Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2017 | 30 | 1 |

Article title

Duchowość Słowian z perspektywy psychologii noetycznej

Content

Title variants

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Słowiańska duchowość, budząca zainteresowanie badaczy od czasów romantyzmu, przeżywa współcześnie swój ponowny rozkwit w ramach organizacji i grup mieszczących się w nurcie rodzimowierstwa słowiańskiego. Właściwe zrozumienie owej współczesnej formy duchowości wymaga zestawienia jej z pierwotnymi duchowymi przejawami kultury wczesnosłowiańskiej oraz nowożytnej kultury ludowej Europy Środkowo-Wschodniej. Podejście komparatystyczne umożliwia wskazanie bezpośrednich źródeł duchowości rodzimowierczej oraz określenie jej specyfiki zdeterminowanej cechami dystynktywnymi (wzorami kulturowymi i perspektywą czasową) doby ponowoczesności. Niniejsza praca prezentuje dawną i współczesną duchowość słowiańską w jej aspekcie poznawczym. Ukazanie wartości słowiańskiego poznania noetycznego możliwe jest dzięki psychologicznej analizie i interpretacji słowiańskich mitów i rytuałów. Przedstawione zostały również ustalenia dotyczące duchowości rodzimowierców słowiańskich na tle grupy porównawczej w ujęciu empirycznym. Prezentowana perspektywa badawcza odnosi się do założeń psychologii historyczno-kulturowej i tzw. psychologii realnej (autorska propozycja Andrzeja Pankalli).
EN
Slavic spirituality, that arouses interest of researchers since the Romantic era, is experiencing today its revival within organizations and groups located within the framework of Rodnovery (Slavic heathenism). A proper understanding of this modern form of spirituality requires a comparison with the original spiritual manifestations of early-Slavic culture and modern folk culture of Central-Eastern Europe. Comparative approach enables the identification of direct sources of Rodnovery spirituality and allows one to define its specificity determined by postmodern temporal perspective. This paper presents former and modern Slavic spirituality in its cognitive aspect. Revelation of Slavic noetic cognition value is possible through the psychological analysis and interpretation of Slavic myths and rituals. Arrangements concerning Slavic heathens’ spirituality against the comparison group in empirical terms are also featured. Presented research perspective refers to assumptions of psychological branches like cultural-historical psychology or real psychology.

