Transformacje społeczne a oczekiwania przyszłościowe młodych Polaków i Ukraińców

• Authors: Katarzyna Markiewicz , Lidiya Oryshchyn
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Współczesna rzeczywistość jest niestabilna, niepewna i niespokojna. Kryzys finansowy, a w jego następstwie kryzys ekonomiczny, którego doświadczamy od pierwszej dekady XXI w., przyczynił się do wzrostu bezrobocia zwłaszcza wśród pokolenia młodych dorosłych. Pociągnęło to za sobą szereg następstw, jak odraczanie decyzji o zakładaniu rodziny czy powrót po ukończeniu studiów do „rodzinnego gniazda”. Z drugiej strony transformacje współczesnej rzeczywistości dotyczą zjawisk, które można rozpatrywać w kategoriach pozytywnych. Gwałtowny, niezwykle intensywny rozwój nowoczesnych technologii cyfrowych otwiera przed współczesnym człowiekiem granice nie tylko związane z miejscem zamieszkania czy pracy, ale również ułatwia dostęp do dóbr intelektualnych. Zasygnalizowane transformacje wpływają na funkcjonowanie młodego pokolenia, odbijają się na codziennym życiu i wpływają na oczekiwania dotyczące przyszłości. Powodują też zmiany realizacji zadań rozwojowych. Celem prezentowanych badań było przeprowadzenie charakterystyki porównawczej oczekiwań oraz nastawienia przyszłościowego młodych Polaków i Ukraińców w warunkach transformacji społecznych. W badaniach zastosowano Zmodyfikowaną Skalę Strategicznego Podejścia do Stresu, „drabinę Cantrila” oraz ankietę autorską L. Oryshchyn Wizja przyszłości. Uzyskane wyniki wskazują na wprawdzie optymistyczne, lecz zróżnicowane nastawienie wobec przyszłości obu badanych grup narodowościowych.

EN

Intensive and fast development of digital technology as well as the world financial crisis, which resulted in the collapse of economy created changes that had a serious impact upon the young generation both in their everyday activities and in planning their future life. However, the plans may depend to a considerable degree upon social and political situation of a given country. Therefore, the present study aimed at making comparison of planning and imagining their future by young Poles and Ukrainians as the two countries underwent serious transformations. The modified Social Readjustment Rating Scale, Cantril’s Ladder and The Vision of Future developed by L. Oryshchyn were administered. The obtained results reflect optimistic but differentiated attitudes towards future life in both examined groups.

Keywords

PL

transformacje społeczne; wkraczanie w dorosłość; zadania rozwojowe; oczekiwania życiowetransformacje społeczne; wkraczanie w dorosłość; zadania rozwojowe; oczekiwania życiowe

EN

social transformations; emerging adulthood; developmental tasks; expectation of life

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2016
• Volume: 29
• Issue: 1

