„Podróżą każda miłość jest”. Akceptacja metafor miłości przez kobiety w kontekście twórczości emocjonalnej – doniesienie wstępne

• Authors: Aleksandra Jasielska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Miłość jest uczuciem złożonym. Z jednej strony to doznanie pozytywne, z drugiej zaś jego konceptualizacja posiada elementy negatywne. Jedną z form leksykalnego rozumienia emocji jest model metaforyczny, który umożliwia dotarcie do pozadosłownego znaczenia emocji. Aby ustalić potoczne rozumienia miłości, zrealizowano badania z udziałem kobiet (N = 43), wykorzystując typowe (nośnik i temat obdarzone tą samą walencją emocjonalną) i nietypowe (nośnik i temat obdarzone przeciwną walencją emocjonalną) metafory miłości. Zmierzono także doświadczenie aktualnego afektu oraz twórczość emocjonalną Uzyskane dane pokazały, że bardziej preferowane są metafory typowe, niezależnie od afektu. Największą akceptacją cieszyła się metafora miłość jest podróżą. Akceptacja metafor nietypowych ma związek z twórczością emocjonalną, szczególnie w zakresie nowatorstwa emocjonalnego. Wyniki zostały poddane dyskusji w kontekście umiejętności twórców emocjonalnych do pozakonwencjonalnego rozumienia doznań emocjonalnych. Literatura wskazuje, że rozumienie „miłości jako podróży” ma negatywny wyraz emotywny. Może to potwierdzać tendencję włączania w zakres pojęcia miłości osobistych doświadczeń emocjonalnych.

EN

Love is a complex emotion. On the one hand, it is a positive experience. On the other, its conceptualization has negative elements. One of the forms of the lexical understanding of emotions is the metaphorical model that makes it possible to reach beyond the literal meaning of emotions. The study with women (N = 43) was conducted. For establishing the lay understanding of love the two types of metaphors were used: typical ones (the target and source domain had the same valence) and atypical ones (the target and source domain had opposite valence). The state affect and emotional creativity were also measured. The obtained data showed that typical metaphors are more preferred, independently of the affect. The metaphor love is a journey enjoyed the most acceptance. The acceptance of atypical metaphors is related to emotional creativity, especially in the field of emotional novelty. The results were discussed in the context of the emotional creators’ ability to nonconventional understanding emotional experience. Literature indicates that the understanding of “love as a journey” has a negative emotive expression. This may confirm the tendency to include personal emotional experiences in the scope of the concept of love.

