Polityka bez podmiotu – wittgensteinowska perspektywa w myśli politycznej

• Authors: Anna Krzynówek-Arndt
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi próbę zbadania różnych sposobów interpretowania myśli Wittgensteina i jej znaczenia dla teorii polityki. Wszelkie próby stworzenia wittgensteinowskiej filozofii i myśli politycznej krążą wokół odmiennych interpretacji jego wizji języka oraz możliwych celów i zadań filozofii. Wszystkie też jednak zasadzają się na pewnych założeniach antropologicznych w istocie niemożliwych do pogodzenia w pełni z poglądami autora Traktatu i Dociekań. Z tej racji ważne jest, by dociekając ewentualnych implikacji wittgensteinizmu dla namysłu politycznego, brać pod uwagę sposób, w jaki Wittgenstein dyskutuje kwestię podmiotowości, i sposoby mówienia o podmiotowości.

EN

The paper proposes to examine the variety of ways political theorists understand the political importance of Wittgenstein’s thought. Any analysis of Wittgensteinian political philosophy start from different understanding of this philosophy of language and possible ends of philosophical activity. However, each attempt to interpret the significance of Wittgenstein’s work to political thought anticipates or is linked to a particular conception of the self, a particular conception of the human being that is not easy to reconcile with the Wittgenstein of Tractatus and the Wittgenstein of Philosophical Investigations. For that reasons any Wittgensteinian approach to political thought should make an attention to the way Wittgenstein discusses on the self, the “I”, the way we use the word “I”.

Keywords

PL

EN

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2014
• Volume: 21
• Issue: 2

