Wpływ wahabizmu na pozycję społeczno-polityczną Arabii Saudyjskiej

• Authors: Michał Harkot
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest określenie roli wahabizmu dla współczesnej pozycji Arabii Saudyjskiej w wymiarach społecznym oraz politycznym. W związku z powyższym, weryfikacji poddano trzy hipotezy badawcze. Pierwsza z nich zakłada, że słabnąca pozycja Imperium Osmańskiego na przełomie XIX i XX wieku oraz sojusz z rodziną Saudów były głównymi elementami, które wpłynęły na rozwój ruchu wahabickiego w A rabii Saudyjskiej. Po drugie, w wyniku bliskich powiązań z rodziną Saudów, ruch wahabicki odgrywa współcześnie decydującą rolę w kreowaniu społeczno-politycznej pozycji Arabii Saudyjskiej. Po trzecie, wahabizm wspiera rozwój organizacji terrorystycznych o charakterze salafickim z powodu bliskości religijno-politycznej.Główny wniosek niniejszej pracy zawiera się w stwierdzeniu, że ruch wahabistyczny odgrywa decydującą rolę w kreowaniu życia społecznego Arabii Saudyjskiej oraz dąży do religijnej ekspansji w regionie Bliskiego Wschodu, między innymi za pośrednictwem powiązań z salafickimi organizacjami terrorystycznymi. W artykule przedstawiono ponadto genezę wahabizmu oraz główne założenia doktrynalne. Chcąc zilustrować wykorzystany warsztat metodologiczny, należy wymienić metodę case study, za pomocą której scharakteryzowano powiązania arabskiego wahabizmu z salafickimi organizacjami terrorystycznymi (w odniesieniu do Al-Kaidy oraz Państwa Islamskiego). W celu właściwego przedstawienia wpływu wahabizmu na pozycję społeczno-polityczną Arabii Saudyjskiej, w pracy wykorzystano też założenia wywodzące się z nurtu realizmu neoklasycznego.

EN

The aim of the paper is to analyze the role of the Wahhabism for the contemporary position of Saudi Arabia in the social and political dimension. In connection with the above, three research hypotheses will be verified in this paper. The first assumes that the weakening position of the Ottoman Empire at the turn of the 19th and 20th century, and the alliance with the Saud family were the main elements that influenced the development of the Wahhabi movement in Saudi Arabia. Secondly, as a result of close links with the Saudi family, the Wahhabi movement today plays a decisive role in creating the socio-political position of Saudi Arabia. Thirdly, Wahhabism supports the development of Salafi terrorist organizations because of their religious and political proximity.The main conclusion can be summarized in the statement that the Wahhabi movement plays a key role in creating the social life of Saudi Arabia and seeks religious expansion in the Middle East, including through connections with Salafi terrorist organizations. The article also presents the genesis of Wahhabism and its doctrinal principles.To present the methodological workshop used in this paper, we should point to the case study method, by which the links between Arab Wahhabism and Salafi terrorist organizations have been characterized (in relation to Al-Qaeda and Islamic State). In order to proper illustrate the impact of Wahhabism on the socio-political position of Saudi Arabia, premises derived from the current of neoclassical realism have been presented.

Keywords

PL

wahabizm, Arabia Saudyjska, terroryzm, islam

EN

Wahhabism, Saudi Arabia, terrorism, Islam

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio K – Politologia
• Year: 2020
• Volume: 27
• Issue: 1