Dates

published

2016

online

2016-12-10

Contributors

author

Katarzyna Markiewicz

author

Lidiya Oryshchyn

References

• Alm S. (2011), The Worried, the Competitive and the Indifferent – Approaches to the Future in Youth, their Structural Roots and Outcomes in Adult Life, “Futures”, 43, 5, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.futures.2011.01.012.
• Arnett J.J. (2000), Emerging Adulthood: A Theory of Development from the Late Teens through the Twenties, “American Psychologist”, 55, 5, DOI: http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469.
• Arnett J.J. (2004), Emerging Adulthood: The Winding Road from the Late Teens through the Twenties, New York: Oxford University Press.
• Arnett J.J. (2006), Emerging Adulthood in Europe: A Response to Bynner1, “Journal of Youth Studies”, 9, 1, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/13676260500523671.
• Beck U. (1986), Risikogesellschaft – Auf dem Weg in eine andere Moderne, Frankfurt am Main: Suhrkamp.
• Beck U. (1992), Risk Society, Towards a New Modernity, London: Sage Publications.
• Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Buras P. (2015), Ulrich Beck nie żyje. „Za chwilę nadejdzie katastrofa” – mówił w rozmowie z „Wyborczą”, http://wyborcza.pl/magazyn/1,125947,11699351,Za_chwile_nadejdzie_katastrofa.html (dostęp: 26.01.2015).
• Bynner J. (2005), Rethinking the Youth Phase of the Life-course: The Case for Emerging Adulthood?, “Journal of Youth Studies”, 8, 4, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/13676260500431628.
• Czapiński J. (2004), Ekonomiczne przesłanki i efekty dobrostanu psychicznego, [w:] T. Tyszka (red.), Psychologia ekonomiczna, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Czerwińska-Jasiewicz M. (1991), Psychologiczne problemy wyboru zawodu, Warszawa: WUW.
• Czerwińska-Jasiewicz M. (1996), Ocena własnych perspektyw życiowych przez młodzież w zmieniającej się sytuacji społecznej w Polsce, „Forum Psychologiczne”, 1, 1–2.
• Czerwińska-Jasiewicz M. (2005), Koncepcje młodzieży na temat własnego życia – propozycja nowego modelu badań, „Psychologia Rozwojowa”, 10 (4).
• Denscombe M. (1993), Personal Health and the Social Psychology of Risk Taking, “Health Education Research”, 8, 4, DOI: http://dx.doi.org/10.1093/her/8.4.505.
• Fishbein M., Ajzen I. (1975), Belief, Attitude, Intention and Behavior: An Introduction to Theory and Research, Reading, Menlo Park, London, Amsterdam, Don Mills, Sydney: Addison-Wesley Publishing Company.
• Geys B., Murdoch Z. (2010), Measuring the Bridging versus Bonding Nature of Social Networks: A Proposal for Integrating Existing Measures. Sociology, www.wzb.eu/sites/default/files/personen/geys.benny.328/sociology_44_3.pdf (dostęp: 01.01.2016).
• Giddens A. (1990), The Consequences of Modernity, Stanford: Stanford University Press.
• Giddens A. (1999), Risk and Responsibility, “Modern Law Review”, 61, 1, DOI: http://dx.doi.org/10.1111/1468-2230.00188.
• Giddens A. (2001), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Giddens A., Sutton P.W. (2013), Sociology, Cambridge, Malden: Polity Press.
• Harpham T., Grant E., Thomas E. (2002), Measuring Social Capital within Health Surveys: Key Issues, “Health Policy and Planning”, 17, 1, DOI: http://dx.doi.org/10.1093/heapol/17.1.106.
• Havighurst R.J. (1948), Developmental Tasks and Education, Chicago: University of Chicago Press.
• Havighurst R.J. (1953), Human Development and Education, New York: Longmans, Green.
• Heckhausen J., Dixon R.A., Baltes P.P. (1989), Gains and losses in Development throughout Adulthood as Perceived by Different Adult Age Groups, “Developmental Psychology”, 25, DOI: http://dx.doi.org/10.1037/0012-1649.25.1.109.
• Hofboll S.E. (2006), Stres, kultura i społeczność: psychologia i filozofia stresu, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Holmes T.H., Rahe R.H. (1967), The Social Readjustment Rating Scale, “Journal of Psychosomatic Research”, 11, 2, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/0022-3999(67)90010-4.
• Horley J., Lavery J.J. (1991), The Stability and Sensitivity of Subjective Well-Being Measures, “Social Indicators Research”, 24, 2, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/BF00300356.
• Kozielecki J. (2004), Społeczeństwo transgresyjne: szansa i ryzyko, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Liberska H. (1993), Perspektywy czasowe młodzieży w Polsce, „Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej”, 1.
• Liberska H. (2006), Orientacja przyszłościowa młodzieży a jej środowisko rodzinne, [w:] A. Michalska (red.), Obrazy życia rodzinnego z perspektywy interdyscyplinarnej, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Nurmi J.E. (1991), How Do Adolescents See their Future? A Review of the Development of Future Orientation and Planning, “Developmental Review”, 11, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/0273-2297(91)90002-6.
