Epistemiczna wartość doświadczenia zmysłowego. Wilfrid Sellars versus John McDowell

• Authors: Michał Piotr Bochen
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą refleksji nad epistemiczną wartością doświadczenia zmysłowego. Biorąc za przykład pojęciową treść percepcji Johna McDowella, staram się wykazać, że krytyka empiryzmu dokonana przez Wilfrida Sellarsa nie neguje całkowicie sensowności idei fundacjonalistycznej epistemologii. Uważam tym samym, że możliwe jest zrehabilitowanie wartości percepcji w uzasadnieniu wiedzy po przeformułowaniu koncepcji doświadczenia zmysłowego. Jeżeli bowiem przyjmiemy ideę pojęciowej treści percepcji oraz jej konsekwencję w postaci potencjalnej propozycjonalności treści doświadczenia, uda się nam wykazać, że percepcja może wchodzić w racjonalny (a nie wyłącznie przyczynowy) stosunek z przekonaniami żywionymi przez podmiot. To zaś uzasadnia idee fundacjonalistycznej epistemologii zgodnie z którymi, wiedza posiada zewnętrzne oraz epistemicznie wartościowe ugruntowanie.

DE

Der Artikel bildet einen Versuch, über den epistemischen Wert der sinnlichen Erfahrung nachzudenken. Indem ich als Beispiel den Begriffsinhalt der Wahrnehmung bei John McDowell nehme, versuche ich nachzuweisen, dass die von Wilfrid Sellars ausgeübte Kritik des Empirismus nicht vollständig den Sinn der Idee einer fundamentalistischen Epistemologie verneint. Ich glaube damit, dass es möglich ist, den Wert der Wahrnehmung in der Rechtfertigung des Wissens nach der Umformulierung des Entwurfs der sinnlichen Erfahrung zu rehabilitieren. Wenn wir nämlich die Idee des Begriffsinhalts der Wahrnehmung und ihre Folgen in Gestalt von potentieller Propositionalität des Erfahrungsinhalts annehmen, gelingt es uns aufzuzeigen, dass die Wahrnehmung ein rationales (und nicht ausschliesslich kausales) Verhältnis mit den Überzeugungen des Subjekts eingehen kann. Dies rechtfertigt hingegen die Ideen der fundamentalistischen Epistemologie von einer äusseren und epistemisch wertvollen Grundlage des Wissens.

EN

The author reflects on the epistemic value of perceptual experience. Quoting John McDowell’s conceptual content of perception as an example, he argues that Wilfrid Sellars’ criticism of empiricism is not tantamount to negating the meaningfulness of the epistemological foundationalist idea entirely. He concludes that rehabilitating the value of perception in justification of knowledge is therefore possible after reformulating the notion of perceptual experience. For by accepting the idea of conceptual content of perception and its consequence in the shape of a potential propositional content of experience it could be proved that perception can be engaged in a rational (and not only causal) relationship with a subject’s beliefs. And that justifies the epistemological foundationalist idea that knowledge has indeed an external and epistemically valuable footing.

Keywords

PL

John McDowell; Wilfrid Sellars; Empiryzm i filozofia umysłu; Mind and World; pojęciowa treść percepcji; fundacjonalizm; epistemologia; empiryzm; wartość; logiczna przestrzeń racji

DE

John McDowell; Wilfried Sellars; Empirismus und die Philosophie des Geistes; Mind and World; der Begriffsinhalt der Wahrnehmung; erkenntnistheoretischer Fundamentalismus; Epistemologie; Empirismus; Wert; logischer Raum der Gründe

EN

John McDowell; Wilfrid Sellars; Empiricism and Philosophy of Mind; Mind and World; conceptual content of perception; foundationalism; epistemology; empiricism; value; logical space of reasons

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Kultura i Wartości
• Year: 2019
• Issue: 27

Dates

published

2019

online

2019-07-30

Contributors

author

Michał Piotr Bochen

References

• Alweiss, Lilian S. „Myth of the Given”. W: Mind in World. Essays on John McDowell’s Mind and World, red. Janos Boros, 39–65. Pécs, Hungary: Brambauer, 2005.
• Davidson, Donald. „A Coherence Theory of Truth and Knowledge”. W: Subjective, Intersubjective, Objective, red. Donald Davidson, 137–57. Oxford: Clarendon Press, 2001.
• Davidson, Donald. „O pojęciu schematu pojęciowego”. Tłum. Jarosław Gryz. W: Empiryzm współczesny, red. Barbara Stanosz, 281–97. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 1991.
• deVries, Willem A. i Timm Triplett. Knowledge, Mind and the Given. Indianapolis: Hackett Publishing Company, Inc., 2000.
• Evans, Gareth. The Varieties of Reference. New York: Oxford University Press, 1982.
• Kant, Immanuel. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Roman Ingarden. Kęty: Wydawnictwo Antyk, 2001.
• McDowell, John. „Avoiding the Myth of the Given”. W: John McDowell: Experience, Norm and Nature, red. Jakob Lingaard, 1–15. Malden: Blackwell Publishing Ltd., 2008.
• McDowell, John. „Conceptual Capacities in Perception”. W: Having the World in View. Es-says on Kant, Hegel, and Sellars, 127–47. Cambridge: Harvard University Press, 2009.
• McDowell, John. Mind and World. Cambridge: Harvard University Press, 1996.
• McDowell, John. „Why is Sellars Essay Called „Empiricism and Philosophy of Mind”. W: Empiricisim, Perceptual Knowledge, Normativity, and Realism, red. Willem A. deVries, 9–32. Oxford: Oxford University Press, 2009.
• O’Shea, James R. „On the Structure of Sellar’s Naturalism with a Normative Turn”. W: Empiricisim, Perceptual Knowledge, Normativity, and Realism, red. Willem A. deVries, 188–210. Oxford: Oxford University Press, 2009.
• O’Shea, James R. Wilfrid Sellars: Naturalism with a Normative Turn. Cambridge: Polity Press, 2007.
• Quine, Willard Van Orman. Z logicznego punktu widzenia. Tłum. Barbara Stanosz. Warszawa: PWN, 1969.
• Rorty, Richard. Filozofia a zwierciadło natury. Tłum. Michał Szczubiałka. Warszawa: Spacja: Fundacja Aletheia, 1994.
• Sellars, Wilfrid. „Empiryzm i filozofia umysłu”. Tłum. Jarosław Gryz. W: Empiryzm współczesny, red. Barbara Stanosz, 173–257. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu War-szawskiego, 1991.
• Sellars, Wilfrid. „Philosophy and the Scientific Image of Man”. W: In the Space of Reasons. Selected Essays of Wilfrid Sellars, red. Kevin Scharp i Robert B. Brandom, 369–411. Cambridge: Harvard University Press, 2007.
• Westphal, Keeneth R. „Contemporary Epistemology: Kant, Hegel, McDowell”. W: John McDowell: Experience, Norm, and Nature, red. Jakob Lindgaard, 124–152. Malden: Blackwell Publishing Ltd., 2008.
• Woleński, Jan. Epistemologia: poznanie, prawda, wiedza, realizm. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.

Identifiers

DOI

10.17951/kw.2019.27.191-211