Stoicka koncepcja "wewnętrznej warowni"

• Authors: Przemyslaw Paczkowski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest „warownia wewnętrzna”, której budowa była filozoficznym celem stoickiego filozofa. Wiązała się ona z radykalną przemianą świadomości, pojmowaną jako nieustanna praca nad sobą, aby uczynić się człowiekiem wolnym. Wolność bowiem nie była w filozofii stoickiej kwestią zewnętrznych uwarunkowań, lecz  wewnętrznego nastawienia. Warownia wewnętrzna zabezpiecza obszar wolności człowieka. A wolność ta pokrywa się z trzema obszarami aktywności duchowej: wolnością osądu, wolnością pragnienia i wolnością emocji. Stoik pragnął autarkii - w tych obszarach, na które pozwala mu przeznaczenie i ludzka natura.

DE

Der Gegenstand des Artikels ist die "innere Festung", deren Bau das philosophische Ziel eines stoischen Philosophen war. Sie verband sich mit einem radikalen Wandel des Bewusstseins, der als eine ununterbrochene Arbeit an sich selbst mit dem Ziel, ein freier Mensch zu werden, wahrgenommen wurde. Die Freiheit war nämlich in der stoischen Philosophie nicht die Frage der äußeren Bedingungen, sondern der inneren Einstellung. Die innere Festung gewährt den Bereich der menschlichen Freiheit. Diese Freiheit deckt sich mit drei Bereichen der geistigen Aktivität: der Urteilsfreiheit, der Bedürfnisfreiheit und der Gefühlsfreiheit. Der Stoiker verlangte nach Autarkie in jenen Bereichen, die ihm durch das Schicksal und die menschliche Natur gestattet sind.

EN

The subject matter focuses on the "inner fortress", the erection of which represented the Stoics’ philosophical goal . This involved a radical transformation of consciousness, perceived as a continuous effort to become a free man. For freedom in Stoic philosophy was a matter of internal mindset rather than an outcome of external conditions. The inner fortress secures the domains of human freedom covering three areas of man’s spiritual activity: the freedom of judgement, aspiration and  emotions. The stoic aspires to autarkia  in areas, where it is allowed by destiny and  human nature.

Keywords

PL

stoicyzm; autarkia; świat wewnętrzny

DE

Stoizismus; Autarkie; innere Welt

EN

Stoicism; autarkia; inner world

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2017
• Issue: 23

Dates

published

2017

online

2018-07-15

Contributors

author

Przemyslaw Paczkowski

References

• Diogenes Laertois. Żywoty i poglądy słynnych filozofów. Tłum. Irena Krońska, Kazimierz Leśniak i Witold Olszewski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
• Epiktet. Diatryby. Encheiridion. Tłum. Leon Joachimowicz. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.
• Hadot, Pierre. Twierdza wewnętrzna. Wprowadzenie do „Rozmyślań” Marka Aureliusza, Tłum. Piotr Domański. Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 2004.
• Marek Aureliusz. Rozmyślania. Tłum. Marian Reiter. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
• Paczkowski, Przemysław. Filozoficzne modele życia w klasycznym antyku . Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2005.
• Paczkowski, Przemysław. „»Filozof na tronie«. Polityczne aspiracje filozofii w antyku.” W: Wartości i idee a polityka, red. Katarzyna M. Cwynar, 159–168. Rzeszów: Wydawnictwo UR, 2016.
• Platon. Fajdros. Tłum. Władysław Witwicki. W: Platon. Dialogi, t. II. Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 1999.
• Platon. Państwo. Tłum. Władysław Witwicki. Warszawa: Wydawnictwo AKME, 1990.
• Platon. Uczta. Tłum. Władysław Witwicki. W: Platon. Dialogi, t. II. Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 1999.
• Sartre, Jean-Paul. Byt i nicość. Tłum. Jan Kiełbasa, Piotr Mróz, Rafał Abramciów, Remigiusz Ryziński i Paulina Małochleb. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2007.
• Seneka Myśli. Tłum. Stanisław Stabryła. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2017.23.49