Wiedeńskie kontakty "Sztuki" - z zapisów w Księdze Protokołów Towarzystwa Artystów Polskich.

• Authors: Dorota Grażyna Kudelska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia relacje między Towarzystwem Artystów Polskich „Sztuka” a wiedeńskimi grupami artystycznymi: Wiener Secession i Hagenbundem na postawie odnalezionej Księgi Protokołów TAP „Sztuka”. Pozwala to na poszerzenie wiedzy szczegółowej dotyczącej organizacji, finansów i polityki wystawienniczej pierwszej polskiej grupy artystycznej, która zrewolucjonizowała zasady prezentacji polskiej sztuki w kraju i za granicą. Sposoby działania TAP, tak te wynikające z regulaminu, jak i nieformalne (związane z działaniami J. Stanisławskiego), budziły wiele kontrowersji w środowisku artystów. Wszystkie aspekty funkcjonowania najlepszych polskich twórców w ramach TAP znajdują uszczegółowienie w Księdze, która w interesujący sposób obrazuje kontakty wiedeńskie. Relacje te pokazują, że początkowo dobra współpraca z Secesją została zawieszona i ostatecznie przez Polaków zaniechana. Podjęto natomiast bardzo owocną współpracę z konkurentem Secesji – Hagenbundem. Tekst przedstawia szczegóły tych przedsięwzięć.

EN

The Society of Polish Artists “Sztuka” was doubly elitist: it presented carefully selected works by the artists of choice that is almost exclusively by the members of the association. This important group, as far as the Polish culture is concerned, first revolutionized the artistic life at home (1897–1918) but then started to fade (until the 1950s). There exist no monographs regarding the association, therefore, the analysis of The Proceedings of the Society of Polish Artists “Sztuka” (Protokoły Posiedzeń TAP „Sztuka”, 1897–1912) provides insight into the less known aspects of the Society’s functioning. Of interest are undoubtedly the contacts with the Secession and Hagenbund regarding the organization of exhibitions (also with the Czech Mánes). The process of gaining funding for exhibitions shows the establishment of a model of state financing, which sometimes involved the loss of artists’ artistic freedom (it was part of the cultural policy of the Austro-Hungarian Empire that balanced the national issues). The members of the Society of Polish Artists needed to face the following questions: who has the right to represent Polish artists from all partitions? What should the work of the jury look like so that the dominance of one artistic trend is avoided (especially the esthetic concepts of J. Stanisławski)? The article reconstructs differences in the rules governing the cooperation between the Society of Polish Artists and the Wiener Secession and Hagenbund (that housed the biggest Polish exhibition before 1918, completely forgotten today). An important aspect of the article is the discussion of the internal conflicts that threatened the existence of the Society of Polish Artists. In the conclusion, the article indicates the directions of cooperation of Polish artists with Kunstlerbund Hagen in the years 1918–1938.

Keywords

PL

Towarzystwo Artystów Polskich „Sztuka”, Secesja Wiedeńska, Hagenbund, sztuka polska w Wiedniu

EN

Society of Polish Artists “Sztuka”; Vienna Secession; Hagenbund; Polish art in Vienna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2017
• Volume: 35
• Issue: 1

Dates

published

2017

online

2018-02-23

Contributors

author

Dorota Grażyna Kudelska

References

• Baranowa, Anna (red.). (2001). Stulecie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. Kraków: Universitas.
• Bisanz, Hans. (1980). Polnische Künstler in der Wiener Secession und im Hagenbund. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, 68, s. 29–41.
• Brzyski, Anna. (2011). Vienna Secession, Hagenbund, Sztuka, Mánes: Competition and Strategic Collaboration among Central European Art Groups. Centropa, 11(1), s. 4–16.
• Cavanaugh, Jan. (1987). Polish Artists at the Vienna ‘Secession’ and the ‘Hagenbund’. Canadian-American Slavic Studies, 21(1–2), p. 79–98.
• Dobrowolski, Marceli Nałęcz. Wiosna Młodej Polski. Wspomnienia. W: Jacek Malczewski, 5 (s. 29–39). Wrocław: Ossolineum, rkps 54691/II.
• Jesse, Kerstin. (2014). The Modern Galerie and the Hagenbund. W: Agnes Husslein-Arco, Mathias Boekl, Harald Krejci (ed.). Hagenbund. A European Network of Modernism 1900–1938 (p. 415–426). Belvedere, Hirmer Verlag, Vien.
• Klein, Franciszek. (1922). Zarys historyczny Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W: Jan Bukowski, Stefan Filipkiewicz, Ignacy Pieńkowski. Sztuka 1897–1922 (s. 1–22). Lwów: Gebetner-Altenberg.
• Krzysztofowicz-Kozakowska, Stefania, Małkiewicz, Barbara, Czubińska, Maria (red.). (1995). Sztuka w kręgu „Sztuki”. Towarzystwo Artystów Polskich „Sztuka”. Kraków: Muzeum Narodowe w Krakowie.
• Krzysztofowicz-Kozakowska, Stefania. (2006). ‘Sztuka’ – Vienna Secession, ‘Mánes’. The European Art Triangle. Artibus et historiae, 53, p. 218–259.
• Kudelska, Dorota. (2008). Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Kudelska, Dorota. (2014). An Undervalued place of often Unwelcome Painters. Polish Art in the Hagenbund. W: Agnes Husslein-Arco, Mathias Boekl, Harald Krejci (ed.). Hagenbund. An European Network of Modernism 1900–1938 (p. 307–316). Belvedere, Hirmer Verlag, Vien.
• Kunińska, Magdalena. (2014). Historia sztuki Mariana Sokołowskiego. Kraków: Universitas.
• Lewandowski, Roman. (1899). Listy o Sztuce z Wiednia. Tygodnik Ilustrowany, 50, s. 983–984.
• Nebehay, Christian M. (1969). Gustav Klimt. Dokumentation. Wien: Verlag der Galerie.
• Srokowski, Konstanty. (1908). Zero. Tygodnik Ilustrowany, 17, s. 339–340.
• Stanisławski, Jan, Axentowicz, Teodor, Mehoffer, Józef. (1899). Sprawozdanie Wydziału Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” za rok 1898. Tygodnik Ilustrowany, 19, s. 379.
• Starzewski, Rudolf. (1898). Secesya (cz. I). Życie, 24, s. 279–282.
• Szczerski, Andrzej. (2001). Sztuka na Królewskiej Wystawie Austriackiej w Londynie w 1906 r. – uwagi o recepcji sztuki środkowoeuropejskiej w Wielkiej Brytanii. W: Anna Baranowa (red.).
• Stulecie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” (s. 79–90). Kraków: Universitas.
• Wawrzeniecki, Marian. (1932). Ponure karty z ewolucji etyki tzw. inteligencji krakowsko galicyjskiej. Warszawa: nakładem autora.
• Vergo, Peter. (1975). Art in Vienna 1898–1918: Klimt, Kokoschka, Schiele, and their contemporaries. London: Phaidon.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2017.35.1.127