Facebook; Rosja; Bułgaria

EN

memory; commemorating the deceased; ethnolinguistics; folk culture; holidays; Orthodox Christianity; Facebook, Russia; Bulgaria

PL

pamięć; upamiętnienie zmarłych; etnolingwistyka; kultura ludowa; święta; prawosławie; Facebook; Rosja; Bułgaria

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2019
• Volume: 31

Dates

published

2019

online

2019-10-11

Contributors

author

Irina Aleksandrovna Sedakova

References

• Vakarelski Hr., 1990, B″lgarski pogrebalni običai. Sravnitelno izučavane. Sofiâ: Izdatelstvo na B″lgarskata akademiâ na naukite.
• BER, 1996, B″lgarski etimologičen rečnik. T. 5. Sofiâ: Akademično izdatelstvo „Prof. Marin Drinov”.
• BTR, 1973, B″lgarski t″lkoven rečnik. Sofiâ¬: Nauka i izkustvo.
• Milev I., 1990, G″rmen. Istoriâ, materialna i duhovna kultura, folklor. Sofiâ¬: Orbel.
• Mihajlovska E., 1999, Pamet i prehod. Sofiâ¬: UI „Sv. Kliment Ohridski”.
• SD 1–5, 1995–2012, Slavânskie drevnosti. Ètnolingvističeskij slovar′. T. 1–5. M.
• Sedakova I. A., 2007, Balkanskie motivy v âzyke i kul′ture bolgar. Rodinnyj tekst. M.: Indrik.
• Sedakova I., 2018, Bolgarskij vs russkij pravoslavnyj prazdničnyj god v XXI veke // Črez minaloto k″m b″deŝoto. Sbornik v čest na prof. dnk Margarita Karamihova / S″st. Petko St. Petkov. Sofiâ¬: Prosveta. S. 97–112.
• Sedakova I. A., v pečati, Lingvokul′turnaâ situaciâ v Rossii i Bolgarii: XXI vek. M.: Indrik.
• Sedakova O. A., 2004, Poètika obrâda. Pogrebal′naâ obrâdnost′ vostočnyh i ûžnyh slavân. M.: Indrik.
• Stepanova E., 2018, Pamâti pamâti. M.: Novoe izdatel′stvo.
• Tetovo, 1995, Tetovo. Terenni materiali i proučvaniâ. Ruse: NCFL Sv. Dimit″r Basarbovski.
• Tolstaâ S. M., 2009, Ètimologiâ i semantičeskaâ tipologiâ: zabyt′ i zapomnit′ // Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku. (Novi Sad). Kń. 52. Sv. 1. S. 77–85.
• Tolstoj N. I., 1995, Âzyk i narodnaâ kul′tura. Očerki po slavânskoj mifologii i ètnolingvistike. M.: Indrik.
• Fasmer M., 1986-1987, Ètimologičeskij slovar′ russkogo âzyka. M: Progress.
• Dalsgaard S., 2016, Ethnographic Usage of Facebook in Everyday Life. Anthropological Forum. – In: A Journal of Social Anthropology and Comparative Sociology. P. 96–114.
• Khristov P, 2014, Family Ritual Process and the Sacred Places (The Celebration of ‘Svetac’ in the Bulgarian-Serbian Borderlands). – In: Đorđević, D., D. Todorović and D. Krstić (eds.) Cult Places on the Border. Niš: Junir. P. 53–64.
• Miller, D. and J. Sinanan, 2017, Visualising Facebook: A Comparative Perspective. [Why we post]. UCLPress.
• Sedakova I., 2015, Magico-Religious Symbolism of a Candle in the Slavic Calendar Rituals // The Ritual Year 10. Magic in Ritual. Ritual in Magic. Innsbruck; Tartu: ELM. P. 141–151.

Identifiers

DOI

10.17951/et.2019.31.41