Keywords

PL

miłość; metafora; twórczość emocjonalna; kobiety

EN

love; metaphor; emotional creativity; women

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 4

Dates

published

2018

online

2019-04-26

Contributors

author

Aleksandra Jasielska

References

• Andrzejak, I. (2016). Twórczość emocjonalna i empatia a posiadanie rodzeństwa. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Averill, J.R. (1990). Inner feelings, works of the flesh, the beast within, diseases of the mind, driving force, and putting on a show: Six metaphors of emotion and their theoretical extensions. W: D.E. Leary (ed.), Metaphors in the History of Psychology (s. 104–132). New York: Cambridge University Press.
• Averill, J.R. (1999a). Creativity in the domain of emotion. W: T. Dalgleish, M.J. Power (eds.), Handbook of Cognition and Emotion (s. 765–782). London: John Wiley & Sons.
• Averill, J.R. (1999b). Individual differences in emotional creativity: Structure and correlates. Journal of Personality, 67(2), 331–371. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-6494.00058.
• Averill, J.R. (2004). A tale of two snarks: Emotional intelligence and emotional creativity compared. Psychological Inquiry, 15(3), 228–233.
• Averill, J.R. (2011). Emotions and creativity. 12th Conference “Creativity & Innovation” (ECCI XII). Portugalia, Faro 14–17 September 2011.
• Averill, J.R., Thomas-Knowles, C. (1991). Emotional creativity. W: T. Strongman (ed.), International Review of Studies on Emotion (s. 269–299). London: John Wiley & Sons.
• Averill, J.R., Nunley, E.P. (1992). Voyages of the Heart: Living an Emotionally Creative Life. New York: Free Press.
• Bańko, M., Zygmunt, A. (2011). Czułe słówka. Słownik afektonimów. Warszawa: PWN.
• Bączek, J. (2018). Twórczość emocjonalna u kobiet po przebytej chorobie nowotworowej doświadczających wzrostu potraumatycznego. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Wydział Zamiejscowy SWPS.
• Biela, A. (1993). Psychology of Analogical Inference. Stuttgart: S. Hirzel.
• Dudek, N. (2017). Twórczość poznawcza a twórczość emocjonalna – pomiar z wykorzystaniem skal samoopisowych i testów wykonania. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Fehr, B. (2007). Ukryte teorie miłości. Prototypowe podejście do badania miłości. W: R.J. Sternberg, K. Weis (red.), Nowa psychologia miłości (s. 331–360). Taszów: Biblioteka Moderatora.
• Fuchs, G.L., Kumar, V.K., Porter, J. (2007). Emotional Creativity, Alexithymia, and Styles of Creativity. Creativity Research Journal, 19(2), 233–245. DOI: https://doi.org/10.1080/10400410701397313.
• Gawda, B. (2011). Skrypty miłości, nienawiści i lęku u osób antyspołecznych. Warszawa: Difin.
• Gawda, B. (2017). Struktura pojęć emocjonalnych. Wykorzystanie technik fluencji werbalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Gibbs, R.W. (1992). Categorization and Metaphor Understanding. Psychological Review, 99(3), 572–577. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.99.3.572.
• Glucksberg, S., Keysar, B., McGlone, M.S. (1992). Metaphor Understanding and Accessing Conceptual Schema: Reply to Gibbs (1992). Psychological Review, 99(3), 578–581. DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.99.3.578.
• Hakim-Larson, J., Parker, A., Lee, C., Goodwin, J., Voelker, S. (2006). Measuring parental meta-emotion: Psychometric properties of the emotion-related parenting styles self-test. Early Education and Development, 17(2), 229–251. DOI: https://doi.org/10.1207/s15566935eed1702_2.
• Jasielska, A. (2002). Emocje a płeć. Analiza w kontekście twórczości emocjonalnej. W: A. Hulewska, A. Jasielska, M. Ziarko (red.), Interdyscyplinarne studia nad płcią. Od polaryzacji płciowej ku depolaryzacji rodzajowej (s. 95–116). Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Jasielska, A. (2013). Charakterystyka i konsekwencje potocznego rozumienia emocji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Jasielska, A. (2015). Pozadosłowne rozumienie emocji. Poznańskie Studia Slawistyczne, (9), 255–274. DOI: https://doi.org/10.14746/pss.2015.9.15.
• Jasielska, A. (w druku). The Representation of Models of Emotion in Damien Hirst’s Works of Art. Journal of Critical Arts.
• Jaskulska, A. (2018). Związek twórczości emocjonalnej z nadawaniem znaczenia konotacyjnego domenom metafory „zielony z zazdrości”. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Kashdan, T.B., Barrett, L.F., McKnight, P.E. (2015). Unpacking emotion differentiation: Transforming unpleasant experience by perceiving distinctions in negativity. Current Directions in Psychological Science, 24(1), 10–16. DOI: https://doi.org/10.1177/0963721414550708.
• Kott, J. (2000). Miłość i inne rozkosze. Wysokie Obcasy, (56), 30–40.
• Kövecses, Z. (1986). Metaphors of Anger, Pride, and Love. A Lexical Approach to the Structure of Concepts. Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Kövecses, Z. (2000). Metaphor and Emotion: Language, Culture, and Body in Human Feeling. Cambridge: Cambridge University Press.
• Kövecses, Z. (2008). The conceptual structure of happiness. W: H. Tissari, B.A. Pessi, S. Mikko (eds.), Happiness: Cognition, Experience, Language (s. 131–143). Helsinki: Helsinki Collegium for Advanced Studies.
• Kövecses, Z. (2011). Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie. Kraków: Universitas.
• Kövecses, Z. (2013). Conceptualizing emotions. A cognitive lingusitic perspective. Wykład wygłoszony w ramach programu „Akademicki i Naukowy Poznań”, Poznań, 4.05.2013.
