Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2019 | 74 |

Article title

Pozycja kobiet z rodzin rycerskich w dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w okresie rozbicia dzielnicowego

Content

Title variants

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
W artykule postawiono pytanie: jaka była pozycja prawna kobiet z warstwy rycerskiej w okresie rozbicia dzielnicowego w księstwie krakowsko-sandomierskim oraz jakie były losy tych kobiet. Podstawę do wnioskowania stanowiły dokumenty powstałe w Małopolsce w omawianym czasie, w których wzmiankowane są kobiety. Występowały one w nich najczęściej z mężami lub jako wdowy dokonując nadań głównie na rzecz Kościoła, bądź były wzmiankowane w związku ze sprawą, która ich dotyczyła. W świetle znanych dokumentów należy stwierdzić możliwość rozporządzania własnością majątkową przez kobiety w dzielnicy krakowsko-sandomierskiej w okresie rozbicia dzielnicowego. Niektóre kobiety pojawiają się w kilku dokumentach, zwykle dotyczących tej samej sprawy.
EN
A question was put forward in the article: what was the legal status of women of the knightly class during the period of feudal fragmentation in the Duchy of Cracow-Sandomierz and what was the fate of those women? The conclusions were drawn on the basis of documents created in Little Poland during period the under discussion in which women are mentioned. They appeared in the documents most often together with their husbands or as widows granting charters mainly for the benefit of the Church, or they were mentioned with regard to the matters that concerned them. In light of the known documents it should be concluded that there was possibility of women disposing of their property in the province of Cracow -Sandomierz during the period of feudal fragmentation. Some women appear in several documents that usually concerned the same issue.

