Między mitem eksperta a nadmierną pewnością siebie – o decyzjach finansowych w warunkach naturalnego eksperymentu

• Authors: Mariusz Kicia
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przeprowadzono analizę czynników, które wpływały na sposób podjęcia decyzji o dalszym sposobie gromadzenia oszczędności emerytalnych w związku z przeprowadzanymi zmianami w systemie emerytalnym w 2014 r., które można traktować jako naturalny eksperyment. Dane zgromadzono za pomocą badania ankietowego przeprowadzonego w okresie 5–19 lutego 2014 r. wśród pracowników Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. W badaniu wzięło udział 248 pracowników naukowych, administracji i technicznych, przy czym analizy oparto na 123 osobach, które w momencie badania zadeklarowały, że podjęły już decyzję o wyborze pomiędzy oszczędzaniem w wariancie dotychczasowym (ZUS i OFE) lub wyłącznie w ramach filara publicznego (ZUS). Badanie wykazało, że osoby, które korzystają z dobrowolnych instrumentów gromadzenia oszczędności emerytalnych częściej korzystały z pomocy ekspertów, ale jednocześnie deklarowały wyższą samoocenę wiedzy na temat mechanizmów rynku finansowego, przeprowadzały kalkulację własnych potrzeb emerytalnych i lepiej postrzegały swoją sytuację jako przyszłych emerytów. Mechanizmy te mogą potwierdzać występowanie efektu nadmiernej pewności siebie i efektu Duninga-Krugera w badanej grupie.

EN

In consequence of the 2014 reform of the Polish pension system, Poles were faced with a necessity of declaration regarding the way they wanted to continue saving for retirement. Although the conditions of this natural experiment were considered controversial, from the scientific point of view it was interesting to analyse how decisions were made. The article presents the results of an analysis of factors that influenced following expert’s opinions or self-reliance in that case. Based on the results of the survey provided in February 2014 among the employees of the Maria Curie-Skłodowska University it was proved that those who voluntarily saved for retirement were most likely to follow experts in making their choice but declared high self-assessment of one’s knowledge on financial market, calculation of one’s pension needs and declared positive vision of one’s retirement were more often connected with self-reliance of decision. These mechanisms seem to confirm overconfidence and the Duning-Kruger effect.

Keywords

PL

finanse behawioralne; oszczędności emerytalne; efekt Dunninga-Krugera; nadmierna pewność siebie

EN

behavioural finance; pension savings; Kruger-Duning effect; overconfidence

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H – Oeconomia
• Year: 2015
• Volume: 49
• Issue: 4

Dates

published

2015

online

2016-01-28

Contributors

author

Mariusz Kicia

References

• Alpert M., Raiffa H., A Progress Report on the Training of Probability Assessors, [w:] D. Kahneman, P. Slovic, A. Tversky (eds.), Judgment Under Uncertainty: Heuristics and Biases, Cambridge University Press, Cambridge 1982.
• Beckmann D., Menkhoff L., Will Women be Women? Analyzing the Gender Difference among Financial Experts, “KYKLOS” 2000, No. 61(3).
• Benartzi S., Thaler R.H., How Much is Investor Autonomy Worth?, “Journal of Finance” 2002, No. 57.
• Fellner G., Güth W., Maviejovsky B., Illusion of Expertise in Portfolio Decisions: an Experimental Approach, “Journal of Economic Behavior and Organization” 2004, No. 55.
• Harvey N., Fischer I., Taking Advice: Accepting Help, Improving Judgment, and Sharing Responsibility, “Organizational Behavior and Human Decision Processes” 1997, No. 7.
• Inspiracje dla oszczędzających. Raport gotowości emerytalnej Polaków opracowany przez Aegon – 2015, www.aegon.pl/Documents/aegon-pl/Badanie%20Emerytalne%20PL/2015/Raport%20gotowo%C5%9Bci%20emerytalnej.pdf [data dostępu: 30.06.2015].
• Kicia M., Decyzje i postawy w zakresie gromadzenia oszczędności emerytalnych na przykładzie pracowników UMCS w Lublinie, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2015, nr 75.
• Kruger J., Dunning D., Unskilled and Unaware of it: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments, “Journal of Personality and Social Psychology” 1999, No. 77(6).
• Moore D.A., Cain D.M., Overconfidence and Underconfidence: When and Why People Underestimate (and Overestimate) the Competition, “Organizational Behavior and Human Decision Processes” 2007, No. 103, DOI: 10.1016/j.obhdp.2006.09.002.
• Rubinstein M., Rational Markets: Yes or No? The Affirmative Case, “Financial Analysts Journal” 2001, No. 57(3).
• Schlosser T., Dunning D., Johnson K.L., Kruger J., How Unaware are the Unskilled? Empirical Tests of the “Signal Extraction” Counterexplanation for the Dunning-Kruger Effect in Self-Evaluation of Performance, “Journal of Economic Psychology” 2013, No. 39.
• Swol L.M. Van, Sniezek J., Factors Affecting the Acceptance of Expert Advice, “British Journal of Social Psychology” 2005, No. 44, DOI:10.1348/014466604X17092.
• W centrum uwagi – doświadczenia klienta w kontakcie z marką. Światowe Badanie Klientów Banków Detalicznych 2014, Ernst&Young.
• www.citibank.pl/poland/kronenberg/polish/4026_14032.htm [data dostępu: 30.06.2015].
• Yaniv I., Kleinberger E., Advice Taking in Decision Making: Egocentric Discounting and Reputation Formation, “Organizational Behavior and Human Decision Processes” 2000, No. 83.

Identifiers

DOI

10.17951/h.2015.49.4.215