Reportaż w stanie dekonstrukcji. O Życie w dżungli Zbigniewa Uniłowskiego

• Authors: Jan Zdunik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem niniejszego artykułu jest Żyto w dżungli – reportaż Zbigniewa Uniłowskiego. Po przedstawieniu reakcji krytyki oraz kontekstu literacko-społeczego powstania reportażu dokonywana jest interpretacja tekstu. Uniłowski, poprzez manifestacyjne przedstawienie nudy podróży, przeciwstawia się konwencji egzotycznego podróżopisarstwa, co więcej, wielokrotnie prezentuje subiektywizm i niepewność swojego poznania reporterskiego, podejmując dyskusję z obiektywną narracją faktograficzną.

EN

The theme of this article is The Rye in the Jungle – reportage of Zbigniew Uniłowski. After presenting some reactions from critics, and literary and social context of the creation of the reportage, I made the interpretation of the text. Uniłowski, by the ostentatious presentation of the boredom of travel, opposes the convention of the exotic, travel reportage. Moreover, he very often presents the subjectivity and uncertainty of his knowledge. As a results, he takes a discussion with the nonfiction narrative.

Keywords

PL

reportaż; reportaż podróżniczy; dwudziestolecie międzywojenne; Zbigniew Uniłowski; Żyto w dżungli; dekonstrukcja

EN

reportage; travel reportage; Polish interwar period; Zbigniew Uniłowski; The Rye in the Jungle; deconstruction

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2015
• Volume: 33
• Issue: 1