Year

Volume

74

Physical description

Dates

published
2019
online
2019-12-30

Contributors

References

  • Bibliografia:
  • Źródła:
  • Bullarium Polonie, t. 1, ed. Irena Sułkowska-Kuraś et Stanisław Kuraś, Romae 1982.
  • Długosz Jan, Roczniki czyli kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, tł. J. Mrukówna, ks. 7, Warszawa 2009.
  • Dokumenty kujawskie i mazowieckie przeważnie z XIII w., wyd. B. Ulanowski, Kraków 1887
  • Kodeks dyplomatyczny katedry krakowskiej św. Wacława, t. 1, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1874.
  • Kodeks dyplomatyczny Polski, t. 1, wyd. L Rzyszczewski, A. Muczkowski, J. Bartoszewicz, Warszawa 1847.
  • Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań1877.
  • Kronika halicko-wołyńska. Kronika Romanowiczów, tł, wstęp i kom. D. Dąbrowski i A. Jusupović, Kraków-Warszawa 2017.
  • Latopis halicko-wołyński w: Polnoje sobranije russkich lietopisiej, t. 2, Moskwa 1962.
  • Mistrz Wincenty, (tzw. Kadłubek) Kronika polska, tł. i oprac. B. Kürbis, Wrocław 1996.
  • Nowy kodeks dyplomatyczny Mazowsza, wyd. I. Sułkowska-Kuraś i S. Kuraś, przy współudziale K. Pacuskiego i H. Wajsa, cz. 2: Dokumenty z lat 1248-1355, Wrocław1989.
  • Preussisches Urkundenbuch , t. 1, cz.1, wyd. R. Philippi, Königsberg 1882.
  • Rocznik kapituły krakowskiej, w: Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, „Monumenta Poloniae Historica. Nova series”, t. 5, Warszawa 1978.
  • Rocznik małopolski (Kodeks królewiecki, Kodeks Kuropatnickiego, kodeks lubiński, Kodeks szamotulski wyd. A. Bielowski, „Monumenta Poloniae Historica”, t. 3, Lwów 1878, s. 135-201.
  • Rocznik miechowski, wyd. A. Bielowski, „Monumenta Poloniae Historica”, t. 2, Lwów 1872,s. 880-896.
  • Rocznik Traski, „Monumenta Poloniae Historica”, t. 2, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872, s. 826-861.
  • Vita sanctae Salomeae Reginae Halicensis, „Monumenta Poloniae Historica”, t. 4, wyd. W. Kętrzyński, Lwów 1884, s. 770-796
  • Zbiór dokumentów małopolskich, t. 1, wyd. S. Kuraś i I. Sułkowska-Kurasiowa, Wrocław 1962.
  • Zbiór dyplomów klasztoru mogilskiego przy Krakowie, wyd. E. Janota, Kraków 1865.
  • Zbiór ogólny przywilejów i spominków mazowieckich, wyd. J. K. Kochanowski, Warszawa 1919.
  • Opracowania:
  • Bieniak J., Doliwowie w XIII w.(Przesłanki późniejszej świetności rodu w Królestwie Polskim ostatnich Piastów, w: idem, Polskie rycerstwo średniowieczne. Wybór pism. Kraków 2002.
  • Bieniak J., Pakosław Stary, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 25, 1980, s. 41.
  • Bobowski K., Ze studiów nad dokumentami i kancelaria Bolesława Wstydliwego, AUW, nr 36, Historia IX, 1965, s. 29-66.
  • Bogucka M., Białogłowa w dawnej Polsce, Warszawa 1998.
  • Chojnacki A., Dwie wersje „Rocznika Miechowskiego i jego nieznana kontynuacja (w świetle analizy „Miechovi” Samuela Nakielskiego, „Hereditas Monasteriorum”, 1, 2012, s. 57-71.
  • Cmoch L., Historia Klasztoru Norbertanek w Busku, "Buskie Źródła - 710 lat Buska - Zdroju" 1997, z. 2, s.42 – 43.
  • Deptuła Cz., Wielkopolska rodzina monarsza błogosławionej Jolenty a niektóre problemy biografii księżnej, w: Święci nie przemijają. Materiały z sympozjum naukowego o błogosławionej Jolendzie z okazji 700 lecia jej śmierci, Gniezno 8–9 X 1999, Gdańsk 2002.
  • Gumowski M., Sprawa braniborska XII w. cz.2. Jaksa, „Slavia Occidentalis”, , t. 8, 1929.
  • Jurek T., Ślub z obcym. Żony i córki niemieckich rycerzy na Śląsku w XIII i XIV w., w: Kobieta i rodzina w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, red. Z. H. Nowak, A. Radzimiński, Toruń 1998.
  • Jurek T., Wędrowni rycerze i ich damy. Małżeństwa obcych rycerzy na Śląsku w XIII i XIV w., w: Kobieta w kulturze średniowiecznej Europy, red. A. Gąsiorowski, Poznań 1995, s. 61-77.
  • Klapisch-Zuber Ch., Kobieta i rodzina,. w: Człowiek średniowiecza, red. J. le Goff, Warszawa 2000.
  • Klemenski M. A., Romanowiczówna klaryską w Skale – na marginesie rozważań o księżniczkach w klasztorach w średniowieczu, „Societas Historicorum”, nr 73, 2017.
  • Korwin S., Stosunki Polski z Ziemią Świętą, Warszawa 1958.
  • Kowalska B., Święta Kinga. Rzeczywistość i legenda. Studium źródłoznawcze, Kraków 2008.
  • Kozłowska-Budkowa Z., Dzierżko, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 6: 1948, s.163.
  • Kozłowska-Budkowa Z., Dzierżykraj, „Polski Słownik Biograficzny”, t 6: 1948, s. 166.
  • Kurbis B., Żywot bł. Salomei jako źródło historyczne, w: Studia Historica. W 35-lecie pracy naukowej Henryka Łowmiańskiego, Warszawa 1958.
  • Labuda G., Jaksa z Kopanicy; Jaksa z Miechowa, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 10: 1962-64, s. 339-341.
  • Lalik T., Sandomierskie we wcześniejszym średniowieczu. Prowincja, księstwo, województwo, w: Studia Sandomierskie, red. T. Wąsowicz, J. Pazdura, Warszawa 1967.
  • Lisiewicz Z., O obsadzaniu stolic biskupich w Polsce, Lwów 1892.
