Sądownictwo administracyjne w europejskiej doktrynie prawa administracyjnego na przełomie XIX i XX w.

• Authors: Grzegorz Smyk
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

One of the fundamental assumptions of a constitutional and lawful state was recognizing the existence of an inviolable sphere of rights and freedom of individuals that restricted the freedom of administrative action. The guarantee for the protection of the sphere was seen in the statutory defining of the boundaries of the workings of the state apparatus and in the possibility of the external audit of the legality of the public administration. The duty was supposed to be fulfilled mainly by administrative judiciary which was considered to be one of the most significant institutions of administrative law in the 19th-century theory and practice. The term “administrative judiciary” was understood as the settlement of complaints against unlawful administrative decisions implemented by way of contentious proceeding before the authorities of the Member State. Such understanding of administrative judiciary did not decide upon the necessity for separating individual authorities, independent of Common Courts, that were established for administrative disputes resolution. It also did not define the material scope of its characteristics. Those issues were of special interest to the European Administrative Sciences, especially in the second half of the 19th century.

PL

Jednym z podstawowych założeń konstytucyjnego państwa prawnego było uznanie istnienia nienaruszalnej sfery praw i wolności jednostki, ograniczającej swobodę działania administracji. Gwarancji ochrony tej sfery upatrywano w ustawowym określeniu granic funkcjonowania aparatu państwowego oraz w możliwości zewnętrznej kontroli legalizmu działania administracji publicznej. Zadania te miało spełniać przede wszystkim sądownictwo administracyjne, które w dziewiętnastowiecznej teorii i praktyce uznawano za jedną z najistotniejszych instytucji prawa administracyjnego. Pod pojęciem sądownictwa administracyjnego powszechnie rozumiano rozstrzyganie skarg na niezgodne z prawem decyzje administracyjne realizowane w drodze postępowania spornego przed organami państwa niezależnymi od administracji. Takie pojmowanie sądownictwa administracyjnego nie przesądzało jeszcze o konieczności wyodrębnienia szczególnych organów powołanych do rozstrzygania sporów administracyjnych, niezależnych od sądów powszechnych oraz nie określało zakresu przedmiotowego jego właściwości. Zagadnienia te stały się przedmiotem szczególnego zainteresowania europejskich nauk administracyjnych, zwłaszcza w drugiej połowie XIX w.

