Idea sekularyzmu w polskiej kampanii parlamentarnej 2019 roku

• Authors: Rafał Leśniczak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ocena stopnia obecności idei sekularyzmu w programach wyborczych głównych partii politycznych startujących w polskich wyborach parlamentarnych 2019 roku. W artykule przyjęto rozumienie tzw. sekularyzmu politycznego i odniesiono je do instytucji Kościoła rzymskokatolickiego ze względu na kontekst badań, a także na fakt, że katolicy stanowią dominującą część społeczeństwa polskiego i ze względu na doniosłe znaczenie społeczno-polityczne Kościoła katolickiego w Polsce.Materiał badawczy stanowiły programy wyborcze partyjnych komitetów wyborczych, jak również przemówienia ich liderów politycznych wygłoszone podczas głównych wyborczych konwencji programowych.Artykuł zwiększa wartość poznawczą zagadnienia komunikowania politycznego dotyczącego idei sekularyzmu w okresie kampanii parlamentarnej 2019 r. Badania dowiodły, że religia stała się istotnym czynnikiem dyskursu politycznego w czasie kampanii parlamentarnej w Polsce w 2019 r. Temat dotyczący roli instytucji Kościoła katolickiego w sferze publicznej był jednak podjęty jedynie przez Prawo i Sprawiedliwość oraz Lewicę. Odnotowano wyrazistą dychotomiczność poglądów tychże komitetów wyborczych. PiS wypowiedział się przeciw idei sekularyzmu, zaś Lewica tę ideę wsparła. Konfederacja, PSL oraz KW Koalicja Obywatelska przemilczały w programach wyborczych kwestię idei państwa świeckiego.

EN

The purpose of the article is to assess the degree of presence of the idea of secularism in the election programs of the main political parties participating in the Polish parliamentary elections in 2019. The article adopts the understanding of the so-called political secularism which was referred to the institution of the Roman Catholic Church due to the context of research, as well as the fact that Catholics constitute the dominant part of Polish society and because of the major socio-political importance of the Catholic Church in Poland. The research material were the electoral programs of party election committees, as well as the speeches of their political leaders delivered during the main electoral program conventions. The article increases the cognitive value of the issue of political communication regarding the idea of secularism during the parliamentary campaign of 2019. Research has shown that religion has become an important factor in political discourse during the parliamentary campaign in Poland in 2019. The topic about the role of the Catholic Church institutions in the public sphere was, however, taken up only through Law and Justice and the Left. A clear polarization of views of these election committees was noted. Law and Justice spoke out against the idea of secularism, while the Left supported this idea. The Confederation, Polish People’s Party and Civic Coalition remained silent in the election programs about the idea of a secular state.

Keywords

PL

sekularyzm, wybory, Kościół katolicki, polityka

EN

secularism, elections, Catholic Church, politics

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2020
• Volume: 27
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-06-30