Dates

published

2015

online

2016-06-01

Contributors

author

Jan Zdunik

References

• Bibliografia podmiotowa
• Uniłowski Z., Żyto w dżungli, [w:] idem, Żyto w dżungli, Pamiętnik morski, reportaże, wybór i posłowie B. Faron, Kraków 1981.
• Bibliografia przedmiotowa
• Andrzejewski J., Sprawa do rozważenia, „Prosto z Mostu” 1936, nr 45.
• Bajdor J., Nie mogę pisać tego, czegom nie przeżył... Uniłowski po 30 latach, „Odra” 1967, nr 12.
• Baudillard J., Precesja symulakrów, [w:] Postmodernizm. Antologia przekładów, pod red. R. Nycza, Kraków 1997.
• Bauer Z., Antymedialny reportaż Ryszarda Kapuścińskiego, Warszawa 2001.
• Chociłowski J., Żyto w dżungli, „Kontynenty” 1982, nr 1.
• Czachowski K., Pisarz autobiograficzny, „Gazeta Polska” 1937, nr 274.
• Czyżak A., Nuda podróżowania, [w:] Nuda w kulturze, red. P. Czapliński, P. Śliwiński, Poznań 1999.
• Dobrowolski S. R., O Zbigniewie Uniłowskim, „Ateneum” 1938, nr 2.
• Drymmer W., Wspomnienia, „Zeszyty Historyczne” 1973–1974, z. 29–30.
• Drymmer W., Zadania Ministerstwa Spraw Zagranicznych w dziedzinie emigracji, b. m., 1935.
• Dudziński B., Nowe książki, „Naprzód” 1937, nr 175.
• Faron B., Dzieje niezwykłej przyjaźni. Nieznane listy Zbigniewa Uniłowskiego do Karola Szymanowskiego, „Przekrój” 1978, nr 1739.
• Faron B., O twórczości reportażowej Zbigniewa Uniłowskiego, „Ruch Literacki” 1966, z. 5.
• Faron B., Twórczość Zbigniewa Uniłowskiego w świetle międzywojennej krytyki literackiej, „Rocznik
• Naukowo-Dydaktyczny. Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Krakowie” 1966, Prace Historycznoliterackie III.
• Faron B., Z korespondencji Z. Uniłowskiego, „Miesięcznik Literacki” 1968, z. 2.
• Faron B., Zbigniew Uniłowski, Warszawa 1969.
• Frankowski P., Emigracja polska w Brazylii w reportażu dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym, pod red. K. Stępnika i M. Piechoty, Lublin 2004.
• Furmanik S., Żyto w dżungli, „Gazeta Polska” 1936, nr 341.
• Gombrowicz W., Uniłowski zaplątany w ludzi, [w:] idem, Proza (fragmenty), Reportaże, krytyka literacka: 1933–1939. Dzieła tom XII, pod red. J. Błońskiego, J. Jarzębskiego, wybór i układ J. Jarzębski, Kraków 1995.
• Gombrowicz W., Diariusz Rio Parana, [w:] idem, Dziennik 1953–1956, red. J. Błoński, Kraków 1986.
• Górski K., Literatura podróżnicza, „Rocznik Literacki”1936.
• Groniowski K., Polska emigracja zarobkowa w Brazylii 1871–1914, Wrocław 1972.
• Grydzewski M., O „Dzień rekruta”, „Wiadomości Literackie” 1934, nr 49.
• Janowska H., Emigracja zarobkowa z Polski 1918–1939, Warszawa 1981.
• Jesionowski A., Kilka nowości podróżniczych, „Prosto z Mostu” 1937, nr 14.
• Katz J., Młody, gniewny Uniłowski, „Twórczość” 1963, nr 8.
• Kołodziej E., Wychodźstwo zarobkowe z Polski 1918–1939, Warszawa 1982.
• Król J. A., Przemiany reportażu podróżniczego, „Orka na Ugorze” 1936, nr 28.
• Kucharski Z., Chybiona książka o Paranie, „Tygodnik Ilustrowany” 1937, nr 2.
• Szczygieł M, Tochman W., Reportaż prasowy, [w:] Biblia dziennikarstwa, pod red. A. Skworza i A. Niziołka, Kraków 2010.
• (m.g.) [M. Grydzewski], Jeszcze „Dzień rekruta”, „Wiadomości Literackie” 1934, nr 50.
• Markowski M. P., Potworna powszedniość, [w:] idem, Czarny nurt. Gombrowicz, świat, literatura, Kraków 2004.
• Maziarski J., Reportaż, [w:] Słownik rodzajów i gatunków literackich, pod red. G. Gazdy i S. Tynieckiej-Makowskiej, Kraków 2006.
• Mazurek J., Kraj a emigracja. Ruch ludowy wobec wychodźstwa polskiego do krajów Ameryki Łacińskiej (do 1939 roku), Warszawa 2006.
• Melcer W., Nuda i żyto, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 50.
• Mikołajczuk A., Punkt(y) widzenia w reportażu. Od etymologii nazwy do tworzywa gatunku, [w:] Punkt widzenia w tekście i w dyskursie, pod red. J. Bartmińskiego, S. Niebrzegowskiej-Bartmińskiej, R. Nycza, Lublin 2004.
• Mikołajczuk A., Pragmatyczno-stylistyczne perspektywy analizy reportażu, „Poradnik Językowy” 2009, nr 10.
• Mikułowski A., Cuduś w dżungli, „Myśl Narodowa” 1936, nr 50.
• Mortkowicz-Olczakowa H., Zbigniew Uniłowski (portrety i wspomnienia), „Życie Literackie” 1958, nr 4.
• Niedzielski C., O teoretycznoliterakich tradycjach prozy dokumentalnej, Toruń 1966.
• Nowacka B., Reportaże podróżnicze Z. Uniłowskiego – dylematy i paradoksy, [w:] Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym, pod red. K. Stępnika i M. Piechoty, Lublin 2004.
• Ossowski J., Uniłoszczak w Kwadrydze, „Poezja” 1979, nr 1.
• Pawłowski J., Gombrowicz i lęk. Uwagi o „Diariuszu Rio Parana”, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 4.
• Piechal M., Żyto w dżungli, „Pion” 1936, nr 50.
• Piechota M., Jaka Ameryka? Polscy reportażyści dwudziestolecia międzywojennego o Stanach Zjednoczonych, Lublin 2002.
• Pieszczachowicz J., Niewolnicy pozorów (o Zbigniewie Uniłowskim w 25. rocznicę śmierci), „Tygodnik Powszechny” 1962, nr 47.
• Plewko J., Sprostać migracji. Pomoc migrantom ekonomicznym z ziem polskich (połowa XIX – początek XXI wieku), Lublin 2010.
• Płachecki M., Klucz do Uniłowskiego, „Tygodnik Kulturalny” 1972, nr 43.
• Rejter A., Kształtowanie się gatunku reportażu podróżniczego w perspektywie stylistycznej i pragmatycznej, Katowice 2000.
• Rogoż S., Żyto w dżungli, „Wiadomości Literackie” 1937, nr 43.
• Szczygieł M., Szczegół doprowadzony do manii, [w:] Antologia polskiego reportażu XX wieku, t. 1 1901–1965, pod red. idem, Wołowiec 2014.
• Szymański W. P., Legenda o Uniłowszczaku, [w:] idem, Ballady przed burzą. Szkice literackie, Warszawa 1961.
• „Wiadomości Literackie” 1937, nr 50 (numer w całości poświęcony spuściźnie Zbigniewa Uniłowskiego).
• Witosz B., Gatunki podróżnicze w typologicznym ujęciu genologii lingwistycznej, [w:] Wokół reportażu podróżniczego, t. 2, pod red. D. Rotta, Katowice 2007.
• Wojtak M., Gatunki dziennikarskie, Lublin 2004.
• Wyka K., Literatura podróżnicza, „Rocznik Literacki” 1935.
• Wyka K., Tragiczność, drwina i realizm, [w:] idem, Pogranicze powieści, Warszawa 1974.
• Ziątek Z., Proza — literatura doświadczeń społeczno-kulturowych, [w:] Literatura polska 1918–1975, t. 2, pod red. A. Brodzkiej, Warszawa 1993.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2015.33.1.265