Dates

published

2020

online

2020-06-30

Contributors

author

Michał Harkot

References

• Al-Rasheed, M. 2011. Historia Arabii Saudyjskiej, Książka i Wiedza, Warszawa.
• Atwan, A.B. 2015. Islamic State. The Digital Caliphate, Saqi Books, London.
• Bakalarz, A. 2007. Próby reform politycznych w Arabii Saudyjskiej a opozycja ze strony islamistów, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 3, s. 9–28.
• Blanchard, C.M. 2008. The Islamic Traditions of Wahhabism and Salafiya, https://fas.org/sgp/crs/misc/RS21695.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Brataniec, K. 2009. Zachód i islam. Dylematy relacji, Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne, Kraków.
• Bunzel, C. 2016. From Paper State to Caliphate: The Ideology of the Islamic State, „Analysis Paper”, nr 19, https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/The-ideology-of-the-Islamic-State.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Bunzel, C. 2016. The Kingdom and the Caliphate. Duel of the Islamic States, Carnegie Endowment for International Peace, Washington.
• Czaputowicz, J. 2014. Mapa współczesnego realizmu: realizm klasyczny, neorealizm, realizm neoklasyczny, [w:] Teorie realizmu w nauce o stosunkach międzynarodowych. Założenia i zastosowania badawcze, E. Haliżak, J. Czaputowicz (red.), Wydawnictwo Rambler, Warszawa.
• Darwich, M. 2014. The Ontological (In)security of Similarity: Wahhabism versus Islamism in Saudi Foreign Policy, „GIGA Working Papers”, nr 263, https://www.giga-hamburg.de/de/system/files/publications/wp-263-online.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Delong-Bas, N.J. 2004. Wahhabi Islam: From Revival and Reform to Global Jihad, Oxford University Press, New York.
• Dorsey, J.M. 2016. Saudi Arabia And Iran: The Battle For Hegemony That The Kingdom Cannot Win, „Przegląd Strategiczny”, nr 9, s. 357–373. DOI: https://doi.org/10.14746/ps.2016.1.25.
• Fryzeł, T. 1974. Panarabizm. Źródła i rozwój idei, Wydawnictwo „Nauka dla Wszystkich”, Kraków.
• Grabowski, W. 2013. Fundamentalizm muzułmański na Bliskim Wschodzie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Imach, M. 2015. Problemy religijne Arabii Saudyjskiej, „Teologia i Człowiek”, vol. 32, s. 173–197. DOI: http://dx.doi.org/10.12775/TiCz.2015.027.
• Jamsheer, H.A. 2014. Państwo i społeczeństwo w świecie arabskim: Niepowodzenie wzorców nacjonalistycznego i islamistycznego, [w:] Bliski Wschód w XXI wieku. Polityka – Społeczeństwo – Zmiana, J. Marszałek-Kawa, J. Piechowiak-Lamparska (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Kaczmarski, M. 2015. Realizm neoklasyczny, [w:] Teorie i podejścia badawcze w nauce o stosunkach międzynarodowych, R. Zięba, S. Bieleń, J. Zając (red.), Wydział Dziennikarstwa i N auk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Kepel, G. 2003. Święta wojna. Ekspansja i upadek fundamentalizmu muzułmańskiego, Wydawnictwo
• Akademickie DIA LOG, Warszawa.
• Kobzarska-Bar, B. 2014. Fundamentalizm religijny muzułmańskich organizacji terrorystycznych a stan
• zagrożenia w Europie, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, nr 8/1, s. 167–182. DOI: http://dx.doi.org/10.34862/rbm.2014.1.13.
• Kosta, R.A. 2013. Konflikty – kolonializm – fundamentalizm w przestrzeni bliskowschodniej, Wydawnictwo ECE, Toruń.
• Małachowski, G.Ł. 2012. Następstwo tronu w Królestwie Arabii Saudyjskiej, [w:] Zmiany polityczne w państwach arabskich. Wybrane zagadnienia ustrojowe, A. Rothert, J. Szymanek, A. Zięba (red.), Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
• Marchand, S. 2004. Arabia Saudyjska. Zagrożenie, Wydawnictwo Akademickie DIA LOG, Warszawa.
• McDowall, A. 2015. Inside the Saudi prison that’s home to new wave of jihadis, „Reuters” 06.07.2015, http://www.reuters.com/article/us-saudi-security-prison-idUSKCN0PG1CO20150706 (dostęp: 18.12.2016).
• Michalik, D. 2014. Potencjały państw zaangażowanych w konflikt syryjski w początkach kryzysu, [w:] Fale Tunisami. Kontestacja arabska w latach 2010–2013, R. Potocki, M. Piskorski, W. Hładkiewicz (red.), Europejskie Centrum Analiz Geopolitycznych, Warszawa.
• Moniquet, C. 2013. The Involvement Of Salafism/Wahhabism In The Support And Supply Of Arms To Rebel Groups Around The World, Publications Office, Brussels.
• Moussalli, A. 2009. Wahhabism, Salafism and Islamism: Who Is The Enemy?, Beirut, http://conflictsforum.org/briefings/Wahhabism-Salafism-and-Islamism.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Saudi Publications on Hate Ideology Invade American Mosques, 2005, https://freedomhouse.org/sites/default/files/inline_images/Saudi%20Publications%20on%20Hate%20Ideology%20Invade%20American%20Mosques.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Schanzer, J., Miller, S. 2012. Facebook Fatwa. Saudi Clerics, Wahhabi Islam and Social Media, FDD Press, Washington.
• Scott, P.D. 2017. The American Deep State. Big Money, Big Oil, And The Struggle For U.S. Democracy, Rowman & Littlefield, Lanham–Boulder–New York–London.
• Sindi, A.M. 2004. Britain and the Rise of Wahhabism and the House of Saud, „Kana’an Electronic Bulletin”, nr 4/361, s. 1–9.
• Sozek, J. 2005. Osama bin Laden’s Global Islamism and Wahhabi Islam, „McGill Journal of Middle East Studies”, nr 8, https://www.mcgill.ca/mes/files/mes/MJMESSozek.pdf (dostęp: 18.12.2016).
• Waterman, D. 2014. Saudi Wahhabi Imperialism in Pakistan: History, Legacy, Contemporary Representations and Debates, „Societal Studies”, nr 6/2, s. 242–258. DOI: https://doi.org/10.13165/SMS-14-6-2-02.
• Zdanowski, J. 2004. Arabia Saudyjska, Wydawnictwo Naukowe ASKON, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/k.2020.27.1.97-110