Contributors

author

Rafał Leśniczak

References

• Barnat, D. 2017. Sekularyzm polityczny a spór o przekonania sumienia, „Roczniki Filozoficzne”, nr 4, s. 293–323. DOI: https://doi.org/10.18290/rf.2017.65.4-14.
• Boguszewski, R. 2018. Religijność Polaków i ocena sytuacji Kościoła katolickiego. Komunikat z badań CBOS, nr 147, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_147_18.PDF (dostęp: 20.04.2020).
• Boczkowski, A., Kaźmierska, K., Konecki, K., Matuchniak-Mystkowska, A., Sikora, J. 2017. O roli Akademii, Kościoła katolickiego i języku debaty publicznej, „Władza Sądzenia”, nr 13, s. 9–21.
• Casanova, J. 2009. Are we still secular? Exploration on the Secular and the Post-Secular, [w:] Postsecular Society, P. Nynäs, M. Lassander, T. Utriainen (red.), Taylor & Francis, New Brunswick–London, s. 27–46.
• Fazio, M. 2016. Storia delle idee contemporanee. Una lettura del processo di secolarizzazione, EDUSC, Roma.
• Garlicki, J. 2010. Komunikowanie polityczne – od kampanii wyborczej do kampanii permanentnej, „Studia Politologiczne”, nr 16, s. 26–45.
• Głuszek-Szafraniec, D. 2017. Nauczanie religii w szkole w Polsce – analiza wybranych debat medialnych, „Politeja. Pismo Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego”, nr 46 (2), s. 65–282. DOI: https://doi.org/10.12.797.Politeja.14.2017.46.11.
• Gmitruk, J. 2016. Źródła wiecznego trwania: państwo, Kościół, kultura, wieś, „Niepodległość i Pamięć”, nr 23 (1), s. 39–77.
• Hall, A. 2017. Rzeczy (nie)pospolite: Kościół wobec państwa PiS, „Więź”, nr 668 (8), s. 9–93.
• KW Konfederacja Wolność i Niepodległość, Polska dla Ciebie. Piątka Konfederacji. Program Konfederacji Wolność i N iepodległość, https://konfederacja.net/wp-content/uploads/2019/09/KONF EDERAC JAProgram-
• Wyborczy-Polska-dla-Ciebie.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• KW Polskie Stronnictwo Ludowe, Łączymy Polaków. Program wyborczy 2019, https://www.psl.pl/wpcontent/uploads/2019/09/PROGRAM_PSL_2019.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• KW Prawo i Sprawiedliwość, 2019 Program Prawa i Sprawiedliwości. Polski model państwa dobrobytu, http://pis.org.pl/materialy-do-pobrania (dostęp: 20.04.2020).
• KW Sojusz Lewicy Demokratycznej, Polska jutra. Główne postulaty lewicy, https://lewica2019.pl/images/media/Program_Lewicy.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• Koalicyjny KW Koalicja Obywatelska PO .N IPL Zieloni, Twoja Polska. Program Koalicji Obywatelskiej, https://koalicjaobywatelska.pl/files/Twoja-Polska-Program-Koalicji-Obywatelskiej.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• Kolenda-Zaleska, K. 2019. Polacy zostali zmuszeni do życia w państwie należącym do jednego człowieka, https://fakty.tvn24.pl/ogladaj-online,60/wybory-parlamentarne-2019-konwencja-wyborcza-koalicji-obywatelskiej,975168.html (dostęp: 20.04.2020).
• Kotulewicz, K. 2014. Koncepcje ustroju politycznego i ekonomiczno-społecznego Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 1989–2011, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 926.02, s. 21–36. DOI: https://doi.org/10.15678/ZN UEK.2014.0926.0202.
• Kowalczyk, K. 2015. Stanowiska polskich partii politycznych wobec religii i Kościoła. Propozycja typologii, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, nr 15, s. 156–189.
• Kubica, E. 2019. „Kler” z rekordem przychodów w polskich kinach, http://boxoffice-bozg.pl/kler-zrekordem-przychodow-w-polskich-kinach/ (dostęp: 20.04.2020).
• Leśniczak, R. 2017. Komunikowanie polityczne Konferencji Episkopatu Polski po zakończonych wyborach prezydenckich 2015 r. Priming i framing – analiza tygodników opinii „Newsweek Polska” i „Polityka”, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio K – Politologia”, nr 24.2,
• s. 257–277. DOI: https://doi.org/10.17951/k.2017.24.2.257.
• Leśniczak, R. 2019. Kategoria negatywizmu a wizerunek prasowy Kościoła katolickiego w kontekście premiery filmu Wojciecha Smarzowskiego „Kler”. Studium medioznawcze polskich tygodników opinii, „Łódzkie Studia Teologiczne”, nr 28.2, s. 153–172.
• Leśniczak, R. 2019. Wizerunek zgromadzeń zakonnych w prasie polskiej (2013–2016), Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa.
• Leśniczak, R. 2020. Personalizacja wizerunku medialnego instytucjonalnego Kościoła katolickiego w kontekście nadużyć niektórych duchownych wobec nieletnich. Analiza polskich tygodników opinii (2018–2019), „Studia Medioznawcze”, nr 81(2), s. 554–568. DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.2.170.
• Mariański, J. 2010. Zmieniająca się przynależność do Kościoła katolickiego w Polsce wyzwaniem dla duszpasterstwa, [w:] Laikat i duchowieństwo w Kościele katolickim w Polsce, J. Baniak (red.), Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych UAM, Poznań, s. 19–46.
