Ethologiczne źródła etyki. O filozoficznym ugruntowaniu moralności

• Authors: Waldemar Kwiatkowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Inspiracją dla artykułu jest Husserlowska próba odnowienia idei europejskiego racjonalizmu. Winą za porażkę owej idei Husserl obarczył oderwanie ratio od sfery życia codziennego, pozbawienie go jego ethologicznego źródła. W artykule staram się uchwycić znaczenie tego źródłowego związku jako podstawy bycia-w-świecie oraz egzystencjalne konsekwencje zapoczątkowanego przez Kartezjusza procesu swoistego jałowienia ratio jako następstwa stopniowego odchodzenie od jego źródłowego znaczenia obecnego w greckim λόγος. Idąc tropem Husserla przedstawiam też skutki tego procesu dla racjonalnej interpretacji rzeczywistości oraz formułuję tezę, że cywilizacja zbudowana na zubożonej idei racjonalności zapoznaje istotne interesy człowieka, osadzając jego życie w rozrastającej się egzystencjalnej pustce.

DE

Die Inspiration für den Artikel bildet der Versuch von E. Husserl, die Idee des europäischen Rationalismus neu aufzuleben. Schuldig für das Scheitern dieser Idee ist nach Husserl die Loslösung der ratio vom Bereich des alltäglichen Lebens und der Entzug ihrer ethologischen Quelle. Im Artikel versuche ich die Bedeutung dieses ursprünglichen Verhältnisses als der Grundlage für das In-der-Welt-sein sowie existentielle Schlussfolgerungen des Prozesses aufzuzeigen, der von Descartes als eine eigenartige Verödung der ratio infolge einer allmählichen Abkehr von ihrer ursprünglichen Bedeutung im griechischen λόγος angefangen wurde. Der Spur von Husserl nachgehend stelle ich auch die Folgen dieses Prozesses für eine rationale Interpretation der Wirklichkeit vor und formuliere die These, dass die auf einer verarmten Idee der Rationalität aufgebaute Zivilisation wesentliche Interessen des Menschen verkennt, indem sie sein Leben in einer zunehmenden existentiellen Leere ansiedelt. 

EN

The article is prompted by Edmund Husserl's attempt to renew the idea of European rationalism. Husserl  attributed the  failure of the idea  to the digression of  ratio from the sphere of everyday life, to the loss of its ethical origin. The author attempts to take in the  meaning of this source relationship   viewed as the basis for being-in-the-world and the existential consequences of the process initiated by  Descartes of rendering the  ratio barren, in a way,  due to the gradual departure from its source meaning present in the Greek  word  λόγος (logos). Following Husserl , the author also presents  the impact of this process on rational interpretation of reality, and formulates  the thesis that civilization built on an impoverished idea of rationality  touches man’s essential interests, setting   his life in an expanding  existential emptiness.

Keywords

PL

racjonalizm; ratio; ethos logos; nauka; cywilizacja

DE

Rationalismus; ratio; Ethos; Logos; Wissenschaft; Zivilisation

EN

rationalism; ratio; ethos; logos; science; civilisation

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2017
• Issue: 22

Dates

published

2017

online

2018-12-30

Contributors

author

Waldemar Kwiatkowski

References

• Arystoteles, Etyka Nikomachejska, wyd. dowolne
• Bollnow O.F., Das Wesen der Stimmungen, Königshausen und Neumann Verlag, Würzburg, 2009
• Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, (w:) Budować, myśleć, mieszkać. Eseje wybrane, Czytelnik, Warszawa, 1977
• Heidegger M., Co zowie się myśleniem?, przeł. J. Mizera, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Wrocław, 2000
• Heidegger M., Eiführung In dię Metaphysik Vittorio Klostermann, Frankfurt an Main, 1983
• Husserl E., Aufsätze Und Aufträge 1922-1937, Kluwer Academic Publishers, Dordrecht/Boston/London, 1989
• Husserl E., Kryzys nauk europejskich i fenomenologia transcendentalna, przeł. S. Walczewska, Wydawnictwo Rolewski, Toruń 1999
• Richardson W.J. , Heidegger, Through Phenomenology to Thought, Martinus Nijhoff, The Hague, 1967
• Weizsäcker V., D Wyss, Zwieschen Medizin und Philosophie, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen, 1957
• Weizsäcker V., Der Gesteltkreis, Georg Thieme Verlag, Stuttgart, 1947
• Wimmer R., Zum Wesen der Stimmungen. Begriffliche Erörterungen, źródło: http://www.otto-friedrich-bollnow.de/doc/WimmerA.pdf

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2017.22.115