Poza polis – o (nie)możliwych zastosowaniach psychoanalizy w refleksji nad Prawem i dewiacją

• Authors: Grzegorz Michalik
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule autor opisuje problematykę prawa i dewiacji w psychoanalizie Jacquesa Lacana, wykorzystując jej społeczno-polityczne odczytania autorstwa Slavoja Żiżka. Podejmowana tematyka obejmuje pytania o możliwość psychoanalitycznej refleksji nad dewiacją – czym jest prawo oraz jego przekroczenie w optyce psychoanalizy? Okazuje się, że Prawo (w najszerszym sensie) według Lacana pozostaje w stałej dialektycznej relacji z pragnieniem. Ta dialektyka z jednej strony leży u podstaw każdej normatywnej relacji podmiotu z Prawem, z drugiej strony stanowić może podłoże zachowania nienormatywnego. W pierwszym przypadku, Prawo spełnia funkcje emancypacyjne – chroni przed traumą pragnienia Innego, pozwala  wyzwolić się z zależności wobec niego; w drugim przypadku Prawo stanowi warunek swojego własnego  przekroczenia. Co więcej, Lacanowska kategoria Realnego, Braku wprowadzać może nową perspektywę do refleksji nad dewiacją oraz jej wymiarem etycznym.

DE

Im Artikel beschreibt der Autor die Problematik des Gesetzes und der Abweichung in der Psychoanalyse von Jaques Lacan unter Bezug auf ihre sozial-politische Interpretation von Slavoj Żiżek. Die aufgegriffene Thematik umfasst Fragen nach der Möglichkeit der psychoanalytischen Reflexion über die Abweichung - was ist das Gesetz und seine Übertretung unter dem Gesichtspunkt der Psychoanalyse? Es stellt sich heraus, dass das Gesetz (im weitesten Sinne) Lacan zufolge in ständiger dialektischer Beziehung zu dem Begehren bleibt. Diese Dialektik liegt einerseits jedem normativen Verhältnis des Subjekts zum Gesetz zugrunde, andererseits kann sie Grundlage für nicht normatives Verhalten bilden. Im ersten Fall erfüllt das Gesetz emanzipatorische Funktionen, es schützt vor dem Trauma, den Anderen zu begehren und erlaubt, sich von der Abhängigkeit von ihm zu lösen. Im zweiten Fall bildet das Gesetz die Bedingung seiner eigenen Übertretung. Darüber hinaus kann die Kategorie des Realen und des Mangels eine neue Perspektive in die Reflexion über die Abweichung und ihre ethische Dimension einführen.

EN

In this paper, author describes topics of the Law and deviation in lacanian psychoanalysis, using socio-political works of Slavoj Żiżek. Issues include questions about the possibility of psychoanalytic reflection on deviation - what is the law and its transgression in perspective of psychoanalysis? Psychoanalysis shows that the Law (in the broadest sense) remains in a constant dialectical relation with Desire. This, on the one hand,  is a basis of subject’s normative relation with the Law.  On the other hand, dialectic of Law and Desire could be  basis for deviational behaviors . Also,  the Law has  a emancipatory nature because Law protects subject form  trauma of the Other's desire, allows liberation from his dependence; but also, the Law is a condition of its own trasgression. Moreover, the Lacanian terms of Real and Lack could offer new pespectives on deviation and its ethical dimension.

Keywords

PL

Lacan; psychoanaliza; dewiacja; Żiżek; Prawo

DE

Lacan; Psychoanalyse; Abweichung; Żiżek; Gesetz

EN

Lacan; Psychoanalysis; Deviation; Żiżek; Law

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2017
• Issue: 24

Dates

published

2017

online

2018-07-15

Contributors

author

Grzegorz Michalik

References

• Chiesa, Lorenzo. Subjectivity and Otherness. A philosophical reading of lacan. Cambridge–London: MIT Press, 2007.
• Crichton, Paul i Christopher Cordess. „Motives of paranoid crime: the crime of the Papin sisters.” Journal of Forensic Psychiatry, 1995, nr 3: 564–575.
• De Kesel, Marc. Eros and Ethics: reading Jacques Lacan’s Seminar VII. Albany: State University of New York Press, 2009.
• Dean, Jodi. „Żiżek on Law,” Law and Critique, 2004, nr 15: 1–20.
• Fink, Bruce. Kliniczne wprowadzenie do psychoanalizy lacanowskiej. Tłum. Łukasz Mokrosiński, Warszawa: Wydawnictwo Andrzej Żórawski, 2002.
• Fink, Bruce. Lacan to the Letter. Reading Ecrits closely. Minneapolis–London: University of Minneapolis Press, 2004.
• Fink, Bruce. The lacanian subject. Between language and Jouissance. Princeton–New Jersey: Princeton University Press, 1995.
• Freud, Zygmunt. „Totem i tabu.” W: Zygmunt Freud. Pisma społeczne. Tłum. zespołowe, 241–375. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1997.
• Lacan, Jacques. Seminar Book II. The Ego in Freud's Theory and in the Technique of Psychoanalysis. Trans. Sylvana Tomaselli. New York–London: WW. Norton & Co., 1998.
• Lacan, Jacques. Ecrits. Trans. Bruce Fink. New York–London: Norton, 2005.
• Lacan, Jacques. Funkcja i pole mówienia i mowy w psychoanalizie. Tłum. Barbara Gorczyca, Wincenty Grajewski. Warszawa: KR, 1996.
• Lacan, Jacques. Seminar. Book VII. The Ethics of Psychoanlysis. Trans. Dennis Porter. New York–London: WW. Norton & Co., 1986.
• Lang, Hermann. Język i nieświadomość. Tłum. Paweł Piszczatowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007.
• Leder, Andrzej. Nauka Freuda w epoce Sein Und Zeit. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2007.
• Mikurda, Kuba. Nie-Całość. Żiżek, Dolar, Żupancic. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2015.
• Pluth, Ed. Signifiers and acts: freedom in Lacan’s theory of the subject. Alabany: SUNY Press, 2012.
• Salecl, Renata. „Crime as a mode of subjectivication: Lacan ant the Law,” Law and Critique, 1993, nr 1: 3–20.
• Schroeder, L. Jeanne i David Gray Carlson. „The subject is nothing,” Law and Critique, 1994, nr 1: 94–112.
• Siemaszko, Andrzej. Granice tolerancji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
• Swiffen, Amy. „Politics of Law and the lacanian Real,” Law and Critique, 2010, nr 21: 39–51.
• Żiżek, Slavoj. For They Know Not Whate They Do. Enjoyment as Political Factor. London–New York: Verso, 2008.
• Żiżek, Slavoj. Lacan. Przewodnik krytyki politycznej. Tłum. Julian Kutyła. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2008.
• Żiżek, Slavoj. Metastazy rozkoszy, Sześć esejów o kobietach i przyczynowości. Tłum. Marek J. Mosakowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2013.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2017.24.137