Dates

published

2014

online

2015-05-21

Contributors

author

Anna Krzynówek-Arndt

References

• Arystoteles, 2006. Polityka, przeł. L. Piotrowicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Arystoteles, 2007. Etyka Nikomachejska, przeł. D. Gromska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Cavell, S. 1999. The Claim of Reason. Wittgenstein, Skepticism, Morality and Tragedy, Oxford University Press, Oxford.
• Cavell, S. 2008. Sens późnej filozofii Wittgensteina, przeł. T. Zarębski, „Principia”, t. 50, Kraków.
• Crary, A. 2009a. Wprowadzenie, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• Crary, A. 2009b. O stosunku filozofii Wittgensteina do myśli politycznej, przeł. L. Rasiński, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• Danford, J. W. 1976. Wittgenstein and Political Philosophy. A Reexamination of the Foundations of Social Science, University of Chicago Press, Chicago.
• Diamond, C. 2009. Etyka, wyobraźnia i metoda „Traktatu” Wittgensteina, przeł. P. Mroczkiewicz, [w:] Wittgenstein – nowe spojrzenie, A. Crary, R. Read (red.), Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław.
• Gellner, E. 1984. Słowa i rzeczy czyli nie pozbawiona analizy krytyka filozofii lingwistycznej, przeł. T. Hołówka, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Glock, H.-J. 2001. Słownik Wittgensteinowski, przeł. M. Hernik, M. Szczubiałka, Wydawnictwo Spacja, Warszawa.
• Glock, H.-J. 2007. Perspectives on Wittgenstein: An Intermittently Opinionated Survey, [w:] Wittgenstein and His Interpreters, G. Kahane et al. (red.), Blackwell Publishing, Oxford.
• Gurczyńska, K. 2007. Podmiot jako byt otwarty. Problematyka podmiotowości w późnych pracach Wittgensteina, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Hacker, P. M. S. 1999. Wittgenstein on Human Nature, Phoenix, London.
• Heidegger, M. 2007. W drodze do języka, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Hutto, D. 2003. Wittgenstein and the End of Philosophy. Neither Theory Nor Therapy, Palgrave Macmillan, New York.
• Kenny, A. 2006. Wittgenstein, Blackwell Publishing, Oxford.
• Krasnodębski, Z. 1986. Rozumienie ludzkiego zachowania, Warszawa.
• Kripke, S. A. 2007. Wittgenstein o regułach i języku prywatnym, przeł. K. Posłajko i in., Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• MacIntyre, A. 1996. Dziedzictwo cnoty. Studium z teorii moralności, przeł. A. Chmielewski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Malcolm, N. 2000. Ludwig Wittgenstein: wspomnienie, przeł. M. Szczubiałka, Wydawnictwo KR, Warszawa,
• Michalski, K. 1978. Heidegger i filozofia współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Międzynarodowa Komisja Teologiczna, 2011. W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne, przeł. o. Piotr Napiwodzki OP, Warszawa.
• Monk, R. 2003. Ludwig Wittgenstein. Powinność geniusza, przeł. A. Lipszyc et al., Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Nyiri, J. C. 1982. Wittgenstein’s Later Work in relation to Conservatism, [w:] Wittgenstein and His Times, A. Kenny, B. McGuinness (red.), University of Chicago Press, Chicago. Oakeshott, M. 1999. Wieża Babel i inne eseje, przeł. A. Lipszyc i in., Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
• Pitkin, H. F. 1993. Wittgenstein and Justice, University of California Press, Berkeley.
• Renaut, A. 2001. Era jednostki. Przyczynek do historii podmiotowości, przeł. D. Leszczyński, Ossolineum, Wrocław.
• Rorty, R. 2009a. Filozofia jako polityka kulturalna, przeł. B. Baran, Czytelnik, Warszawa. Rorty, R. 2009b. Przygodność, ironia, solidarność, przeł. W. J. Popowski, Wydawnictwo W.A.B., Warszawa.
• Sandel, M. 1984. The Procedural Republic and the Unencumbered Self, „Political Theory”, Vol. 12, No. 1.
• Sluga, H. 1996. Wittgenstein on the Self, [w:] The Cambridge Companion to Wittgenstein, H. Sluga, D. Stern (red.), Cambridge University Press, Cambridge.
• Strauss, L. 1989. An Epilogue, [w:] An Introduction to Political Philosophy. ten Essays by Leo Strauss, H. Gildin (red.), Wayne State University Press, Detroit.
• Strauss, L. 1999. Czym jest filozofia polityki?, przeł. R. Piekarski, H. Leszczyński, [w:] Czym jest filozofia polityki?, R. Piekarski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Taylor, Ch. 2001. Źródła podmiotowości. Narodziny tożsamości nowoczesnej, przeł. M. Gruszczyński i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Taylor, Ch. 1985. Theories of Meaning, [w:] id., Human Agency and Language, Cambridge University Press, Cambridge.
• The Grammar of Politics. Wittgenstein and Political Philosophy, C. J. Heyes (red.), Cornell University Press, London.
• Tully, J. 2003. Notes on Natural History of Politics, [w:] The Grammar of Politics. Wittgenstein and Political Philosophy, C. J. Heyes (red.), Cornell University Press, London.
• von Wright G. H., 2000. Szkic biograficzny, [w:] N. Malcolm, Ludwig Wittgenstein: wspomnienie, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• von Wright G. H. 2000. Wittgenstein i jego czasy, przeł. M. Szczubiałka, [w:] L. Wittgenstein, Uwagi różne, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Williams, M. 2002. Wittgenstein, Mind and Meaning. Towards a social conception of mind, Routledge, London.
• Wittgenstein, L. 1998a. Niebieski i brązowy zeszyt. Szkice do „Dociekań filozoficznych”, przeł. A. Lipszyc, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Wittgenstein, L. 1998b. Uwagi o „Złotej Gałęzi” Frazera, przeł. A. Orzechowski, Instytut Kultury, Warszawa
• Wittgenstein, L. 2005. Dociekania filozoficzne, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wittgenstein, L. 1993. O pewności, przeł. M. Sady, W. Sady, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Wittgenstein, L. 1999. Kartki, przeł. S. Lisiecka, Wydawnictwo KR, Warszawa.
• Wittgenstein, L. 1997. Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Wolniewicz, B. 1997. O Traktacie, [w:] L. Wittgenstein, Tractatus logico-philosophicus, przeł. B. Wolniewicz, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2014.21.2.251