  • Łozowski P., Stan badań nad kobietami w miastach późnośredniowiecznych na ziemiach polskich, „Przeszłość Demograficzna Polski”, t. 37, 1, 2015.
  • Łygas M., Grdeń W., Winiarski M., Małopolska droga św. Jakuba, Pruszków 2010.
  • Maciejewski J., Episkopat polski doby dzielnicowej 1180-1320, Kraków-Bydgoszcz 2003.
  • Maliniak J., Kobieta w hierarchii urzędniczej średniowiecznego miasta (na przykładzie pisarki miejskiej) „Sobótka”, t. 4, 1999, nr 4, s. 535-538.
  • Michalski M., Kobiety i świętość w żywotach trzynastowiecznych księżnych polskich, Poznań 2004
  • Mularczyk J., Dobór i rola świadków w dokumentach śląskich do końca XIII w., Wrocław 1977.
  • Niezgoda C., Błogosławiona Jolenta wśród Arpadów i Piastów, Kraków 2002.
  • Pac G., Kobiety, asceza i władza nad ciałem w późniejszym średniowieczu, „Przegląd Historyczny”, t. 100/3, 2009, s. 525-545.
  • Piekosiński F., Rycerstwo polskie wieków średnich, Kraków 1901.
  • Pluta E., Abbies, Prories, Mother. The Position of a Mather Superior on Selected Examples of Female Convents In the Medieval Lesser Poland Region, w: Kobieta niepoznana na przestrzeni wieków, red. A. Obara-Pawłowska, A. Miączewska, D. Wróbel, Lublin 2017, s. 87-100.
  • Pobóg-Lenartowicz A., Aktywność kobiet w życiu społeczno-gospodarczym średniowiecznego Śląska, w: Kobiety o kobietach. Studia i szkice. Średniowiecze i czasy nowożytne, red. W. Zawitkowska, Rzeszów 2010.
  • Radzimiński A., Kobieta w dokumentach papieskich późnego średniowiecza, www.academia.edu/9062571/Kobieta_w_dokumentach_papieskich_późnego_średniowiecza dostęp 4.01.2019
  • Rusak F., Rycerz Dzierżko i jego testament, "Buskie Źródła - 710 lat Buska - Zdroju" 1997, z. 2, s. 19 – 20, http://atrakcje.busko.pl/artykul/2/buskie-legendy (dostęp 24.04. 2019)
  • Semkowicz W., Nieznany testament Tomasza II, biskupa wrocławskiego (1270-1292), „Collectanea Theologica”, t. 17, 1-2, 1936.
  • Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu. Edycja elektroniczna , red. T. Jurek, cz. 4, s. 344. http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=25686 (dostęp 7.05.2019)
  • Smoliński M., Mirosława– księżna pomorska, regentka i dyplomatka, w: Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak, A.A. Kluczek, Katowice 2014, s. 135–162.
  • Spors J., Uwagi nad genezą urzędu wojewody dzielnicowego w Polsce XII i początku XIII w., „Przegląd Historyczny”, t. 82, 1991.
  • Śliwiński B., Rycerstwo kujawskie a biskupstwo włocławskie w XIII w. Kontakty majątkowe, „Zapiski Historyczne”, t, 49,1984.
  • Teterycz-Puzio A., Konrad I Mazowiecki. Kniaź wielki lacki (1187/89-31 sierpnia 1247), Kraków 2019.
  • Teterycz-Puzio A., Na rozstajnych drogach. Mazowsze i Małopolska w latach 1138-1313, Słupsk 2012.
  • Teterycz-Puzio A., Piastowskie księżne regentki. O utrzymanie władzy dla synów (koniec XII w. – początek XIV w.), Kraków 2016.
  • Teterycz-Puzio A., Polscy krzyżowcy. Fascynująca historia wędrówek Polaków do Ziemi Świętej, Poznań 2017.
  • Teterycz-Puzio A.,…domina et princeps… Władza księżnych na ziemiach polskich w XIII w. w świetle dokumentów, w: Kobiety i władza w czasach dawnych, red. B. Czwojdrak i A.A. Kluczek, Katowice 2015, s. 194-216.
  • Ulanowski B., O założeniu i uposażeniu klasztoru benedyktynek w Staniątkach, Kraków 1891.
  • Urzędnicy łęczyńscy, sieradzcy i wieluńscy XIII-XV w. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1985, cz. A, nr 353, 355.
  • Urzędnicy małopolscy XII-XV w. Spisy. Opr. J. Kurtyka i in., red. A. Gąsiorowski, Wrocław 1990, s. 219, nr 726.
  • Wiesiołowski J., Zmiana pozycji społecznej kobiety w średniowiecznej Polsce, w: Kobieta w kulturze średniowiecznej Europy. Prace ofiarowane Profesor Alicji Karłowskiej-Kamizowej, red. A. Gąsiorowski, Poznań 1999.
  • Wojciech-Masłowska G., Między strachem a miłością. Jakich kobiet mężczyźni bali się w średniowieczu, w: Scriptura Kustos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2010.
  • Wojciechowski P. K., Rozmowa Elżbiety z Racławą. Przyczynek do dziejów rodu Gryfitów w pierwszej połowie XIII w., w: Społeczeństwo Polski Średniowiecznej, red. S. K. Kuczyński, t. 5, Warszawa 1992.
  • Wójcik M. L., Ród Gryfitów do końca XIII w. Pochodzenie, genealogia, rozsiedlenie, Wrocław 1993.
  • Wyrozumski J., Goworek, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 8: 1959-60, s. 389-390.
  • Wyrozumski J., Marek, „Polski Słownik Biograficzny”, t. 19: 1974.
  • Zabłocki W., Grzymisława Ingwarówna, księżna krakowsko-sandomierska, Kraków 2012.
  • Żmudzki P., Studium podzielonego Królestwa. Książę Leszek Czarny, Warszawa 2000.
  • http://www.charsznica.info/index.php?option=com_content&task=view&id=49&Itemid=65 (dostęp 7.05.2019). https://ank.gov.pl/wystawy/800-lat-biezanowa/ (dostęp 25.04.2019).
  • https://www.poczetkrakowski.pl/tomy/show_article,biezanow-2237.html (dostęp 25.04.2019).

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_f_2019_74_75-95
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.