Fizjonomiczne ślady w epoce pozytywizmu na przykładzie "Dziwadeł" J. I. Kraszewskiego

• Authors: Aleksandra Agnieszka Kozłowska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł skupia się na zagadnieniu fizjonomiki w literaturze polskiej XIX wieku. Przedstawiono krótki zarys historii fizjonomiki. Zaprezentowano najważniejszych badaczy tej dziedziny, m.in. Giambattistę Della Portę i Johanna Caspara Lavatera. Następnie ukazano powiązania pisarzy z fizjonomiką.Przedstawiono sylwetkę Józefa Ignacego Kraszewskiego jako fizjonomisty. Zwrócono uwagę na plastykę jego opisów oraz zainteresowania fizjonomią człowieka i jego otoczenia. Następnie odnaleziono najważniejsze ślady fizjonomiczne w powieści Dziwadła. Przedstawiono także ich interpretację za pomocą teorii fizjonomicznych. Artykuł ma na celu ukazanie istotnych rysów fizjonomicznych w twórczości Kraszewskiego na przykładzie powieści Dziwadła.

EN

The aim of the article is to present the idea of physiognomic theory in Polish literature in the 19th century. The history of physiognomy is briefly introduced. The article presents the most famous researchers if this field, for example, Giambattista della Porta and Johann Caspar Lavater. Many authors are linked to physiognomic theories. The paper shows Józef Ignacy Kraszewski as a writer fascinated by physiognomy. It focuses on his vividness of descriptions and his interest in people’s appearance and their surroundings. The article outlines the most important physiognomic descriptions from Dziwadła. It also depicts interpretations of portraits by means of physiognomic theories. The aim of article is to analyze the physiognomic signs in works by J. I. Kraszewski based on the examples from Dziwadła.

Keywords

PL

fizjonomika; Józef Ignacy Kraszewski; Dziwadła; polska literatura XIX wieku; fizjonomika w literaturze

EN

physiognomy; Józef Ignacy Kraszewski; Dziwadła; Polish literature in the 19th century; physiognomy in literature

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2016
• Volume: 34
• Issue: 1

Dates

published

2016

online

2016-12-13

Contributors

author

Aleksandra Agnieszka Kozłowska

References

• Belting H., Faces. Historia twarzy, Gdańsk 2015.
• Benedict B. M., Reading Faces: Physiognomy and Epistemology in Late Eighteenth–Century Sentimental Novels, „Studies in Philology” 1995, vol. 92, nr 3.
• Budrewicz T., „Zdrowie” i „choroba” w języku Kraszewskiego (w okresie wołyńskim), [w:] idem, Kraszewski: przy biurku i wśród ludzi, Kraków 2004.
• Budrewicz T., Kulinaria Kraszewskiego - narodowość i kosmopolityzm, [w:] idem, O Kraszewskim. Studia, Kraków 2013.
• Chlebowski P., Spotkania Józefa Ignacego Kraszewskiego z „Ostatnią Wieczerzą...”, [w:] Kraszewski i nowożytność: studia, red. A. Janicka, K. Czajkowski, Ł. Zabielski, Białystok 2015.
• Danek W., J. I. Kraszewski, Warszawa 1973.
• Godfrey E., Femininity, Crime and Self–Defence in Victorian Literature and Society. From Dagger–Fans to Suffragettes, Springer 2012.
• Ihnatowicz E., Proza Kraszewskiego. Codzienność, Warszawa 2011.
• J. I. Kraszewski, pod red. E. Zielonki, Warszawa 1987.
• Kraszewski J. I., Dziwadła, Kraków 1964.
• Kraszewski J. I., Pamiętnik z lat młodzieńczych, [w:] idem, Pamiętniki, pod red. W. Danka, Kraków 1972.
• Kraszewski J. I., Pamiętniki, oprac. W. Danek, Wrocław 1971.
• Landauer M. S., The Expressiveness of Perceptual Experience: Physiognomy reconsidered, Amsterdam 2013.
• Lavater J. C., Physiognomy, Londyn 1826.
• Osiński D. M., Światy prywatnego i publicznego zapisu. „Pamiętniki” Józefa Ignacego Kraszewskiego, [w:] Kraszewski. Poeta i światy, pod red. T. Budrewicza, E. Ihnatowicz, E. Owczarz, Toruń 2012.
• Pearl S., About Faces: Physiognomy in Nineteenth–Century Britain, Cambridge 2010.
• Percival M., The Appearance of Character: Physiognomy and Facial Expression in Eighteenth–century France, Leeds 1999.
• Percival M., Tytler G., Physiognomy in Profile: Lavater’s Impact on European Culture, Newark 2005.
• Skorupa E., Twarze, emocje, charaktery. Literacka przygoda z wiedzą o wyglądzie człowieka, Kraków 2013.
• Stępnik K., Setna rocznica urodzin Józefa Ignacego Kraszewskiego w prasie warszawskiej, Lublin 2012.
• Stimilli D., The Face of Immortality: Physiognomy and Criticism, Nowy Jork 2005.
• Story A. T., Charakterologia, Wrocław 1998.
• Tytler G., Physiognomy in the European Novel: Faces and Fortunes, Princeton 1982.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2016.34.1.25