Keywords

EN

Public administration; administrative law; administrative judiciary

PL

administracja publiczna; prawo administracyjne; sądownictwo administracyjne

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 1

Dates

published

2018

online

2018-03-21

Contributors

author

Grzegorz Smyk

References

• Aucoc, L., Conferences sur l’administration et le droit administrative, vol. I, Paris 1869.
• Azarewicz, D.I., Sudoustrojstwo i sudoproizwidstwo po grażdańskim diełam, Warszawa 1891.
• Bahr, O., Der Rechtstaat, Kassel–Göttingen 1864.
• Batbie, A.P., Introduction generale au droit public et administratif, vol. I, Paris 1876.
• Batbie, A.P., Traite theoretique et pratique de droit public et administratif, vol. II, Paris 1868.
• Bernatzik, E., Rechtssprechung und materielle Rechtskraft, Wien 1896.
• Bluntschli, J.C., Allgemeines Statsrecht, Stuttgart 1885.
• Boć, J., Kontrola prawna administracji, [in:] J. Boć (red.), Prawo administracyjne, Wrocław 1997.
• Chauveau, A., Principes de competence et de juridction administratives, vol. II, Paris 1859.
• Dareste, F., La justice administratif en France, Paris 1862.
• Dierjużinskij, W.T., Administratiwnyje sudy w gosudarstwach Zapadnoj Jewropy, Moskwa 1906.
• Durdeniewskij, W.N., Russkaja literatura po administratiwnoj justicji, „Woprosy administratiwnogo prawa”, t. I, Sankt Petersburg 1916.
• Gneist, R., Verwaltung, Justiz, Rechtsweg, Staatsverwaltung und Selbstverwaltung nach englischen und deutschen Verhältnissen mit besonderer Rücksicht auf Verwaltungsreformenn und Kreis-Ordnungen in Preußen, Berlin 1869.
• Gneist, R., Der Rechtsstaat, Leipzig 1872.
• Gneist, R., Verwaltungsjustitz, Leipzig 1871.
• Gromadzka-Grzegorzewska, M., Narodziny polskich nauk administracyjnych, Warszawa 1985.
• Heylman, A., O sądownictwie w Królestwie Polskim, Warszawa 1834.
• Heylman, A., Historya organizacyi sądownictwa w Królestwie Polskiem, t. I., Warszawa 1861.
• Hoffman, K.B., O stanie sądownictwa administracyjnego w naszym kraju, „Themis Polska” 1830, t. 7.
• Iwanowskij, W.W., Uczebnik administratiwnogo prawa, Kazań 1908.
• Izdebski, H., Historia administracji, Warszawa 1997.
• Jaworski, W., Nauka prawa administracyjnego. Zagadnienia ogólne, Warszawa 1924.
• Jelistratow, A.I., Osnownyje naczała administratiwnogo prawa, Moskwa 1914.
• Jewtichiew, I.I., Doktrina Oriu ob administratiwnoj justicji, „Juridiczeski Wiestnik”, t. 16, Moskwa 1916.
• Korf, S.A., Administratiwnaja justicja, t. I., Sankt Petersburg 1910.
• Korkunow, N.M., Russkoje gosudarstwiennoje prawo, t. II, Sankt Petersburg 1908.
• Korkunow, N.N., Oczerk teorij admninistratiwnoj justicji, „Żurnał grażdanskago i ugołownogo prawa”, t. 9, Sankt Petersburg 1885.
• Kuhn, O., Die Trannung der Justiz und Administration. Ein Beitrag zur Staatsphilosophie und zum positive deutschen Staatsrechte, Leipzig 1840.
• Kuplewskij, N.O., Administratiwnaja justicja w zapadnoj Ewropie. Administratiwnaja justicja we Francji, Charków 1879.
• Laferrière, E., Cours de droit public et administratif, vol. II, Paris 1858.
• Laferrière, E., Traite de la juridiction administratif et des recours contentieux, vol. II, Paris 1888.
• Langrod, J., Zarys sądownictwa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem sądownictwa administracyjnego w Polsce, Warszawa 1925.
• Lemarquiere, P., Droit, procedure et jurisprudence admnistratif, Paris 1839.
• Lönning, E., Lehrbuch des deutschen Verwaltungsrechts, Leipzig 1884.
• Macarel, L.A., Des tribunaux administratifs, ou introduction a l’etude de la jurisprudence administrative, contenant un examen critique de l’organisation de la justice administrative et quelques vues d’amelioration, Paris 1828.
• Malec, D., Malec, J., Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2000.
• Mayer, O., Deutsches Verwaltungsrecht, vol. I, Leipzig 1895.
• Mogilnicki, A., Sądy administracyjne, Warszawa 1900.
• Okolski, A., O sporach administracyjnych, „Ekonomista” 1867.
• Pascaud, M.H., La separation des pouvoirs et les conflits d’attribution, Paris 1878.
• Prażak, I., Die Prinzipielle Abgrenzung der Competenz der gerichte und Verwaltungsbehorden, Freiburg 1889.
• Schmitt, J., Die Grundlagen der Verwaltungsrechtspflege in constitutionellmonarchischem Staate, Stuttgart 1878.
• Stahl, F.J., Die Philosophie des Rechtes, vol. II, Heidelberg 1871.
• Tarasow, I.T., Kratkij oczerk nauki administratiwnogo prawa, „Wriemiennik Demidowskogo Jurideczskogo Liceja”, Jarosław 1888.
• Tarasow, I.T., Organizacja administratiwnoij justicji, „Juridiczeskij Wiestnik”, t. 26, nr 6, Moskwa 1887.
• This, A., O sporach jurysdykcyjnych, „Themis Polska” 1830, t. 8.
• Ulbrich, J., Grundzuge des östereichischen Verwaltungsrechtes mit Berucksichtigung der Rechtsprechung des Verwaltungsgerichtshofes, Prag–Leipzig 1884.
• Vivien, A.F., Etudes du droit administratif, vol. I, Paris 1859.
• Von Mohl, R., Encyklopedia umiejętności politycznych, t. II, Warszawa 2003.
• Von Pfizer, C., Über die Grenzen zwischen Verwaltungs und Ziviljustiz die Form bei Behandlung der Verwaltungsjustiz, Stuttgart 1828.
• Von Sarvey, O., Das offentliche Recht und die Verwaltungsrechtspflage, Freiburg 1884.
• Von Stein, L., Verwaltungslehre, vol. I, Sttutgart 1884.
• Witkowski, W., Aleksander This i Jan Kanty Wołowski, wybitni prawnicy Królestwa Polskiego, Lublin 2001.
• Witkowski, W., Sądownictwo administracyjne w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim, 1807–1867, Warszawa 1984.
• Witkowski, W., Historia administracji w Polsce 1764–1989, Warszawa 2007.
• Wyrzykowski, M., Republika Federalna Niemiec, [in:] L. Garlicki (red.), Sądownictwo administracyjne w Europie Zachodniej, Warszawa 1990.
• Zachariä, K.A., Deutsches Staats- und Bundesrecht, vol. II, Göttingen 1865.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2018.65.1.141