Prawosławny sobór żeńskiego monasteru w Turkowicach w latach 1906 – 1929

• Authors: Stefan Dmitruk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The bigger orthodox church in women’s monastery in Turkowice in the 1906-1929’s.In this article author described history of the bigger orthodox church in women’s monastery in Turkowice in 1906-1929’s. Using by the cause study method author talk about the reasons and building church in 1906’s and her demolition in 1929’s. The basis of text is sources from archive in Lublin and Lviv. Monastery in Turkowice was be very important function in the life of orthodox community in the Kingdom of Poland at the beginning of the 20th century. The period before First World War, The Great War and 1918-1929’s allow analyses religions political Russian and Poland towards orthodox people in Hrubieszow region. This analysis is entered into future research perspective connected history orthodox people and orthodox monastery life in Turkowice at the beginning of the 20th century.

PL

W artykule autor opisał dzieje prawosławnego soboru w żeńskim monasterze w Turkowicach w latach 1906 - 1929. Za pomocą metody studium przypadku omówił przyczyny powstania i budowę cerkwi w 1906 r. oraz jej rozbiórkę w 1929 r. Podstawą tekstu są źródła z archiwów w Lublinie i Lwowie. Klasztor w Turkowicach pełnił ważną rolę w życiu prawosławnych mieszkańców Królestwa Polskiego na początku XX w. Okresy przed I wojną światową, Wielkiej Wojny i lat 1918 – 1929 umożliwiają analizę polityki wyznaniowej Rosji i Polski wobec społeczności prawosławnej w rejonie Hrubieszowa. Analiza wpisuje się w dalszą perspektywę badawczą związaną z losami prawosławia, głównie z nierozpoznanym dostatecznie w polskiej nauce wątkiem życia monastycznego w Turkowicach na początku XX w.

Keywords

EN

Turkowice; Orthodox Church; orthodox monastery; The second wave of the recovery in 1929; First World War; Second Polish Republic; Russia

PL

Turkowice; Cerkiew Prawosławna; prawosławny monastycyzm; II fala burzenia cerkwi prawosławnych w 1929 r.; I wojna światowa; II Rzeczpospolita Polska; Rosja

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
• Year: 2019
• Volume: 74

Dates

published

2019

online

2019-12-30

Contributors

author

Stefan Dmitruk

References

• Źródła archiwalne:
• Archiwum Państwowe w Lublinie:
• Chełmski Konsystorz Greckokatolicki (1596 – 1875): sygn. 110.
• Chełmski Konsystorz Prawosławny (1905 – 1918): sygn. 84; sygn. 165; sygn. 1734; sygn. 4393; sygn. 4399; sygn. 4407; sygn. 4408; sygn. 4411; sygn. 4416.
• Chełmskie Bractwo Prawosławne (1879 – 1914): sygn. 30.
• Chełmsko-Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny (1875 – 1905): sygn. 1045.
• Komenda Powiatowa Policji w Hrubieszowie (1919-1939): sygn. 10; sygn. 30.
• Starostwo Powiatowe Hrubieszowskie (1918 – 1939): sygn. 39; sygn. 423; sygn. 429; sygn. 487; sygn. 495; sygn. 497; sygn. 498; sygn. 500; sygn. 503; sygn. 706.
• Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Budowlany (1919 – 1939), sygn. 844.
• Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny (1919 – 1939): sygn. 645; sygn. 669; sygn. 671.
• „Клировыя Ведомости” (1876 – 1915): sygn. 513; sygn. 524.
• Центральний Державний Історичний Архів України, м. Львів:
• Холмська Духовна Консисторія, м. Холм (1782 - 1944), оп. 1: д. 113, д. 730.
• Czasopisma:
• „Ziemia Lubelska”: 1919.
• „Церковныя ВѢедомости”: 1912.
• „Холмская Церковная Жизнь”: 1906; 1907; 1908; 1909; 1910; 1911; 1912.
• „Холмская Русь”: 1914.
• Opracowania:
• Błachnio J., Kraśnik 1914, Warszawa 2018.
• Bobryk W., Duchowieństwo unickiej diecezji chełmskiej w XVIII wieku, Lublin 2005.
• Dmitruk S., Prawosławna diecezja chełmska w latach 1915 – 1918 na łamach „Gazety Ludowej. Tygodnika Ilustrowanego”, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, t. 52, z. 2, Warszawa 2017.
• Doroszewski J., Oświata i życie kulturalne społeczności ukraińskiej na Lubelszczyźnie w latach 1918 – 1939, Lublin 2000.
• Gil A., Chełmska diecezja unicka 1596 – 1810. Dzieje i organizacja, Lublin 2005.
• Górak A., Kozłowski J., Latawiec K., Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867 – 1918), Lublin 2014.
• Grzesiak K. (ks.), Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918 – 1939, Lublin 2010.
• Hornyj M., Makar J., W. Makar W., Saluk A., Od deportacji do deportacji. Ukraińskie życie społeczno-polityczne na Chełmszczyźnie i Podlasiu (1915–1947). Badania. Wspomnienia. Dokumenty. W trzech tomach, t. 1: Badania, Czerniowce 2011.
• Izdebski E., Bitwa pod Komarowem. 26 sierpnia – 2 września 1914, Warszawa 1931.
• Izdebski E., Bitwa pod Zamościem. 26 – 27 sierpnia 1914, Warszawa 1931.
• Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003.
• Kozyra W., Wojewodowie lubelscy wobec życia społeczno-politycznego na Lubelszczyźnie w latach 1926 – 1939, „Annales Universitatis Mariae Curoe-Skłodowska. Sectio F. Historia”, 2003, t. LVIII.
• Latawiec K., W służbie imperium…Struktura społeczno-zawodowa ludności rosyjskiej na terenie guberni lubelskiej w latach 1864 – 1915, Lublin 2007.
• Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
• Mironowicz A., Rewindykacja i niszczenie prawosławnych obiektów sakralnych na terenie II Rzeczypospolitej, „Elpis. Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku”, 2006, t. 8, nr 13 – 14.
• Mironowicz A., Rewindykacja prawosławnych obiektów sakralnych w II Rzeczypospolitej, „Białoruskie Zeszyty Historyczne”, 2004, z. 21.
• Niedźwiedź E., Niedźwiedź J., Siudak J., Dzieje miejscowości gminy Werbkowice - powiat hrubieszowski, Werbkowice – Zamość 2009.
• Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia. 1918 – 1939, Warszawa 1989.
• Pawluczuk U. A., Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej, Białystok 2007.
• Pelica G. J., Kościół prawosławny w województwie lubelskim (1918 – 1939), Lublin 2007.
• Pękała K. P., Migracje ludności guberni chełmskiej w latach „Wielkiej Wojny” (1914-1915), Lublin 2012 (wydruk rozprawy doktorskiej napisanej pod kierunkiem prof. dr hab. Jana Lewandowskiego w Bibliotece Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie).
• Rolf M., Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864 – 1915), tłum. W. Włoskowicz, Warszawa 2016.
• Sula D., Powrót ludności polskiej z byłego Imperium Rosyjskiego w latach 1918 – 1937, Warszawa 2013.
• Szabaciuk A., „Rosyjski Ulster”. Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863 – 1915, Lublin 2013.
• Полный православный богословский энциклопедический словарь. Том II, Санкт-Петербург 1913.

Identifiers

DOI

10.17951/f.2019.74.209-229