Wszyscy jesteśmy Kalibanami: (post)kolonialne wizje latynoamerykańskiego podporządkowania

• Authors: Katarzyna Cholewińska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Dla Retamara wszyscy Latynoamerykanie byli w głębi duszy „Kalibanami”. Badacze ze szkoły postkolonialnej preferowali szersze spojrzenie na symboliczne znaczenie tej postaci. Analizując podejście Szekspira do kwestii języka, wiedzy, seksualności i władzy, widzimy wyraźnie, że w swojej sztuce zawarł wszystkie te kwestie, na które szkoła postkolonialna zwraca najwięcej uwagi. Badacze latynoamerykańscy mieli niewątpliwie znaczący wkład w to, jakimi torami podążyły postkolonialne interpretacje Burzy. Zafascynowani jej bohaterami i ich wzajemnymi relacjami, nieustannie próbowali odnosić fikcyjny świat Burzy do tego rzeczywistego. José Rodó i Roberto Retamar położyli na tym polu największe zasługi – pierwszy nie wiedząc, do czego doprowadzi jego twórczość, drugi zaś świadomie, w duchu rodzącej się myśli postkolonialnej.

EN

In 1900 José Rodó’s Ariel, an essay inspired by William Shakespeare’ The Tempest, was published and gained a lot of recognition among Latin American intellectuals. In 1971 Roberto Fernández Retamar disagreed with Rodó in his essay titled Caliban. In Retamar’s opinion Latin America’s symbol is not associated with spirituality and culture Ariel but Caliban, a slave who in the end turns against his master. In this context Caliban became a very interesting figure for postcolonial writers, who related him with their concept of the Other. This new way of thinking about the relationship between Tempest’s characters had a great impact on the idea of what it means to be Latin American, postcolonial and subaltern. 

Keywords

PL

Ariel; Kaliban; socjologiczna i filozoficzna myśl Ameryki Łacińskiej; José Rodó; Roberto Retamar; podporządkowanie; postkolonializm; Burza Williama Szekspira

EN

Ariel; Caliban; Latin American social and philosophical thought; José Rodó; Roberto Retamar; subalternity; postcolonialism; William Shakespeare’s The Tempest

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
• Year: 2015
• Volume: 40
• Issue: 1

Dates

published

2015

online

2016-01-18

Contributors

author

Katarzyna Cholewińska

References

• Césaire A., A Tempest. Based on Shakespeare’s “The Tempest” Adaptation of a Black Theatre, New York 1993.
• Collington P.D., Self-Discovery in Montaigne’s “Of Solitarinesse” and “King Lear”, “Comparative Drama” 2001–2002, Vol. 35, No. 3–4.
• Darío R., El triunfo de Calibán, “Revista Iberoamericana” 1998, Vol. LXIV, No. 1898.
• Eakin M.C., Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie kultur, Kraków 2009.
• Fanon F., Black Skins, White Masks, London 2008.
• Foucault M., Gry władzy, „Literatura na Świecie” 1988, nr 6.
• Gawrycki M.F., Szeptycki A., Podporządkowanie – niedorozwój – wyobcowanie. Postkolonializm a stosunki międzynarodowe, Warszawa 2011.
• Guéhenno J., Caliban parle, Paryż 1928.
• Kock L. de, Interview With Gayatri Chakravorty Spivak: New Nation Writers Conference in South Africa, “A Review of International English Literature” 1992, Vol. 23, No. 3.
• Kubiaczyk F., Nowoczesność, kolonialność i tożsamość: perspektywa latynoamerykańska, Poznań 2013.
• Lee S., A Life of William Shakespeare, London 1898.
• Loomba A., Kolonializm/postkolonializm, Poznań 2011.
• Mannoni O., Prospero and Caliban: The Psychology of Colonization, London 1990.
• Montaigne M. de, O kanibalach, [w:] Próby, t. 1, Warszawa 1985.
• Nuccetelli S., Latin American Thought: Philosophical Problems and Arguments, Cambridge 2002.
• Ponce A., Humanismo burgués y humanism proletario, Hawana 1962.
• Retamar R.F., Kaliban, [w:] Kaliban i inne eseje, Kraków 1983.
• Retamar R.F., Todo Calibán, Hawana 2000.
• Rodó J.E., Ariel, [w:] Ariel. Motivos de Proteo, Caracas 1976.
• Said E.W., Kultura i imperializm, Kraków 2009.
• Shakespeare W., Burza, [w:] Dzieła dramatyczne Williama Shakespeare'a (Szekspira): w dwunastu tomach, t. 11, Kraków 1985.
• Spivak G.C., A Critique of Postcolonial Reason, Harvard 1999.
• Spivak G.C., Czy podporządkowani mogą przemówić?, „Krytyka Polityczna” 2011, nr 24–25.
• Vaughan A.T., Vaughan V.M., Shakespeare’s Caliban: A Cultural History, Cambridge 1993.
• Wain J., The Living World of Shakespeare: a Playgoer’s Guide, London 1964.

Identifiers

DOI

10.17951/i.2015.40.1.91