Na straży ordo. Hierarchiczne uporządkowanie życia społecznego w myśli wieków średnich

• Authors: Małgorzata Łuszczyńska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Porządek i hierarchia są podstawowymi elementami myśli średniowiecznej. Pozostawanie jednostki na właściwym dla niej miejscu i sumienne wywiązywanie się z przyjętych na siebie obowiązków jest zatem gwarantem porządku społecznego. Ordo zakorzenione jest w hierarchii, zasadza się bowiem na uporządkowaniu bytów w kolejności określonej stopniami (gradus) drabiny społecznej. Pozostawanie każdego na wyznaczonym mu miejscu – parafrazując słowa św. Augustyna – stanowi mediewistyczne conditio sine qua non ładu, bezpieczeństwa i spokoju społecznego. Zdaniem autorki problematyka ordo kształtuje się dwutorowo: jako gradacja stanowa uwarunkowana głównie podziałem pracy oraz jako ordo universalis, czyli porządkiem jako takim, uporządkowaniem prowadzącym wprost do hierarchii bytów stworzonych przez Boga.

EN

Order and hierarchy are the basic elements of Medieval thought. The guarantor of social order is an individual at the right place and fulfilling their duties diligently. Ordo is rooted in hierarchy and it means that individuals are put in a particular order of a social ladder expressed in grades (gradus). Everyone should stay at the right place – paraphrasing Saint Augustin – it is a Medieval conditio sine qua non of safety and social order. According to the author, the problem of ordo is formed on two tracks: a status gradation conditioned by the division of labour and as ordo universalis, which means order directly leading to an individual hierarchy created by God.

Keywords

PL

średniowiecze; hierarchia; porządek społeczny

EN

Middle Ages; hierarchy; social order

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2019
• Volume: 66
• Issue: 1

Dates

published

2019

online

2019-07-17

Contributors

author

Małgorzata Łuszczyńska

References

• Bednarski F.W., Przedmowa, [w:] Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 20, Londyn 1972.
• Brocchieri M.F.B., Intelektualista, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.
• Cassirer E., Mit państwa, Warszawa 2006.
• Chojnicka K., Nauka społeczna Kościoła katolickiego (zarys historii), Kraków 2001.
• Dubel L., Wprowadzenie, [w:] Jan z Salisbury, Policraticus albo o paplaninie dworaków i przekazach filozofów, Lublin 2008.
• Ekspansja Kościoła rzymskiego 1054–1274, red. A. Vauchez, Warszawa 2001.
• Jan z Salisbury, Policraticus albo o paplaninie dworaków i przekazach filozofów, Lublin 2008.
• Klapisch-Zuber Ch., Kobieta i rodzina, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.
• Kornatowski W., Społeczno-polityczna myśl św. Augustyna, Warszawa 1965.
• Kotarski E., Kultura medialna średniowiecza. Europa łacińska, Warszawa 2017.
• Kowalczyk S., Filozofia pokoju św. Augustyna, „Vox Patrum” 1988, z. 15.
• Kowalczyk S., Filozofia pokoju św. Tomasza z Akwinu, „Roczniki Nauk Społecznych” 1988–1989, t. 16–17.
• Krucina J., Dobro wspólne. Teoria i jej zastosowanie, Wrocław 1972.
• Kuksewicz Z., Zarys filozofii średniowiecznej, Warszawa 1979.
• Le Goff J., Człowiek średniowiecza, [w:] Człowiek średniowiecza, red. J. Le Goff, Warszawa 2000.
• Majka J., Katolicka nauka społeczna, Warszawa 1988.
• Mundy J.H., Europa średniowieczna 1150–1309, Warszawa 2001.
• Novak M., Wolne osoby i dobro wspólne, Kraków 1998.
• Piechowiak M., Tomasza z Akwinu koncepcja godności osoby ludzkiej jako podstawy prawa. Komentarz do rozdziałów 111–113 księgi III Tomasza z Akwinu Suma contra gentiles, „Poznańskie Studia Teologiczne” 2003, t. 14.
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 1991.
• Riklin A., Die beste Politische Ordnung nach Thomas von Aquin, Sankt Gallen 1991.
• Rommen H.A., Die Staatslehre des Franz Suarez JS, Gladbach1926.
• Sadowski M., Godność człowieka i dobro wspólne w papieskim nauczaniu społecznym (1878–2005), Wrocław 2010.
• Seidler G.L., Myśl polityczna średniowiecza, Kraków 1961.
• Strzeszewski C., Hierarchia dobra wspólnego a naturalna hierarchia społeczności, „Roczniki Filozoficzne KUL” 2006, z. 2.
• Sylwestrzak A., Monarchia w traktacie „O królowaniu”, [w:] Kultura i myśl polityczno-prawna. Materiały z VII Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr Doktryn Politycznych i Prawnych Jurata 28–31 maja 2008 r., red. A. Sylwestrzak, D. Szpoper, A. Machnikowska, P. Dąbrowski, Sopot 2010.
• Sylwestrzak A., Sprawiedliwość i prawo natury w filozofii Akwinaty, [w:] Moralność i władza jako kategorie myśli politycznej, red. J. Justyński, A. Madej, Warszawa 2011.
• Szczech T., Państwo i prawo w doktrynie św. Augustyna, Marcina Lutra i Jana Kalwina, Łódź 2006.
• Śpiewak P., W stronę wspólnego dobra, Warszawa 1998.
• Św. Augustyn, Państwo Boże, Kęty 1999.
• Św. Tomasz z Akwinu, De regimine principium (O królowaniu – królowi Cypru), Kraków 2006.
• Św. Tomasz z Akwinu, Suma contra gentiles (Summa Filozoficzna), Kraków 1930–1935.
• Thoma de Aquino, Contra impugnantes Dei cultum et religionem, Romae 1970.
• Thoma de Aquino, Summa Theologiae, Romae 1892.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2019.66.1.257-267