Partycypacja i inkluzja społeczna jako wymiary polityki rewitalizacji miejskiej

• Authors: Martyna Rajek-Kwiatek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule poruszono kwestię społecznego aspektu rewitalizacji, która winna być procesem złożonym, uwzględniającym w każdym z jego stadiów szeroko rozumiany współudział społeczeństwa lokalnego. Stymulowanie tego procesu w celu aktywizacji, animacji i integracji jest swoistą specyfiką odnowy miast, ale też prawem obywatelskim i procedurą obowiązującą w państwach demokratycznych. W warunkach polskich miast – mimo uchwalonej w 2015 roku Ustawy o rewitalizacji – opracowane postanowienia społecznego aspektu w dalszym ciągu budzą wiele wątpliwości. W związku z tym, przyjmując metodę analityczną, autorka rozpocznie rozważania od nakreślenia istoty procesów rewitalizacyjnych i wskazania optymalnej jej zdaniem definicji. W dalszej części przybliży zagadnienie „partycypacji społecznej”, ustosunkowując się do koncepcji local governance jako modelu popularyzującego zaufanie, społeczeństwo obywatelskie i kapitał społeczny. Wskazana zostanie też słuszność zasady włączenia społecznego jako prymatu procesów rewitalizacyjnych. Uzupełniająco zinterpretuje uwarunkowania polskiej polityki rewitalizacji miejskiej w zakresie aktywizacji społecznej, analizując jakość przepisów prawnych zawartych w Ustawie o rewitalizacji i wykorzystywanych w praktyce narzędzi. Umożliwi to zdiagnozowanie poziomu realnych działań na rzecz uspołecznienia procesów rewitalizacyjnych, jak też wytyczenia perspektywicznych zabiegów w celu udoskonalenia pożądanych rezultatów. W podsumowaniu zaś stwierdzi, iż obligatoryjne jest wypracowanie nowego kierunku polityki rewitalizacji miejskiej, której największym mankamentem w polskich realiach jest przede wszystkim stosowanie biernych metod aktywizujących oraz ograniczenie upodmiotowienia społeczności miejskich.

EN

The article discusses the issue of the social aspect of regeneration, which should be a complex process, including in each of its stages, the broadly understood participation of local society. Stimulating this process in terms of animation and integration is a peculiarity of urban regeneration, but also a civic right and a procedure valid in democratic countries. In the conditions of Polish cities, despite the revitalization act adopted in 2015, the developed provisions concerning the social aspect, still raise many doubts. Therefore, using the analytical method, the author begins considerations by outlining the essence of regeneration process and indicating its optimal definition. Then,, she introduces the issue of social participation, responding to the concept of local governance as a model popularizing trust, civil society and social capital. The rightness of the principle of social inclusion as the primacy of regeneration processes is also indicated. Additionally, there are interpreted the conditions of Polish urban regeneration policy in the field of social activation, analyzing the quality of legal provisions contained in the regeneration act and tools used in practice. This allows to diagnose the level of real actions for socializing regeneration processes, as well as setting out prospective measures to improve the desired results. In conclusion, the author states that it is obligatory to develop a new direction of urban regeneration policy, whose biggest drawback in the Polish reality is first of all the use of passive activating methods and limiting the empowerment of urban communities.

Keywords

PL

rewitalizacja, przestrzeń miejska, partycypacja, współuczestnictwo, inkluzja społeczna

EN

regeneration, urban space, participation, co-participation, social inclusion

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2020
• Volume: 27
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-06-30

