Obraz żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza

• Authors: Marzena Walińska
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The aim of the article is to characterise the image of the wife in the homiletics of Antoni Węgrzynowicz. The analysis of selected excerpts from sermons dedicated to women allows us to see the following issues that are in the preacher’s area of interest: a woman’s place in marriage, obedience to her husband, responsibility for the good name of the family and raising children. The faults he particularly condemns are quarrelsomeness, vanity, and alcohol abuse. He gives different ways of disciplining women, but generally disapproves of domestic violence and points out that responsibility for a successful relationship lies with both spouses. Against the background of anti-woman literature and theology of the second half of the 17th and early 18th centuries, Węgrzynowicz’s sermons are characterised by a balanced and moderate approach.

PL

Celem artykułu jest charakterystyka obrazu żony w zbiorach kaznodziejskich Antoniego Węgrzynowicza. Analiza wybranych fragmentów kazań poświęconych kobietom pozwala dostrzec kwestie, które znalazły się w obszarze zainteresowań kaznodziei, takie jak: miejsce kobiety w małżeństwie, posłuszeństwo wobec męża, odpowiedzialność za dobre imię rodziny i wychowanie dzieci. Wady, które szczególnie potępia kaznodzieja, to: kłótliwość, próżność oraz nadużywanie alkoholu. Podaje różne sposoby dyscyplinowania kobiet, nie pochwala jednak na ogół przemocy domowej i zaznacza, że odpowiedzialność za udany związek spoczywa na obydwu małżonkach. Na tle antykobiecej literatury oraz teologii drugiej połowy XVII i początku XVIII wieku kazania Węgrzynowicza cechuje podejście wyważone i umiarkowane.

Keywords

EN

Antoni Węgrzynowicz; sermons; 17th-century literature; early 18th-century literature; wife; woman

PL

Antoni Węgrzynowicz; kazania; literatura XVII wieku; literatura początku XVIII wieku; żona; kobieta

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
• Year: 2020
• Volume: 38
• Issue: 2

Dates

published

2020

online

2020-12-29

Contributors

author

Marzena Walińska

References

• Sources
• Węgrzynowicz, Antoni. (1708). Kazań niedzielnych księga pierwsza, to jest siedm trąb Objawienia Jana świętego przeciwko siedmiom głównym grzechom napisane. Kraków: Drukarnia Akademicka.
• Węgrzynowicz, Antoni. (1713). Kazań niedzielnych księga wtóra, to jest siedm kolumn domu mądrości duchownej. Częstochowa: Drukarnia Paulinów.
• References
• Bogucka, Maria. (1998). Białogłowa w dawnej Polsce. Kobieta w społeczeństwie polskim XVI–XVIII wieku na tle porównawczym. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
• Dziechcińska, Hanna. (2001). Kobieta w życiu i literaturze XVI i XVII wieku. Zagadnienia wybrane. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
• Eldridge, Lisa. (2017). Face paint. Historia makijażu. Kraków: Znak Horyzont.
• Goliński, Janusz K. (2002). Peccata capitalia. Ze staropolskich dziejów motywu. Pamiętnik Literacki, 93(3), pp. 69–86.
• Popiołek, Bożena. (2008). „Przyjaciel domowy, Żona moja Najmilsza...” – wizerunek kobiety w świetle staropolskich testamentów z XVII i XVIII wieku. In: Iwona Maciejewska, Krystyna Stasiewicz (eds.), Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie (pp. 282–293). Olsztyn: Wydawnictwo Littera.
• Ryba, Renata. (2010). Strój i grzech – w świetle barokowych egzemplów. Terminus, 12(1), pp. 135–150.
• Stuchlik-Surowiak, Beata. (2016). Obraz małżeństwa w „antyfeministycznych” utworach Bartosza Paprockiego na tle obyczajowych, religijnych oraz literackich zjawisk XVI i pierwszej połowy XVII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Szczukowski, Ireneusz. (2016). Kobieta w kazaniach Tomasza Młodzianowskiego. Biblijne konteksty i inspiracje. Literaturoznawstwo, 10, pp. 11–21.
• Walińska, Marzena. (2014). Zelotypia jako grzech śmiertelny: Antoniego Węgrzynowicza kazanie o nieuzasadnionej zazdrości w małżeństwie. In: Mariola Jarczykowa, Renata Ryba (eds.), Sarmackie theatrum. T. 7: W kręgu rodziny i prywatności (pp. 160–173). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Walińska, Marzena. (2018). „Żywoty świętych ten Apollo pieje”. Studia nad tradycją mitologiczną w literaturze staropolskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wiśniewska, Halina. (2003). Świat płci żeńskiej baroku zaklęty w słowach. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Yalom, Marilyn. (2019). Historia żony. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Identifiers

DOI

10.17951/ff.2020.38.2.53-66