• Krzeszowski, T.P. (2006). Czy istnieją niemożliwe metafory? Kilka uwag o ograniczeniach metaforyzacji. W: G. Hebrajska, J. Ślósarska (red.), Kognitywizm w poetyce i stylistyce (s. 37–46). Kraków: Universitas.
• Kubiak, Ł. (2011). Foch nasz powszedni. W Drodze, (2450), 19–29.
• Lakoff, G., Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
• Lazarus, R. (1998). Uniwersalne zdarzenia poprzedzające emocje. W: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji (s. 146–153). Gdańsk: GWP.
• Leahy, R.L., Tirch, D., Napolitano, L.A. (2014). Regulacja emocji w psychoterapii. Kraków: Wydawnictwo UJ.
• Magai, C. (2008). Long-Lived Emotions. A Life Course Perspective on Emotional Development. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, L.F. Barrett (eds.), Handbook of Emotions (s. 376–392). New York: Guilford.
• Maruszewski, T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: GWP.
• Maruszewski, T., Ścigała, E. (1998). Emocje – aleksytymia – poznanie. Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
• Mikołajczuk, A. (1994). Objawy emocji gniewu utrwalone w polskich metaforach potocznych. Poradnik Językowy, (7), 20–29.
• Mikołajczuk, A. (1999). Gniew we współczesnym języku polskim. Analiza semantyczna. Warszawa: Wydawnictwo Energeia.
• Mikołajczuk, A. (2009). Obraz radości we współczesnej polszczyźnie. Warszawa: Wydawnictwo Semper.
• Mudyń, K. (1991). O przezwyciężaniu społecznych ograniczeń poznania inspirowanych językiem za pomocą operacji dokonywanych na języku. W: A. Tokarz (red.), Stymulatory i inhibitory aktywności twórczej (s. 20–32). Kraków: SAWW.
• Nęcka, E. (1992). Trening twórczość. Olsztyn: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
• Nęcka, E. (1994). TRoP… Twórcze rozwiązywanie problemów. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
• Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: Academica.
• Nowakowska-Kempna, I. (2000a). Język ciała czy ciało w umyśle, czyli o metaforyce uczuć. Język a Kultura, (14), 25–58.
• Nowakowska-Kempna, I. (2000b). Konceptualizacja uczuć w języku polskim (Cz. 2: Data). Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Obuchowski, K. (2004). Kody umysłu i emocje. Łódź: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna.
• Ogarkova, A. (2007). “Green-Eyed Monsters”: a Corpus-Based Study of Metaphoric Conceptualizations of JEALOUSY and ENVY in Modern English. Metaphoric, (13), 87–147.
• Olekszyk, J. (2007). Sposoby wyznawania miłości i mówienia o miłości (na materiale strony internetowej www.wyznania.net). Poradnik Językowy, (7), 55–65.
• Pajęcka, J. (2017). Preferowanie określonych metafor miłości w kontekście twórczości emocjonalnej przy kontroli dominującego afektu. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Połowniak-Wawrzonek, D. (2007). Metaforyka militarna w określaniu pojęć miłość i zaloty. Poradnik Językowy, (3), 46–56.
• Reber, A.S. (2000). Słownik psychologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Riegel, M., Wierzba, M., Wypych, M., Żurawski, Ł., Jednoróg, K., Grabowska, A., Marchewka, A. (2015). Nencki Affective Word List (NAWL): The cultural adaptation of the Berlin Affective Word List – Reloaded (BAWL-R). Behavior Research Methods, 47(4), 1222–1236. DOI: https://doi.org/10.3758/s13428-014-0552-1.
• Saarni, C. (1999). The Development of Emotional Competence. New York: The Guilford Press.
• Salovey, P., Detweiler-Bedell, B.T., Detweiler-Bedell, J.B., Mayer, J.D. (2008). Emotional Intelligence. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, L.F. Barrett (eds.), The Handbook of Emotions (s. 533–547). New York: The Guilford Press.
• Sierotwiński, S. (1985). Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum.
• Skrodzka, K. (2017). Kreatywność emocjonalna a szybkość rozwiązywania anagramów. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Skubalanka, T. (2007). Jeszcze o słownictwie miłosnym języka polskiego. Poradnik Językowy, (9), 3–12.
• Soroko, E. (2006). Dlaczego metafora działa? Pytanie o skuteczność terapeutyczną w świetle wiedzy o metaforze. Czasopismo Gestalt, (2), 41–60.
• Sternberg, R.J. (2001). Miłość jest opowieścią. Poznań: Rebis.
• Sternberg, R.J., Weis, K. (red.). (2007). Nowa psychologia miłości. Taszów: Biblioteka Moderatora.
• Trzebińska, E. (2008). Psychologia pozytywna. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Trzebiński, J. (1981). Twórczość a struktura pojęć. Warszawa: PWN.
• Udzik, J. (2017). Inteligencja emocjonalna i twórczość emocjonalna u kobiet w okresie późnej dorosłości uczęszczających na zajęcia na Uniwersytecie Trzeciego Wieku. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Watson, D., Clark, L.A., Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology, 54(6), 1063–1070. DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.54.6.1063.
• White, G.M. (2005). Reprezentacje znaczenia emocjonalnego: kategoria, metafora, schemat, dyskurs. W: M. Lewis, J.M. Haviland-Jones (red.), Psychologia emocji (s. 53–71). Gdańsk: GWP.
• Wierzbicka, A. (1971). Porównanie – gradacja – metafora. Pamiętnik Literacki, (62), 127–147.
• Wiśniewska, D. (2017). Związek stresu mniejszościowego i twórczości emocjonalnej u osób LGB. Niepublikowana praca magisterska. Poznań: Instytut Psychologii UAM.
• Wiśniewska-Kin, M. (2009). Miłość jest jak wiatrak, czyli o poznawczej naturze metafor dziecięcych. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Wojciszke, B. (2003). Psychologia miłości. Namiętność, intymność, zaangażowanie. Gdańsk: GWP.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.4.139-159