Contributors

author

Martyna Rajek-Kwiatek

References

• Arnstein, S.R. 1969. A ladder of citizen participation, „Journal of the American Planning Association”, nr 35 (4), s. 216–224. DOI: https://doi.org/10.1080/01944366908977225.
• Creighton, J.L. 2005. The Public Participation Handbook. Making Better Decisions Through Citizen Involvement, Jossey-Bass A Wiley Imprint, San Francisco. Fabryka Pełna Życia, http://fabrykapelnazycia.pl/ (dostęp: 10.04.2020).
• Gierszewski, D. 2017. Znaczenie koncepcji governance w animowaniu społeczności lokalnych, „Dyskursy Młodych Andragogów”, nr 18, s. 303–314.
• Górski, A.S. 2018. Rewitalizacja – szansa czy zagrożenie dla społecznego obrazu przestrzeni?, „Metropolitan. Przegląd Naukowy”, nr 1 (9), s. 28–35.
• Hausner, J., Górniak, J., Kołdras, S., Mazur, S., Paszkowska, R. (red.). 1999. Komunikacja i partycypacja społeczna. Poradnik, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej, Kraków.
• Jadach-Sepioło, A. 2007. Gentryfikacja miast, „Problemy Rozwoju Miast”, nr 3, s. 66–79.
• Kaczmarek, S. 2015. Skuteczność procesu rewitalizacji. Uwarunkowania, mierniki, perspektywy, „Studia Miejskie”, nr 17, s. 27–35.
• Kotus, J. 2018. Partycypacja – aktywność – podmiotowość... Krok wstecz czy postęp rozwoju społeczeństwa obywatelskiego?, „Studia KPZK”, t. 183, s. 119–131.
• Krajowa Polityka Miejska 2023, https://www.miir.gov.pl/media/11579/Krajowa_Polityka_Miejska_2023.pdf (dostęp: 18.02.2019).
• Lorens, P. 2013. Równoważenie rozwoju przestrzennego miast polskich, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
• Majer, A. 2007, Wizje polityki miejskiej na przykładzie czterech polskich miast, [w:] Współczesna socjologia miasta. Wielość oglądów i kierunków badawczych dyscypliny, I. Borowik, K. Sztalt (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Majer, A. 2011. Odrodzenie miejskie, „Przegląd Socjologiczny”, vol. 60 (2–3), s. 29–46.
• Majer, A. 2014, Odrodzenie miast, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego – Wydawnictwo Naukowe
• Scholar, Łódź–Warszawa.
• Noworól, A., Noworól, K., Hałata, P. 2012. Partycypacja społeczna w zarządzaniu procesami rewitalizacji, „Problemy Rozwoju Miast”, nr 1, s. 26–39.
• Olech, A. (red.) 2012. Dyktat czy uczestnictwo? Diagnoza partycypacji publicznej, t. 1, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
• Parysek, J. 2015. Rewitalizacja miast w Polsce: wczoraj, dziś i być może jutro, „Studia Miejskie”, nr 17, s. 9–25.
• Parysek, J. 2016a. O najbliższej przyszłości rewitalizacji w Polsce: pragmatycznie i prognostycznie, „Problemy Rozwoju Miast”, nr 4, s. 5–17.
• Parysek, J. 2016b. Rewitalizacja jako problem i zadanie własne polskich samorządów lokalnych, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna”, nr 33, s. 16–35.
• Przywojska, J. 2016. Rewitalizacja miast. Aspekt społeczny, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miast. Informacja o wynikach kontroli, https://www.nik.gov.pl/plik/id,11869,vp,14240.pdf (dostęp: 24.02.2019).
• Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014–2020. Długofalowa Polityka Senioralna w Polsce na lata 2014–2020 w zarysie, https://das.mpips.gov.pl/source/Dlugofalowa%20Polityka%20Senioralna%20w%20Polsce%20na%20lata%202014-2020%20w%20zarysie.pdf (dostęp: 22.02.2019).
• Siemiński, W. 2007. Cele i zasady partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym – przegląd literatury, „Człowiek i Środowisko”, nr 31 (1–2), s. 37–59.
• Siemiński, W., Topczewska, T. 2009. Rewitalizacja miast w Polsce przy wsparciu funduszami UE w latach 2004–2008, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Sowada, T., Kotus, J. 2015, Rola stowarzyszeń lokalnych w procesie partycypacji społecznej w zarządzaniu miastem. Przykład Poznania, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Stawasz, D. 2017, Odnowa miasta poprzez rewitalizację, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 477, s. 253–261.
• United Nations, Economic and Social Commission for Asia and the Pacific, What is Good Governance?, https://www.unescap.org/sites/default/files/good-governance.pdf (dostęp: 20.02.2019).
• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, Dz.U. 2003 nr 96 poz. 873.
• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003 nr 80 poz.
• 717.
• Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, Dz.U. 2015 poz. 1777.
• Wódz, K. 2011. Organizacja pracy ze społecznością lokalną jako instrument rewitalizacji społecznej, [w:] Rewitalizacja społeczna: od aktywizacji do rozwoju lokalnego, B. Skrzypczak, W. Łukowski (red.), Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2020.27.1.111-129