• Nuttin J. (1980), Motivation Etperspectives d’Avenir, Louvain: Press Uniyersitaires de Louvain.
• Oleś P. (2008), Człowiek w świecie, czyli o zależności od doświadczenia i kreowaniu doświadczeń, [w:] A. Zeidler-Janiszewska, R. Nycz (red.), Nowoczesność jako doświadczenie: dyscypliny – paradygmaty – dyskursy, Warszawa: Academica.
• Palich L.E., Ray Bagby D. (1995), Using Cognitive Theory to Explain Entrepreneurial Risk-Taking: Challenging Conventional Wisdom, “Journal of Business Venturing”, 10, 6, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/0883-9026(95)00082-J.
• Putnam R. (2008), Samotna gra w kręgle, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Putnam R., Goss K.A. (2002), Introduction, [w:]. R. Putnam (ed.), Democracies in Flux. The Evolution of Social Capital in Contemporary Society, Oxford: Oxford University Pres.
• Putnam R.D., Leonardi R., Nanett R.Y. (1995), Demokracja w działaniu: tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech, Kraków–Warszawa: Wydawnictwo Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Ramirez-Sanchez S., Pinkerton E. (2009), The Impact of Resource Scarcity on Bonding and Bridging Social Capital: the Case of Fishers’ Information-Sharing Networks in Loreto, BCS, Mexico, “Ecology and Society”, 14 (1), 22, www.ecologyandsociety.org/vol14/iss1/art22 (dostęp: 22.06.2012).
• Renn O. (1998), Three Decades of Risk Research: Accomplishments and New Challenges, “Journal of Risk Research”, 1, 1, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/136698798377321.
• Rosa E.A. (2010), The Logical Status of Risk: To Burnish or to Dull, “Journal of Risk Research”, 13, 3, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/13669870903484351.
• Saunders A., Strock E., Travlos N.G. (1990), Ownership Structure, Deregulation and Bank Risk Taking, “Journal of Finance”, 45, 2, DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1540-6261.1990.tb03709.x.
• Sennett R. (2006), Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie, Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.
• Snijders T.A.B., Steglich C., Schweinberger M. (2007), Modeling the Co-evolution of Networks and Behavior, [w:] K. van Montfort, H. Oud, A. Satorra (eds.), Longitudinal Models in the Behavioral and Related Sciences, Mahwah: Lawrence Erlbaum.
• Stone J., Berrington A., Falkingham J. (2011), The Changing Determinants of UK Young Adults’ Living Arrangements, “Demographic Research”, 25, 20, DOI: http://dx.doi.org/10.4054/DemRes.2011.25.20.
• Styła R. (2009), Kwestionariusz do Pomiaru Indywidualnego Kapitału Społecznego (KPIKS) – wstępna propozycja oparta na idei generatora zasobów Toma Snijdersa, „Psychologia Społeczna”,1–2.
• Sun R.C., Shek D.T. (2012), Beliefs in the Future as a Positive Youth Development Construct: A Conceptual Review, “Scientific World Journal”, www.hindawi.com/journals/tswj/2012/527038 (dostęp: 14.05.2015).
• Super D.E. (1953), A Theory of Vocational Development, “American Psychologist”, 8, DOI: http://dx.doi.org/10.1037/h0056046.
• Super D.E. (1984), Career and Life Development, [w:] D. Brown, L. Brooks (eds.), Career Choice and Development, San Francisco: Jossey-Bass.
• Tyszkowa M. (1993), Wyobrażenia młodzieży na temat własnych perspektyw życiowych a zmiany społeczno-gospodarcze w Polsce, „Kolokwia Psychologiczne”, 2.
• Voicu B. (2005), Social Capital: Bonding or Bridging Europe, [w:] B. Voicu, R. Horatiu (eds.), EU Integration Process from EAST to EAST: Civil Society and Ethnic Minorities in a Changing World. Proceedings from a Round Table for Young Social Scientists, Sibiu: Psihomedia.
• Walesa C. (1998), Podejmowanie ryzyka przez dzieci i młodzież. Badania rozwojowe, Lublin: RW KUL.
• Wawak-Sobierajska B. (1995), Proces adaptacji do zagrażających wydarzeń, [w:] I. Heszen-Niejodek (red.), Doświadczenie kryzysu – szansa rozwoju czy ryzyko zaburzeń?, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Webber R.A. (1984), Zasady zarządzania organizacjami, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
• Wethington E., Kessler R.C. (1986), Perceived Support, Received Support, and Adjustment to Stressful Life Events, “Journal of Health and Social Behavior”, 27, 1, DOI: http://dx.doi.org/10.2307/2136504.
• Yuan Y.C., Gay G. (2006), Homophily of Network Ties and Bonding and Bridging Social Capital in Computer‐Mediated Distributed Teams, “Journal of Computer‐Mediated Communication”, 11, 4, DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1083-6101.2006.00308.x.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2016.29.1.263