Pawła Florenskiego sympatie i antypatie filozoficzne

• Authors: Justyna Kroczak
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The paper is an attempt to present Pavel Florensky’s philosophical inspirations and criticism as well as their influences on his own philosophy. The issue appears to be a thorny one as attested to by among others German researcher Micheal Hagemeister whose article is quoted and discussed at length. The ambiguity of Florensky’s outlook and his intellectual constructs, their both “genius” and “inhuman” character – as construed by some researchers and interpreters – seems to be the result of his Platonic and Eastern Orthodox inspirations as well as of criticism of Kantianism. To Florensky, Kantianism personifies Western rationalism, which in turn is absolutely antithetical to the so-called Russian soul. 

DE

Der Artikel bildet einen Versuch, die Inspirationsquellen und die Inhalte der philosophischen Kritik bei Pawel Florenski sowie ihren Einfluss auf die Entwicklung seiner eigenen Philosophie aufzuzeigen. Das Thema ist kontrovers, wovon u. a. der Artikel des deutschen Forschers Michael Hagemeister zeugt, auf den ich mich beziehe. Die Zweideutigkeit der intellektuellen Konstruktionen von Florenski, ihre „Genialität“ und zugleich „Unmenschlichkeit“ (laut einigen Forschern und Kritikern), ergibt sich, wie es scheint, aus der Inspiration des Platonismus und der – eigentümlich verstandenen –Orthodoxie sowie aus der Kritik des Kantianismus, der für den Philosophen den westeuropäischen Rationalismus verkörperte, der der russischen Seele fremd sei.

PL

Artykuł jest próbą wskazania źródeł inspiracji i treści krytyki filozoficznej rosyjskiego myśliciela Pawła Florenskiego oraz ich wpływu na kształtowanie się jego własnej filozofii. Stanowi to temat nieco kontrowersyjny, o czym świadczy m.in. przywoływany przeze mnie artykuł, jaki napisał niemiecki badacz Michael Hagemeister. Dwuznaczność konstrukcji intelektualnych Florenskiego, ich „genialność” a zarazem „nieludzkość” (według opinii niektórych badaczy i krytyków), jak się wydaje, wynika z inspiracji platonizmem i prawosławiem (swoiście rozumianym) oraz krytyki kantyzmuuosabiającego racjonalizm zachodnioeuropejski (według filozofa przeciwstawny duszy rosyjskiej).

Keywords

EN

Pavel Florensky; Kant; Hagemeister; Seraphion Mashkin; symbol; Plato

DE

Pawel Florenski; Kant; Hagemeister; Seraphion; Maszkin; Symbol

PL

Paweł Florenski; Kant; Hagemeister; Serapion Maszkin; symbol; Platon

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2013
• Issue: 7

Dates

published

2013

online

2015-07-07

Contributors

author

Justyna Kroczak

References

• Achutin A. W., Sofija i czort (Kant pered licom russkoj religioznoj metafiziki), „Woprosy Filosofii” 1990, nr 1.
• Archimandrit Innokentij, O tworczeskom puti swiaszczennika Pawła Fłorenskogo, „Żurnał Moskowskoj Patriarchii” 1982, nr 4.
• Bierdiajew N. A., Wozrożdenie prawosławija, [w:] tenże, Mutnye liki. Tipy religioznoj mysli w Rossii, Kanon, Moskwa 2004.
• Bułgakow S. M., Swiaszczennik o. Paweł Fłorenskij, [w:] tenże, Soczinienija w dwuch tomach, t. 1, Nauka, Moskwa 1993.
• Dobieszewski J., Tendencja neoplatońska w filozofii rosyjskiej, [w:] Granice Europy, granice filozofii, red. W. Rydzewski, L. Augustyn, Wydawnicto UJ, Kraków 2007.
• Evdokimov P., Poznanie Boga w tradycji wschodniej. Patrystyka, liturgia, ikonografia, tłum. A. Liduchowska, Wydawnictwo M, Kraków 1996.
• Florenskij segodnia: tri toczki zrenija, „Woprosy Filosofii” 1997, nr 5.
• Fłorenskij P. A., Filosofija kul’ta (opyt prawosławnoj antropodicei), Mysl’, Moskwa 2004.
• Fłorenskij P. A., Mnimosti w geometrii, URSS, Moskwa 2004.
• Fłorenskij P. A., Detjam moim. Wospominanija proszłych dniej, [w:] tenże, Imiena, Eksmo Press, Moskwa 2008.
• Fłorenskij P. A., Dogmat i dogmatika, [w:] tenże, Soczinienija w czetyrech tomach, t. 1, Mysl’, Moskwa 1994.
• Achutin A. W., Sofija i czort (Kant pered licom russkoj religioznoj metafiziki), „Woprosy Filosofii” 1990, nr 1.
• Archimandrit Innokentij, O tworczeskom puti swiaszczennika Pawła Fłorenskogo, „Żurnał Moskowskoj Patriarchii” 1982, nr 4.
• Bierdiajew N. A., Wozrożdenie prawosławija, [w:] tenże, Mutnye liki. Tipy religioznoj mysli w Rossii, Kanon, Moskwa 2004.
• Bułgakow S. M., Swiaszczennik o. Paweł Fłorenskij, [w:] tenże, Soczinienija w dwuch tomach, t. 1, Nauka, Moskwa 1993.
• Dobieszewski J., Tendencja neoplatońska w filozofii rosyjskiej, [w:] Granice Europy, granice filozofii, red. W. Rydzewski, L. Augustyn, Wydawnicto UJ, Kraków 2007.
• Evdokimov P., Poznanie Boga w tradycji wschodniej. Patrystyka, liturgia, ikonografia, tłum. A. Liduchowska, Wydawnictwo M, Kraków 1996.
• Florenskij segodnia: tri toczki zrenija, „Woprosy Filosofii” 1997, nr 5.
• Fłorenskij P. A., Filosofija kul’ta (opyt prawosławnoj antropodicei), Mysl’, Moskwa 2004.
• Fłorenskij P. A., Mnimosti w geometrii, URSS, Moskwa 2004.
• Fłorenskij P. A., Detjam moim. Wospominanija proszłych dniej, [w:] tenże, Imiena, Eksmo Press, Moskwa 2008.
• Fłorenskij P. A., Dogmat i dogmatika, [w:] tenże, Soczinienija w czetyrech tomach, t. 1, Mysl’, Moskwa 1994.
• Seiling J., Kant’s Third Antinomy and Spinoza’s Substance in the Sophiology of Florenskii and Bulgakov, http://www.oocities.
• com/sbulgakovsociety/seiling_florensk_conf_final.rtf [12.06.2013].
• Špidlik T., Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka, tłum. J. Dembska, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 2000.
• Tichołaz A., Platonizm w Rosji, tłum. H. Rarot, Wydawnictwo UJ, Kraków 2004.
• Walicki A., Zarys myśli rosyjskiej. Od oświecenia do renesansu religijnofilozoficznego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2005.
• Woronkowa L.P., Mirowozzrenie P.A. Fłorenskogo, „Westnik Mos-kowskogo Uniwersiteta” 1989, nr 1.
• Zenkowskij W. W., Istorija russkoj filosofii, Raritet, Moskwa 2001.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2013.7.103