Year

Volume

30

Issue

1

Physical description

Dates

published
2017
online
2017-07-11

Contributors

References

  • Antosik G. (2008), Obraz neopogaństwa słowiańskiego na łamach polskiej prasy na początku XXI w., „Państwo i Społeczeństwo”, t. 8, nr 4.
  • Antosik G. (2009), Rodzimowiercy a media na przykładzie polskiej prasy w 2008 roku, „Państwo i Społeczeństwo”, t. 9, nr 4.
  • Bardy G. (1955), Święty Augustyn, Warszawa: PAX.
  • Brysbaert M., Rastle K. (2012), Historical and Conceptual Issues in Psychology, Harlow: Pearson Prentice Hall.
  • Burris C.T. (1999), The Mysticism Scale: Research Form D (M Scale), [w:] P.C. Hill, R.W. Hood Jr. (eds.), Measures of Religiosity, Birmingham: Religious Education Press.
  • Cloninger C.R. (2004), Feeling Good. The Science of Well-Being, Oxford: Oxford University Press.
  • Dymkowski M. (2003), Wprowadzenie do psychologii historycznej, Gdańsk: GWP.
  • Fal M. (2013), Rodzimy Kościół Polski: Jako Słowianie jesteśmy u siebie, a traktuje się nas jak obywateli drugiej kategorii, http://natemat.pl/70973,rodzimy-kosciol-polski-choc-jako-slowianie-jestesmy-ze-swoja-wiara-u-siebie-traktuje-sie-nas-jak-obywateli-drugiej-kategorii (dostęp: 05.02.2016).
  • Filip M. (2015), Native Faith (not) only for Men: Gendering Extreme Right-Wing Slavic Neopaganism in Poland, “Pantheon: Religionistický Časopis. Journal for the Study of Religions”, Vol. 10(1).
  • Gierlach B. (1980), Sanktuaria słowiańskie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”.
  • Gieysztor A. (2006), Mitologia Słowian, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Gilson E. (1953), Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, Warszawa: PAX.
  • Hillman J. (2016), Re-wizja psychologii, Warszawa: Laurum.
  • Hood R.W. Jr. (1975), The construction and preliminary validation of a measure of reported mystical experience, “Journal for the Scientific Study of Religion”, No. 14, DOI: http://10.2307/1384454.
  • Hood R.W. Jr., Chen Z. (2013), Mystical, spiritual, and religious experiences, [w:] R.F. Paloutzian, C.L. Park (eds.), Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, New York–London: The Guilford Press.
  • Hood R.W. Jr., Hill P.C., Spilka B. (2009), The Psychology of Religion. An Empirical Approach, New York–London: The Guilford Press.
  • Hornowska E. (2003), Temperamentalne uwarunkowania zachowania. Badania z wykorzystaniem kwestionariusza TCI R.C. Cloningera, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
  • James W. (2012), Doświadczenie religijne, Warszawa: HACHETTE.
  • Kośnik K. (2014), Religia jako system poznawczy. Eksplanacyjna rola religii Słowian, „Humaniora. Czasopismo Internetowe”, nr 3.
  • Kośnik K. (2015a), Pomiędzy wiccą a druidyzmem. Psychologiczne studium przypadku neopoganki, [w:] R. Kordonski, O. Struk, J. Ruciński (red.), Rozwój społeczności międzynarodowej: przeszłość oraz nowe wyzwania, Lwów–Olsztyn: PAIS.
  • Kośnik K. (2015b), Tożsamość współczesnych rodzimowierców słowiańskich. Studium psychologiczne aktywności internetowej rodzimowierców w Polsce, „Przegląd Religioznawczy” nr 3(257).
  • Kośnik K. (2016), W poszukiwaniu duchowości. Studium psychologiczne współczesnych rodzimowierców słowiańskich w Polsce, Poznań: Instytut Psychologii UAM (niepublikowana praca magisterska).
  • McNamara P., Butler P.M. (2013), The neuropsychology of religious experience, [w:] R.F. Paloutzian, C.L. Park (eds.), Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. New York–London: The Guilford Press.
  • Merski R. (2013), Moje słowiańskie przebudzenie, Wrocław: Wspólnota Rodzimowierców Watra.
  • Michalski M. (2013), Dawni Słowianie w tradycji polskiej I połowy XIX w. W poszukiwaniu tożsamości wspólnotowej, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
  • Moszyński K. (2010), Kultura ludowa Słowian. Część II. Kultura duchowa, Warszawa: Zeta Ars.
  • Oman D. (2013), Defining religion and spirituality, [w:] R.F. Paloutzian, C.L. Park (eds.), Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality, New York–London: The Guilford Press.
  • Pankalla A. (2000), Psychologia mitu. Kultury tradycyjne a współczesność, Warszawa: Eneteia.
  • Pankalla A. (2014), Kultura psychologów. Wprowadzenie do psychologii (historyczno-kulturowej), Katowice: ALTERMED.
  • Pankalla A. (2015), (Trans?)religijna tożsamość naszych czasów z perspektywy psychologii realnej, [w:] A. Pankalla (red.), Homo religiosus a psychologia, Poznań: Kunke Poligrafia.
  • Pankalla A. i in. (w przygotowaniu), Psychological anthropology of the early Slavs. Re-construction of the Slavic (indigenous) psychological conception of human development founded on rites of passage in a life cycle.
  • Pełka L.J. (1987), Polska demonologia ludowa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”.
  • Stachowski R. (2010), Historia współczesnej myśli psychologicznej. Od Wundta do czasów najnowszych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
  • Strutyński M. (2014), Neopogaństwo, Kraków: WAM.
  • Strzelczyk J. (1998), Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
  • Szafrański W. (1981), Religia Słowian, [w:] C. Kunderewicz (red.), Religie Bliskiego Wschodu i dawnej Europy. Zarys dziejów, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”.
  • Szyjewski A. (2010), Religia Słowian, Kraków: WAM.
  • Tomicka J., Tomicki R. (1985), Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
  • Vedfelt O. (2001), Poziomy świadomości. Poznaj potencjał swojego umysłu, Warszawa: Eneteia.
  • Voytovych V. (2002), Ukrayins’ka mifolohiya, Kyyiv: Lybid.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_j_2017_30_1_39
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.