Funkcje regulacji czasu pracy wobec idei równości i sprawiedliwości

• Authors: Michał Skąpski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kwestie realizacji zasad równości i sprawiedliwości, zarówno w regulacji czasu pracy, jak i w innych działach prawa pracy, wymagają wnikliwej analizy. Problem narastania społecznych nierówności jest obecnie jedną z głównych kwestii dyskutowanych w krajach wysoko rozwiniętych. Wskazuje się, że zjawisko to nie tylko zaprzecza ideom równości i sprawiedliwości, ale także staje się przeszkodą dla dalszego rozwoju gospodarczego. Sprawa ta jest ściśle związana z prawem pracy, gdyż narastanie nierówności następuje również w ramach realizowanych współcześnie różnych formach zatrudnienia. Artykuł podejmuje analizę kwestii równości i sprawiedliwości w regulacji czasu pracy w kilku aspektach. Pierwszy dotyczy określenia równowagi między interesami gospodarczymi i społecznymi w regulacji czasu pracy, co ma związek z koncepcją funkcji prawa pracy, obejmujących interesy wszystkich podmiotów aktywnych na rynku pracy. W tekście wskazuje się, że w ewolucji polskiego prawa pracy od dwóch dekad widać jednostronne ukierunkowanie zmian na realizację interesów gospodarczych, co prowadzi do stopniowego pogarszania warunków wykonywania pracy. W opracowaniu zostały poruszone kwestie podmiotowego i przedmiotowego zakresu regulacji czasu pracy, w których widać istotne problemy związane z równością i sprawiedliwością. Dotyczą one przede wszystkim objęcia regulacją czasu pracy wyłącznie osób wykonujących pracę podporządkowaną, co współcześnie nie znajduje uzasadnienia aksjologicznego ani gospodarczego. Ustawodawca nie wykazywał konsekwencji, ustanawiając regulacje czasu pracy w wielu partykularnych przypadkach. Czas pracy w wielu zawodach odbiega od modelu kodeksowego w różnych kierunkach, często bez wyraźnego uzasadnienia tego stanu rzeczy. Te regulacje zostały poddane krytyce jako odstępstwa od idei równości i sprawiedliwości. Ostatnim z podjętych zagadnień jest przyszła rola regulacji czasu pracy jako instrumentu sprawiedliwego podziału wolumenu pracy w sytuacji kurczenia się zapotrzebowania na pracę ludzką.

EN

The implementation of ideas of justice and equality in both working time and other labour law regulations has to be analyzed in details. The increase of social inequality is one of the main contemporary political and social problems. This phenomenon not only denies social justice and equality, but also becomes an obstacle in further economical development. The issue is strictly connected with labour law regulation, because the employment evolution is one of the factors influencing inequality increase. The article undertakes problems of equality and justice in working time regulation in several aspects. First of them is the question of setting up a proper balance between economical and social needs in working time regulation. It is connected with the idea of functions of labour law, including interests of all subjects of labour market. The evolution of working time regulation in Polish labour law has one-sided character for over two decades. It implements mostly employer’s needs, making working conditions gradually worse. The other problem is scope of subjects covered by working time regulation. Only dependent workers are included, while contemporarily it doesn’t have any economical nor axiological justification. Also the content of Polish working time regulation doesn’t fit the justice and equality rule. Especially the particular regulations established for certain occupations vary from general regulation in the way that difficult to justify. The last undertaken aspect is future function of working time regulation as the instrument of work distribution in situation of shrinking demand for human work.

Keywords

PL

sprawiedliwość społeczna; równość; czas pracy; regulacja prawna

EN

social justice; equality; working time; legal regulation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2015
• Volume: 62
• Issue: 2

Dates

published

2015

online

2016-02-08

Contributors

author

Michał Skąpski

References

• Bauman Z., Globalizacja, Warszawa 2000.
• Danecki J., Jedność podzielonego czasu. Czas pracy i czas wolny w społeczeństwach uprzemysłowionych, Warszawa 1970.
• Florek L., Ochrona miejsc pracy a interesy pracowników, pracodawców i bezrobotnych, [w:] Prawo pracy a bezrobocie, pod red. L. Florka, Warszawa 2003.
• Grimm K., Socjalna gospodarka rynkowa w RFN. Koncepcja – rozwój – problematyka, Warszawa 1992.
• Hajn Z., Elastyczność popytu na pracę w Polsce. Aspekty prawne, [w:] Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy a popyt na pracę w Polsce, pod red. E. Kryńskiej, Warszawa 2003.
• Hardt M., Negri A., Rzecz-pospolita, Kraków 2012.
• Kwiatkowski E., Bezrobocie. Podstawy teoretyczne, Warszawa 2002.
• Latos-Miłkowska M., Tendencje rozwoju przepisów o czasie pracy wobec prognoz gospodarczych i społecznych, [w:] Czynnik czasu w nowej gospodarce, pod red. H. Strzemińskiej, M. Bednarskiego, Warszawa 2014.
• Martin H.-P., Schumann H., Pułapka globalizacji, Wrocław 1999.
• Piketty T., Capital in the Twenty-First Century, London 2014.
• Sanetra W., Uwarunkowania instytucji czasu pracy, [w:] Czas pracy, pod red. L. Florka, Warszawa 2011.
• Smoder A., Elastyczny czas pracy jako instrument budowania czy burzenia równowagi praca – życie?, [w:] Czynnik czasu w nowej gospodarce, pod red. H. Strzemińskiej, M. Bednarskiego, Warszawa 2014.
• Sobczyk A., Prawo pracy w świetle Konstytucji RP, t. 1, Warszawa 2013.
• Standing G., Precariat. The New Dangerous Class, London/New York 2011.
• Strzemińska H., Czas pracy w nowej gospodarce. Trendy i formy organizacji, [w:] Czynnik czasu w nowej gospodarce. W jakim kierunku zmierzamy?, pod red. H. Strzemińskiej, M. Bednarskiego, Warszawa 2014.
• Strzyczkowski K., Konstytucyjna zasada społecznej gospodarki rynkowej jako podstawa tworzenia i stosowania prawa, [w:] Zasady ustroju społecznego i gospodarczego w procesie stosowania Konstytucji, pod red. C. Kosikowskiego, Warszawa 2005.
• Supiot A., Zatrudnienie pracownicze i zatrudnienie niezależne, [w:] Referaty na VI Europejski Kongres Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, Warszawa, 13–17 września 1999.
• Thurow L.C., Przyszłość kapitalizmu, Wrocław 1999.
• Urbański J., Prekariat i nowa walka klas, Warszawa 2014.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2015.62.2.199