• Mariański, J. 2017. Sekularyzacja jako megatrend społeczno-kulturowy, „Intercultural Relations”, nr 1.1, s. 231–257. DOI: https://doi.org/10.12797/RM.01.2017.01.12.
• Mariański, J. 2018. Kościół katolicki w okresie przemian, „Sociológia a SpoločnoSť”, nr 3.1, s. 19–36.
• Mazanka, P. 2014. Refleksje o filozoficznych źródłach sekularyzacji i sekularyzmu, „Studia Nauk Teologicznych”, nr 9, s. 55–83.
• Niewęgłowski, J. 2004. Rodzina podstawowym środowiskiem wychowawczym. Perspektywa chrześcijańska, „Seminare. Poszukiwania Naukowe”, nr 20, 3, s. 99–410.
• Nosowski, Z. 2015. Nowy sojusz ołtarza z tronem?, „Więź”, nr 662.58, s. 129–139.
• Pacewicz, P. 2019. Koalicja Europejska nie nadąża za elektoratem. Jej wyborcy mają dość ingerencji Kościoła [Sondaże], https://oko.press/koalicja-europejska-nie-nadaza-za-elektoratem-jej-wyborcymaja-dosc-ingerencji-kosciola-sondaze/ (dostęp: 20.04.2020).
• Państwowa Komisja Wyborcza. Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej 2019, Wyniki wyborów 2019 do Sejmu RP, https://wybory.gov.pl/sejmsenat2019/pl/wyniki/sejm/pl (dostęp: 20.04.2020).
• PAP. 2019. Zandberg: Polska musi zadbać o zwykłych ludzi – taką Polskę zbuduje lewica, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-08-24/kwasniewski-wspolna-lista-lewicy-daje-nadzieje-na-lepszapolske/ (dostęp: 20.04.2020).
• PAP, TVN24. 2019. Kaczyński: naszym celem jest budowa polskiej wersji państwa dobrobytu, https:// www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/jaroslaw-kaczynski-na-konwencji-programowej-w-lubliniewybory-parlamentarne-2019,967602.html (dostęp: 20.04.2020).
• PAP, TVN24, Kosiniak-Kamysz: Nie jesteśmy anty-PiS, ani anty-opozycją. Jesteśmy za silną Polską, https://www.tvn24.pl/wiadomosci-z-kraju,3/wybory-parlamentarne-2019-konwencja-psl-koalicjipolskiej,961823.html (dostęp: 20.04.2020).
• Polsat News. 2019. Największa w historii obniżka podatków i „obrona przed LGBT”. Konfederacja przedstawiła program, https://www.wprost.pl/wybory-parlamentarne-2019/10252832/najwieksza-w-historiiobnizka-podatkow-i-obrona-przed-lgbt-konfederacja-przedstawila-program.html (dostęp: 20.04.2020).
• Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 sierpnia 2019 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, 6.08.2019, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190001506/O/D20191506.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• Ribberink, E. 2017. “There is probably no God”. A quantitative study of anti-religiosity in Western Europe (doctoral dissertation), KE Leuven, https://www.researchgate.net/profile/Egbert_Ribberink/
• publication/321051213_There_is_probably_no_God'_A_quantitative_analysis_of_anti-religiosity_in_Western_Europe/links/5a0ac74ca6fdcc2736decc41/There-is-probably-no-God-A-quantitativeanalysis-of-anti-religiosity-in-Western-Europe.pdf (dostęp: 20.04.2020).
• Ruffini, F. 1991. La libertà religiosa: storia dell'idea, Feltrinelli Editore, Milano.
• Stachurska, A. 2019. Kolejna partia ujawnia „jedynki”. Konwencja PSL w Płocku, http://petronews.pl/kolejna-partia-ujawnia-jedynki-konwencja-psl-w-plocku/ (dostęp: 20.04.2020).
• Skórzyński, J. 2019. Atak na Marsz Równości w Białymstoku. Kronika Skórzyńskiego (20–26 lipca 2019),
• https://oko.press/atak-na-marsz-rownosci-w-bialymstoku-kronika-skorzynskiego-20-26-lipca-2019/ (dostęp: 20.04.2020).
• Sztompka, P. 2012. Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
• Szymanek, J. 2012. Konstytucjonalizacja rozdziału państwa i kościoła: uwagi prawnoporównawcze, „Studia Politologiczne”, nr 23, s. 23–78.
• Tan, S.-H. 2017. Secular Ethics, East and West, [w:] The Oxford Handbook of Secularism, P. Zuckerman, J. Shook (red.), Oxford University Press, Oxford, s. 683.
• tokfm.pl. 2019. Pół roku od premiery „Tylko nie mów nikomu”. Sekielski: To dobry czas, by zapytać polityków, co zrobili w tej sprawie, http://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103085,25455771,pol-roku-odpremiery-tylko-nie-mow-nikomu-sekielski-to-dobry.html (dostęp: 20.04.2020).
• Węgrzecki, J. 2018. Wolność religii w zamyśle autorów Konstytucji RP z 1997 roku, „Horyzonty Polityki”, nr 9.28, s. 29–42.
• Zaretti, A. 2003. Religione e modernità in Max Weber: per un'analisi comparata dei sistemi sociali, Franco Angeli,
• Milano.
• Zuber, M. 2017. Partia Prawo i Sprawiedliwość jako reprezentacja polityczna światopoglądu tradycjonalistycznego we współczesnej Polsce, „Наукові записки Національного університету Острозька академія”, Серія: Культурологія, nr 18, s. 153–160.
• Żmuda, R. 1983. Stosunek polskich stronnictw ludowych do Kościoła w latach 1918–1926, „Chrześcijanin w Świecie”, nr 15, s. 21–48.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2020.27.1.171-189